Verkiezingen VS (Deel 2): Democratie of plutocratie

Volgende week dinsdag 2 november worden de Midterm Elections gehouden, de tussentijdse verkiezingen waarbij alle zetels in het Huis van Afgevaardigden en 37 van de 100 Senatoren verkiesbaar zijn. De partij van de zittende President verliest bijna altijd zetels bij een tussentijdse verkiezing de vraag is alleen: hoeveel en kunnen ze hun meerderheid behouden? Wat hebben de Democraten in twee jaar bereikt en hebben ze dit verlies verdiend? En wat kunnen we verwachten van de Tea Party?

Dit is deel 2 van Verkiezingen VS. Deel 1 Moddergooien en handreiken verscheen gisteren.

Links is ondankbaar
De leiding van de Democraten denkt dat het belangrijk is om kiezers in het midden - de independent voters - er van te overtuigen dat Democraten niet te links zijn. Daarom wordt er druk uitgevoevend op linkse activisten om niet te veel te eisen. Zij beschuldigen de linker vleugel ondankbaar te zijn omdat zij onvoldoende oog heeft voor de behaalde resultaten. Zo meldde de woordvoerder van het Witte Huis Robert Gibbs onlangs dat de 'Professional Left' – linkse bloggers en activisten - maar niet wilde zien dat Obama al veel had bereikt. Maar wat heeft Obama eigenlijk bereikt? Ik noem een aantal zaken:

• De belangrijkste wet die Obama door het Congress heeft weten te krijgen is de hervorming van de gezondheidszorgverzekering. Dit was echter alleen mogelijk na vergaande concessies aan de farmaceutische industrie en aan de ziektekostenverzekeraars. De wet wordt overigens pas in 2014 ingevoerd en het enige dat mensen er nu van merken is dat de premies drastisch omhoog gaan (volg de link ook voor de verklaring!).
• De stemming over het terugdraaien van een door Bush uitgevoerde belastingverlaging voor mensen die meer dan 250.000 dollar verdienen is uitgesteld tot na de verkiezingen terwijl er wel gesproken over bezuinigen op sociale voorzingen.
• Op het gebied van mensenrechten is het niet veel beter. Met één notoire uitzondering – marteling - worden veel van de praktijken van Bush worden onder Obama gecontinueerd, Guantanamo Bay is nog steeds niet gesloten en er zitten nog steeds van mensen vast omdat ze van terrorisme worden verdacht zonder dat ze voor de rechter zijn geweest. Het aantal aanslagen in Pakistan en Afghanistan met behulp van onbemande rakketen en vliegtuigen is eerder toegenomen dan afgenomen in vergelijk met de vorige regering.
• In het leger is homofilie niet verboden maar als bekend wordt dat je homo bent wordt je ontslagen. Dit Don’t Ask Dont Tell principe zou met een relatief eenvoudig besluit afgeschaft kunnen worden, maar de beslissing hierover wordt nog steeds uitgesteld.
• In een poging om het grote aantal faillissementen van mensen met een eigen huis te stoppen is er een reddingsplan bedacht, het Home Affordable Modification Program (HAMP). In de praktijk blijkt dit plan echter niet de nooddruftige huiseigenaren te helpen maar vooral de banken. Het grote aantal faillissementen en de stagnatie op de huizenmarkt is een van de redenen waarom de economie maar niet wil aantrekken.

Obama heeft dus niet aan de verwachtingen van links kunnen beantwoorden, er is maar weinig veranderd in vergelijking met Bush. Het valt dan ook te verwachten dat een deel van de linkse kiezers niet zal gaan stemmen of op een derde partij zullen stemmen om dit af te straffen.

Maar de belangrijkste reden dat de Democraten zullen verliezen is de slechte stand van zaken van de economie – nog steeds is officieel tien procent van de beroepsbevolking werkloos – terwijl banken weer winsten maken en hoge bonussen uitkeren. Toen Obama aantrad was de crisis weliswaar al in volle gang maar de maatregelen om economie te stimuleren waren volstrekt onvoldoende.

