Waarom groeit de economie niet?

Behalve de vraag "wat gaat er met de Euro gebeuren" is het grote probleem waar we nu mee zitten "waarom wil de economie niet groeien?". Conservatieven in de VS en Europa beweren dat het goed zou zijn om flink op overheidsuitgaven te bezuinigen om er zo voor te zorgen dat de economie "weer ruimte krijgt". Zij wijzen daarbij op de hoge overheidstekorten waardoor de staat veel geld moet lenen. Zij zijn dan ook fel gekant tegen verhoging van de staatsuitgaven om de economie te stimuleren. Volgens John Boehner, de Republikeinse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, is het duidelijk dat:

... the economy still isn’t creating enough jobs. If you talk to job creators around the country like we have, they’ll tell you all the over-taxing, over-regulating, and over-spending that’s going on in Washington is creating uncertainty and holding them back.

Ook in Nederland denkt men er zo over gezien de grote bezuinigingswoede die nu door het land raast.

Geen afname werkloosheid
Het is nu 2 jaar geleden dat de recessie die werd veroorzaakt door de kredietcrisis, ook wel de "Grote Recessie" genoemd, naar analogie van de de Grote Depressie, officieel was afgelopen. Voor de gewone Amerikaan heeft het echter niet veel geholpen. Nog steeds, nu 2 jaar later, is het werkloosheidspercentage rond de 9% en is het de afgelopen maand zelfs weer iets opgelopen:

Vergelijk dit nu eens met het verloop van de werkloosheid in het begin van de jaren 80 toen er ook een diepe recessie was. Na afloop van die recessie liep de werkloosheid weer snel terug:

Morning in America
Dit is - in getallen uitgedrukt - het beroemde Morning in America waarmee Ronald Reagan zijn herverkiezing in 1984 zeker stelde. Waardoor wordt dit verschil verklaard? Natuurlijk hebben de twee recessies verschillende oorzaken. De recessie 1981 werd getriggerd door de monetaire politiek van Paul Volcker, en de recessie 2007 door de implosie van de hypotheekmarkt en de handel in de daarop gebaseerde derivaten. De stagnatie van de banengroei kan echter niet verklaard worden door hogere belastingdruk. Door Reagan en Bush II is de belasting sinds de jaren 80 flink verlaagd. Obama heeft er voor gekozen de belasting voorlopig niet te verhogen, juist om de het herstel van de economie niet te schaden. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het verloop van de inkomstenbelasting voor de hoogste belastingschaal:

Ook toename van regelgeving niet de oorzaak zijn: ook die is dankzij deregulering door Clinton en Bush juist sterk afgenomen.

Een ander reden die het niet kan zijn is dat bedrijven niet genoeg geld zouden hebben. Dat ook de Republikeinen weten dat dit niet waar is blijkt uit deze opmerking van conservatief Bill Kristol:

Republicans are making a mistake if they focus on big businesses and corporate tax rates. Corporations have a ton of cash. The corporate tax rate is not killing big business in America.

Middernacht in Amerika en Europa
En net als in de jaren 80 is ook nu groei van de economie en vooral daling van het aantal werklozen van groot belang voor de herverkiezing van een president. Obama heeft de laatste weken wat credit gekregen voor zijn acties tegen Al Qaeda en de Republikeinen maken zichzelf belachelijk door hun plan om het geliefde Medicare af te schaffen, maar dat zal niets helpen als hij geen goed banenplan heeft. Uit onderzoek is gebleken dat stimulering van de economie wel degelijk kan helpen. Helaas heeft hij weinig mogelijkheden: de Republikeinen doen er alles aan om dit onmogelijk te maken door te blijven hameren op strenge bezuinigingen op sociale voorzieningen en maken de kiezer bang met doemscenario's met oncontroleerbare overheidstekorten, maar het werkelijke doemscenario waar ze echt bang voor zijn is een herhaling van Morning in America.