Clowns
Als de Democraten spectaculair verliezen zal dit door de media als overwinning van de Teabaggers geboekt worden. Deze beweging van vooral oudere, conservatieve kiezers wordt gepresenteerd als grassroot-beweging – een spontane, niet georganiseerde beweging. Maar dat is schijn. Al vanaf het begin was er twijfel aan de spontaniteit van deze beweging die voornamelijk gefinancierd wordt de gebroeders Koch – stinkend rijke conservatieve industriëlen die veel geld uitgeven om Obama dwars te zitten. Een belangrijke rol wordt hierbij gespeeld door FreedomWorks – een rechtse lobby groep – en Fox News, het conservatieve TV-kanaal van Rupert Murdoch.



Het afgelopen jaar was al een goed jaar voor de conservatieve beweging. Begin dit jaar is door het Supreme Court (Citizens Unitied v.s. Federal Election Commision) besloten dat bedrijven aanspraak kunnen maken op het eerste amendement van de grondwet dat vrijheid van meningsuiting waarborgt. Dit betekent dat bedrijven nu, al dan niet openlijk, campagnes kunnen financieren van kandidaten. Het zal niemand verbazen dat dit vooral gunstig uitpakt voor de Republikeinen. Op deze wijze kunnen energiebedrijven voorkomen dat maatregelen worden genomen om uitstoot van CO2 te beperken. Ook banken hebben nu nog meer mogelijkheden om de hoogstnoodzakelijke regulatie van Wall Street tegen te houden. James Kennedy, de Amerikaanse historicus en Nederland kenner uitte recent (Elsevier 19/6, geen link) zijn zorgen over de politieke partijen in Nederland. Deze zouden volgens hem 'aanhangsels van de staat zijn geworden' omdat deze zwaar door de staat worden gesubsidieerd. Volgens hem is dat een probleem omdat de partijen daardoor het contact met de samenleving verliezen. De VS zien we echter een geheel ander verschijnsel: daar zijn de partijen aanhangsels van voornamelijk reactionaire miljonairs en vervuilende industrieën geworden. Volgens het Center for Responsive Politics wordt er dit jaar c.a. vier miljard dollar voor de verkiezien uitgegeven. Bij de vorige Midterms in 2006 was dat nog één miljard. Een groot deel van dat geld komt van bedrijven die belang hebben bij de verkiezingen en is meestal anoniem. Door de uitgebreide mogelijkheden om de uitslag van verkiezingen te beïnvloeden - volkomen legaal! - is de democratie is verworden tot een corporatocratie: niet kiezers maar bedrijven bepalen de uitslag.

Een groot deel van de Republikeinen en de Teabaggers denkt dat de klimaatverwarming onzin is. Of, zoals Rand Paul, gelooft niet dat AIDS wordt veroorzaakt door het HIV virus en dat Obama kiezers wint door middel van hypnose. Het lijkt er op dat het een herhaling gaat worden van de Republikeinse 'revolutie' in 1994. Als de Democraten verliezen dan komen de clowns weer aan de macht – althans in naam want de Tea Party beweging wordt gefinancierd door het bedrijfsleven en wordt gecontroleerd door een aantal conservatieve organisaties. In werkelijkheid is Amerika een plutocratie.

Barack 'No Drama' Obama houdt het hoofd koel en zegt de Republikeinen de wacht aan:

It is going to be important for Democrats to have a proper and appropriate sense of humility about what we can accomplish in the absence of Republican cooperation. (via ABC This Week 23 okt/National Journal Online, Thursday)

Het zal mij benieuwen hoe het Obama en de Democraten na 2 november zal vergaan. Een ding is zeker: wat er in Amerika gebeurd heeft – vroeg of laat - consequenties voor ons.

Deze blog verscheen ook op GeenCommentaar

Read more...

Verkiezingen VS: Deel 1 Moddergooien en handreiken

Volgende week Dinsdag 2 november worden in Amerika de Midterm Elections gehouden, de tussentijdse verkiezingen waarbij alle zetels in het Huis van Afgevaardigden en 37 v/d 100 Senatoren verkiesbaar zijn. De partij van de zittende President verliest bijna altijd zetels bij een tussentijdse verkiezing. De vraag is alleen: hoeveel en kunnen ze hun meerderheid behouden? Op het moment dat ik dit schrijf is vrij zeker dat de Republikeinen in het Huis de meerderheid krijgen (minimaal 218 zetels) en een kans van 20% dat ze meer dan 50 zetels in de Senaat halen.

Dit verlies gaat gevolgen hebben – niet alleen omdat de Democraten dan een minderheid hebben en zullen moeten onderhandelen met de Republikeinen– maar ook omdat de partij die de meerderheid heeft het voorzitterschap krijgt en de agenda kan bepalen. Wat de Republikeinen op die agenda willen zetten is van begin af aan duidelijk geweest. Zoals Rush Limbaugh van begin af aan heeft beweerd: zij willen dat Obama mislukt. Het lijkt er op dat het een herhaling wordt van 1994 toen de Republikeinen halverwege de 1e regeerperiode van Clinton ook met een forse meerderheid wonnen.

Moddergooien naar Democraten
De Republikeinen gebruikten hun overwicht in 1994 om de President zo veel mogelijk dwars te zitten: partijbelang gaat vóór landsbelang. Net als in de jaren 90 zullen ze ook nu zoveel mogelijk – vaak volstrekt belachelijke onderzoeken proberen te starten. Een korte terugblik:

Het bekendste van deze onderzoeken was het Whitewater-schandaal. Dit bleek loos alarm te zijn want de Clintons hadden alleen maar verlies geleden bij de aan- en verkoop van het landgoed, en geen enkele van de aanklachten hield dan ook stand. Daarna werd Clinton beschuldigd van moord op Vince Foster, een medewerker van het Witte Huis. Ook hier was sprake van een loze beschuldiging want het was een zelfmoord. Alsof dat niet genoeg was, was er zelfs een lijst met slachtoffers uit zijn tijd als Gouverneur van Arkansas – de zogenaamde Clinton Body Count. Verder was er nog sprake van drugssmokkel, en natuurlijk waren er de nodige seksschandalen. Alles was verzonnen, op één schandaal na: Clinton’s affaire met Monica Lewinsky. Maar de jarenlange persoonlijke en volstrekt ongegronde aanvallen op Clinton en zijn vrouw deden uiteindelijk wel hun werk. Het moddergooien van de Republikeinen werkt dankzij de gewillige medewerking van de Main Stream Media altijd: schandalen zijn altijd goed voor de kijkcijfers. Uiteindelijk werden de mensen moe van Clinton. De Clinton Fatique sloeg toe en droeg er uiteindelijk aan bij dat niet Al Gore maar George W. Bush President werd in 2001 – mission accomplished.

Polarisatie en Bipartisanship in 2010
Het feit dat de Democraten geen meerderheid meer hebben in het Congress betekent dat de ze moeten samenwerken met de Republikeinen. Amerikaanse commentatoren in de Main Stream Media hebben het altijd over bipartisanship. Bipartisanship wordt door hun als het hoogste goed in de politiek geprezen. Net als in Nederland wordt polarisatie afgewezen. De partijleiding van de Democratische partij, de President, en invloedrijke Democraten in de DLC zijn daar ook van overtuigd en zij doen dan ook regelmatig ‘handreikingen’ naar de oppositie, bijvoorbeeld bij de voorbereiding van de gezondheidszorgwetgeving en bij economische maatregelen. Deze neiging om toe te geven aan rechts heeft tot gevolg dat veel wetgeving een stuk minder effectief is. Vaak zijn maatregelen daardoor halfslachtige compromissen die ontoereikend zijn. Bijvoorbeeld de poging om de economie weer opgang te brengen door investeringen te doen in infrastructuur en extra geld voor de lagere overheid te reserveren zijn mislukt doordat deze te gering was. Hierdoor is is het werkloosheidspercentage werkloosheid nog steeds veel te hoog: 10%. Omdat het wel en wee van de economie door veel kiezers belangrijk gevonden wordt gaat dit de Democraten veel stemmen kosten. It's the economy, stupid.

De bipartisanship komt dus maar van een kant, de Democraten, terwijl de Republikeinen verder radicaliseren. Dit wordt nog verder versterkt door de nu twee jaar oude Tea Party beweging. In naam is zij partijloos maar in de praktijk volledig Republikeins en Libertarisch. Tea Party aanhangers zijn tegen Big Government en maken zich grote zorgen over de staatsschuld. Dat deze niet door Obama maar door zijn voorganger is veroorzaakt is een detail dat de meesten ontgaat. De huidige tekorten worden zijn een gevolg van de verminderde belasting inkomsten en niet van hogere uitgaven – maar dat is past niet in het beeld dat zij hebben van Democraten: tax and spend.