De situatie in Europa is ingewikkelde dan in de VS omdat we hier te maken min of meer op zich staande economische eenheden die zijn verbonden door een muntunie. Maar ook hier zijn werkloosheidspercentages (Spanje 21%!) en onlusten het gevolg van verkeerd economisch beleid. Maar ook in Europa is de nacht nog niet voorbij gezien de draconische bezuinigen die worden opgelegd aan landen die niet voldoen aan de strenge voorwaarden voor Euro-landen en voorlopig zal het alleen nog maar erger worden, zeker als de muntunie uit elkaar valt. Nee, in Europa en Amerika is de ochtend nog lang niet aangebroken zolang men blijft bezuinigen en nalaat de economie te stimuleren.

Read more...

Gratis Koekjes!

Zoals bekend houden wij Nederlanders van gratis. Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? Als we ergens gratis koekjes kunnen krijgen staan we vooraan in de rij. En, zeg eens eerlijk: wie zou nou niet willen dat alles gratis is en dat alles makkelijk gaat?

De toezichthouder Daaraan moest ik denken toen ik vrijdagavond 23 oktober naar de reportage keek op Nova over het falende toezicht van de Nederlands bank en de AFM op de financiële (onder-)wereld. Het blijkt dat de DNB en de AFM al lang wisten wat er aan de hand was maar dat ze niet konden ingrijpen. Pas als het te laat is mogen ze volgens de wet in actie komen. Ook blijkt dat andere instanties, waakhonden, ombudsmannen en de Consumentenbond al jarenlang hebben gewaarschuwd voor de praktijken van de DSB en dubieuze tussenpersonen.

De Vrij Nederland van deze week (24 okt 2009, geen link, papieren editie) heeft een kort artikel over Jan Wolter Wabeke, financiële ombudsman:

Bestuurders en politici zijn al jaren bekend met de dubieuze verkooppraktijken van de DSB en andere tussenpersonen, maar wilden steeds niet ingrijpen. Dat zegt financieel ombudsman Jan Wolter Wabeke.

Sinds 2002 meldt hij trouw in zijn jaarverslagen dat het systeem van 'goedkoop' geld lenen met daaraan gekoppeld nutteloze koopsompolissen leidt tot rampzalige situaties voor consumenten.

[...]

Zijn jaarrapportages stuurde Wabeke steeds naar de minister van Financiën, de financiële woordvoerders in de Kamer en naar instanties als de Autoriteit Financiële Markten en de Consumentenbond. 'Jaar in jaar uit heb ik het probleem aangegeven. En met stickertjes en pijltjes vestigde ik er nog eens extra de aandacht op.'

Met lede ogen aanschouwt hij nu de 'wedstrijd van mensen en instanties die het allemaal al zouden hebben geweten en gezegd. Zij hebben nooit lawaai gemaakt. En ondanks onze indringende rapportages gingen de praktijken gewoon door. Dat is een droge constatering.'

De politiek Nog geen 4 jaar geleden heeft Frank Heemskerk een motie ingediend om hier wat aan te doen en deze praktijken witte boorden criminaliteit genoemd, maar hij kreeg niemand mee, aldus Sweder van Wijnbergen in de Nova uitzending van 23 oktober.

Hier zien we dat ook politici mensen zijn en dus geneigd zijn problemen voor zich uit te schuiven als er geen directe noodzaak is om er meteen wat aan te doen. Op dat moment had men natuurlijk andere dingen dan koopsompolissen aan het hoofd. Het was makkelijker om het te laten zoals het was. De volgende verkiezingen waren veel belangrijker. Verlies of winst van zetels, daar gaat het namelijk om in de politiek. Zetels bepalen hoeveel macht je hebt en die win je nou eenmaal niet door het dempen van putten voordat de kalveren zijn verdronken.

Niemand had aandacht voor de financiële markten, een enkele "drammer" als Wabeke en Heemskerk daargelaten.

Het slachtoffer De kiezers hadden op dat moment namelijk wel andere dingen aan hun hoofd: Voetballen, het gezin, de carrière, de baas die je niet ziet zitten, de 87'ste sollicitatie, de hoge schulden of het plan om een huis te kopen. Dan is er natuurlijk geen tijd voor politiek en andere ingewikkelde zaken zoals geld lenen.

Hoge schulden of een een nieuw huis?
Dan moet je geld lenen!
Hoe moet dat nu weer?
Daar heb ik geen verstand van.
Maar wacht: daar is iemand die gratis advies geeft.
Ha! Dat is lekker makkelijk.

De meneer van de consumentenbond rekende in Nova voor hoe dat in de praktijk uit pakt: de "onafhankelijke" tusenpersoon geeft je een mooi advies, dat wil zeggen mooi voor hem want hij is natuurlijk niet gratis. Hij krijgt namelijk provisie als je via hem een polis of lening koopt. De hoogte van die provisie kan wel oplopen tot bijvoorbeeld 10.000 Euro. Stel dat je nou een advies had aangevraagd van een echt onafhankelijke adviseur, die natuurlijk niet gratis is, dan had je dat misschien wel 3000 Euro gekost. Zo blijkt dat "gratis" in werkelijkheid wel 7000 Euro kan kosten. Maar ja, het is wel makkelijk natuurlijk.

De bankier En ten slotte de hoofdpersoon in het DSB schandaal, Dirk Scheringa. Die is in korte tijd een van de rijkste Nederlanders geworden door "goedkoop geld" te beloven. En nu zijn imperium instort is het natuurlijk niet zijn schuld en geeft hij liever anderen de schuld:

We zij niet failliet gegaan, we zijn gewoon kapot gemaakt

Hij lijkt er zo nog relatief makkelijk van af te komen. Voorlopig althans.

Gratis lunch In het Engels hebben ze een mooi gezegde dat hier over gaat: There is no such thing as a free lunch. Hierop is maar één, weinig bekende, uitzondering: unless you are the lunch itself.

----

Figuren: 1. het figuur boven aan deze post is de CD hoes van "Out to lunch" van Eric Dolphy. Bij het lezen van dit stukje moet je naar Hat and Beard luisteren. De muziek heeft er niets mee te maken maar past er wel bij. 2. Het artikel in VN over de toezichthouder Wabeke die vergeefs waarschuwde en 3. Detail uit Pieter Brueghels schilderij met spreekwoorden: Als het kalf verdronken is dempt men de put.

Read more...

Deregulatie

William Black
9 mei 2009
GridTV

Om de een of andere reden is het in de mode geraakt om alles wat van de staat komt als verwerpelijk te beschouwen. Sinds de neoliberale stoottroepen de overhand kregen - Ronald Reagan, Margret Tatcher - is men bezig om alles wat overheid is verdacht te maken. Het resultaat is privatisering en deregulatie.

Neem bijvoorbeeld de regering Obama: ook zij is tegen het "nationaliseren van banken" (dat is de term die door de tegenstanders wordt gebruikt, maar het is dit gewoon een faillissement of in het engels "receivership") want dan zouden ze banken moeten laten besturen door bureaucraten. In het hedendaagse Amerika is dat net zoiets als het het laten besturen van een slachthuis door vegetariërs. Bureaucraten zijn per definitie op zijn best "competent", maar een bank besturen, nee...

William Black legt uit dat dat om twee redenen onzin is: ten eerste is door de regering Bush er alles aan gedaan om deze stellen waar te maken door mensen te benoemen die niet om kwaliteit maar om loyaliteit waren geselecteerd. En, ten tweede: in het geval van een faillissement worden natuurlijk geen bureaucraten maar bankiers - competente bankiers - benoemd.

Black was ooit betrokken bij de regulatie Savings & Loans banken - een grote fraude zaak bij banken in de Reagan tijd, ook te danken aan deregulatie. Hij heeft een paar adviezen over hoe de huidige puinhopen opgeruimd moeten worden. In ieder geval niet door de veroorzakers van de problemen, Larry Summers en Timothy Geithner het te laten uitvoeren:

Kijk zelf:

Read more...