Pogingen tot samenwerking met Republikeinen werken dus in het nadeel van de Democraten. Bovendien heeft het ook meestal geen zin, want de Republikeinen stemmen vrijwel altijd als een blok eensgezind tegen de maatregelen die Obama voorstelt. Want - nogmaals - die hebben maar een missie: impeach Obama! Het is mij ook niet duidelijk waarom de leiding van de Democratische partij dit niet lijkt in te zien.

Morgen, Deel 2: Democratie of Plutocratie?
Deze blog wordt ook gepubliceerd op GeenCommentaar

Read more...

Het gezondverstandmodel van de economie

Door ziekte ben ik vorige maand niet in staat geweest om het nieuws te volgen. Bij een poging om dit in te halen kwam ik een kort stukje tegen van Marike Stellinga in de Elsevier van 4 september met de titel 'Geldinfuus' over de noodzaak van het verhogen van de rente om onze economie weer op gang te brengen. Naar mijn mening heeft het stukje echter nog niets aan actualiteit verloren.

Zij schrijft dat "de geldgoden het ook niet meer weten". Onder centrale bankiers, die onlangs bij elkaar kwamen in Jackson Hole voor hun jaarlijkse overleg, bestaat namelijk onenigheid over het te voeren rentebeleid: de 'preciezen' willen de rente verhogen en de 'rekkelijken' willen deze juist laag houden.

Rente
Voordat ik in ga op dit meningsverschil eerst een korte uitleg over de betekenis van de rentestand. Als centrale bankiers zouden besluiten de rente te verhogen dan zou dat een remmende invloed op de economie hebben. Als het lenen van geld duurder wordt dan wordt er minder geld geleend en daardoor minder geïnvesteerd. Dit is dus niet goed voor de economische groei. Daarom is het gebruikelijk om in tijden van economische recessie de rente laag te houden. Het grote probleem op dit moment is dat de rente al tijden erg laag is en er nog steeds geen economische groei is. Nog verder verlagen van de rente zou betekenen dat de rente onder nul komt ('negatieve rente'). Dit is natuurlijk niet mogelijk. Dan wil iedereen wel lenen en terugbetalen ho maar!. Maar wat moeten wel doen?

De geldkraan
In 2008 is op grote schaal de 'geldkraan' opengezet om grote banken die dreigden ten onder te gaan te redden. Door de Amerikaanse overheid zijn vele miljarden uitgegeven om de giftige derivaten waarin deze banken hadden geïnvesteerd op te kopen. Zo is voorkomen dat banken failliet zouden gaan en – omdat ze zo groot waren – daardoor de hele economie mee zouden sleuren in hun val. De banken zijn dus overeind gehouden met een 'geldinfuus'.

Nu zijn we twee jaar verder maar nog steeds is de economie in een diepe recessie. Regeringen in het Westen zijn druk bezig met het 'op orde brengen van de begroting' maar de effecten zullen we pas volgend jaar gaan merken als deze geldkraan meer en meer zal worden afgeknepen. Bovendien zal dit waarschijnlijk eerder een verdere krimp van de economie tot gevolg hebben. Groei zit er dus voorlopig niet in.

Maar hoe zit dat met de banken? Ondanks alle steun aan de banken gebruiken deze de nu weer toenemende reserves alleen maar aan het verbeteren van hun vermogenspositie, winstmaximalisatie en het uitkeren van bonussen. Ondanks het geldinfuus en de lage rente wordt er door de banken dus nog steeds veel te weinig krediet gegeven waardoor er te weinig geïnvesteerd.

Gezond verstand
Wat moeten we doen om uit deze impasse te komen? Moeten we de rente laag houden zoals de 'rekkelijken' voorstellen of juist verhogen, wat door de 'preciezen' willen? Stellinga kiest voor het kamp van de preciezen. Zij schrijft:

Wie hebben gelijk, de preciezen of de rekkelijken? Het gezond verstand zegt: de preciezen. Centrale bankiers zijn geen goden, ze kunnen een zieke economie niet door handoplegging genezen. De pijn van deze crisis moet volledig worden geleden. Schulden moeten drastisch worden gesaneerd. Banken moeten een keer hun verliezen op uitstaande leningen volledig erkennen. Daarbij helpt het om de geldkraan dichter te draaien. De centrale bankiers moeten lef tonen en de rente verhogen.

Op welke argumentatie baseert Stellinga deze conclusie? Uit bovenstaande kom ik niet verder dan dat het argument dat het 'gezond verstand' dit voorschrijft. Het onder liggende economisch model waar Stellinga van uit gaat is echter wel duidelijk: de economie is een organisme. En net als organismen kan de economie ook 'ziek' zijn. Die ziekte heet recessie. Om beter te worden moet je medicijn slikken. En zoals bekend zijn bittere medicijnen beter dan makkelijke medicijnen. Om beter te worden moet je pijn lijden.

Ik heb al eerder geschreven over de blinde aanvaarding van deze wetmatigheid: Het is een vorm van aderlaten. Er is totaal geen enkele onderbouwing voor het argument van renteverhoging, behalve dan 'gezond verstand' en de aanname dat de economie beschreven kan worden als een organisme.

Alternatieven
Op welke wijze moeten we dan kijken naar de economie? Elk model heeft natuurlijk zijn zwakke punten – vergelijkingen met de werkelijkheid gaan altijd maar gedeeltelijk op. Waarom bijvoorbeeld is het “uitzieken” van de huidige problemen een slecht idee?
Onder normale omstandigheden – als er geen diepe recessie is zoals op dit moment - is het inderdaad een slecht idee om schulden te laten oplopen. En in het geval er sprake is van een hoogconjunctuur is het verstandig om rente te verhogen en zo af te dwingen dat schulden zoveel mogelijk worden afbetaald. Dat werkt remmend op de economie en het voorkomt zeepbellen, zoals de huizenmarktbel van 2007. (Helaas gebeurt dat nooit en gebruiken politici de voordeeltjes liever voor “leuke dingen voor de mensenkiezers”).
Ook is de gedachte dat er “uitgeziekt” moet worden heel erg fout: bedenk namelijk dat veel bedrijven die nu omvallen dat niet doen omdat ze niet gezond zouden zijn, maar gewoon omdat de economie op zijn gat ligt. Onder normale omstandigheden gezonde bedrijven gaan dus net zo goed ten onder. Hierdoor komen we in een negatieve spiraal terecht – die op dit moment ook nog eens versterkt wordt doordat veel overheden bezig zijn met “orde op zaken te stellen” - er wordt op dit moment echt niet alleen door Nederland hard bezuinigd.

Veel mensen, ook ter linker zijde, zijn er echter heilig van overtuigd dat er nu flik bezuinigd moet worden – bijna niemand zet daar vraagtekens bij. Ook de nieuwe “gezondverstandcoalitie” die nu geformeerd wordt beloofd niet veel goeds. Ik vrees dat deze recessie nog wel even gaat duren.

Een voorbeeld uit het verleden
In de jaren 20 was er ook een stroming in de economie die uitging van dit organische model, de zogenaamde "liquidationists". De econoom Brad DeLong schrijft over deze stroming in Liquidation Cycles (.pdf):

The ‘leave-it-alone liquidationists’ headed by Secretary of the Treasury Mellon felt that government must keep its hands off and let the slump liquidate itself. Mr. Mellon had only one formula: "Liquidate labor, liquidate stocks, liquidate the farmers, liquidate real estate". He held that even panic was not altogether a bad thing. He said: "It will purge the rottenness out of the system. High costs of living and high living will come down. People will work harder, live a more moral life. Values will be adjusted, and enterprising people will pick up the wrecks from less competent people."

Het is wat extremer geformuleerd dan Stellinga doet, maar de gedachte is het zelfde: de ziekte moet uitgeziekt worden. Zoals bekend heeft toepassing van deze theorie geen verbetering van de economie teweeg gebracht maar was het resultaat de grootste en langdurigste depressie van vorige eeuw en is verhoging van de rente is op dit moment niet zo'n goed idee.

Gelijktijdig gepubliceerd op GeenCommentaar

Read more...