Klaas Dijkhof de Goedmens.

Source

Wat een hoop goede bedoelingen weer van Klaas Dijkhof. Ja, hij lijkt wel een goedmens! Maar als hij dat echt was zou hij structurele maatregelen nemen en het niet laten bij lapwerk dat ik hem hier zie voorstellen:



Structureel is: strengere straffen voor overtreders, een goed gefinancierd controle apparaat dat echt onafhankelijk is en niet onder directe controle staat van het ministerie. Alleen door het regelmatig, onaangekondigd controleren van bedrijven, en door te niet schromen om in te grijpen als daar reden voor is, zullen bedrijven hun gedrag verbeteren. Dat is niet omdat er in slachthuizen slechte mensen werken maar omdat bedrijven die het wel goed willen doen het afleggen tegen concurrenten die de kantjes er vanaf lopen: zij kunnen immers veel goedkoper werken. (Dit, geheel terzijde, is een kern stuk in de leer van marktwerking. Vreemd dat de profeten van de markt dit nu juist niet zien.)

Ik geloof graag dat hij het goed bedoelt. Maar wat ik van deze regering (en voorgaande, ook CDA, PvdA, CU en D66 dragen verantwoording) steeds zie is dat het altijd blijft altijd bij incidenteel optreden en brandjes blussen zoals in de Fipronil-Affaire. Als de crisis bezworen is gaat men gewoon door met het huidige landbouwbeleid, met een paar kleine tweaks hier en daar. Roos Vonk heeft er een dagtaak aan om de gevolgen te documenteren.

En er kan nog veel meer, begin bijvoorbeeld eens met strengere wetgeving om de behandeling van de dieren te verbeteren: voldoende ruimte, dier - varkens - vriendelijke leefomstandigheden, etc, etc. Oh, en vergeet ook het milieu niet.

Mijn punt is: waarom begin hij daar niet over? Omdat dan de prijs van het vlees stijgt. En kost geld. Net zoals ook een toezichthouder met voldoende mankracht geld kost. De mooie woorden en goede bedoelingen worden niet met beleid concreet gemaakt, integendeel. Geld regeert Nederland, en de VVD is partij die opkomt voor het belang van hen die het verdienen, niet voor dierenwelzijn of het milieu. Niet voor uw of mijn belang.

Read more...

Klimaatscepsis en conservatisme (2): de neoliberale strategie

(bron:NASA)

In het vorige deel werd uitgelegd wat de (neoliberale) ideologische basis is van de klimaatscepsis bij liberalen en conservatieven. In dit deel vraag ik me af in hoeverre het rapport van de Teldersstichting neoliberaal genoemd mag worden en beschrijf ik de neoliberale oplossing van het klimaatprobleem.

Externaliteiten

Als op de markt niet de juiste prijs voor een product wordt berekend dan spreekt men over marktfalen. Hiermee wordt onder andere bedoeld dat schade of overlast aan derden of aan de publieke ruimte niet in de kostprijs van een product is verwerkt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan milieuvervuiling. Deze schade noemt men een externaliteit. De energiemarkt voor fossiele brandstoffen heeft de grootste externaliteit die de mensheid ooit gekend heeft: door de verhoging van het CO2-gehalte in de atmosfeer wordt het wereldklimaat veranderd.

Hoe moeten we dit marktfalen corrigeren? De traditionele oplossing voor marktfalen – die ook in het rapport wordt besproken – is het heffen van milieubelasting. Deze belasting heeft twee functies: de hogere prijs zal de handel ontmoedigen en het geld kan worden gebruikt om de schade compenseren.

Een belasting op iedere ton uitgestoten CO2 die bij de prijs van een product wordt inbegrepen en even hoog is als de veroorzaakte marginale sociale kosten! (p. 91)

In voor niet-economen begrijpelijke termen: een milieuheffing zorgt ervoor dat de juiste prijs voor een product wordt betaald omdat de millieuschade dan wel in de prijs zit verwerkt.

Volgens de auteurs zijn er zijn echter twee problemen met deze oplossing: in de eerste plaats is het klimaatprobleem zo groot dat de heffing waarschijnlijk zodanig hoog moet zijn dat het grote invloed zal hebben op de rest van de economie.

En, in de tweede plaats, hoe hoog zijn die ‘marginale sociale kosten’ precies? Wat is de juiste prijs voor CO2-emissie? De vervuiler mag natuurlijk niet te veel betalen. Hier wordt verwezen naar Hayeks informatieprobleem: we kunnen nooit weten wat de juiste prijs voor CO2 is, omdat we nooit alle relevante informatie kunnen hebben. Bedenk bijvoorbeeld maar eens dat je bij die prijs ook rekening moet houden met toekomstige generaties!

De juiste prijs

Het liberale alternatief voor emissiebelasting is ‘Cap and Trade’. De overheid stelt een bovengrens (‘cap’) vast voor de vervuiling, en geeft alle bedrijven een ‘recht’ om een bepaalde hoeveelheid CO2 (of andere externaliteit) te produceren. De juiste prijs kan op de markt voor deze externaliteiten worden uitonderhandeld (‘trade’). Deze oplossing is eind jaren tachtig door neoliberale denktanks aangedragen en wordt in Europa toegepast als het Emission Trading System (ETS).

Het grote probleem van ETS is dat het in de praktijk niet werkt: al meerdere keren zijn er emissiemarkten ingesteld, maar meestal stort de markt snel in elkaar. Het systeem wordt ondermijnd door uitgifte van te grote hoeveelheden rechten waardoor de prijs zo snel daalt dat investering in deze markt niet loont, laat staan dat het de CO2 emissie vermindert.

Dat er problemen zijn met ETS wordt onderkend in het rapport van de Teldersstichting. Daarom is een herziening ervan nodig en men stelt een gemengde aanpak voor: deels ETS, deels emissiebelasting. Dit wordt weliswaar niet uitgewerkt, maar het rapport verwijst naar het ‘Britse systeem’. Het belangrijkste bezwaar dat wordt genoemd tegen milieuheffing is dat men verwacht dat dit een groot effect zal hebben op de economie:

Gezien de mondiale omvang van klimaatverandering is het echter te verwachten dat een belasting die groot genoeg is om wereldwijde uitstoot te verminderen wel degelijk een significant effect op macro-economisch niveau zal hebben. (p. 91).

Het is niet duidelijk waarom dat bij ETS niet het geval zou zijn, maar het laat vooral ook zien dat men nog niet inziet dat als er niets gedaan wordt, klimaatverandering nog veel grotere gevolgen zal hebben dan deze belasting.

De reactie van links was de afgelopen dertig jaar tot nog toe: OK, we doen het op jullie manier met ‘Cap and Trade’. Maar nog steeds is de juiste prijs van CO2 door nog geen enkele markt berekend. Integendeel, het systeem werkt niet. Hierdoor is veel tijd verloren terwijl het CO2-gehalte in de atmosfeer boven de 400 ppm is gekomen.



Afbeelding: National Oceanic & Atmospheric Administration

Snookered

Volgens Philip Mirowski is niet rechts, maar links dom. Links denkt dat zij rationeel is omdat zij aan de kant staat van de wetenschap terwijl rechts van de irrationele markten is. Dit is volgens hem een verkeerd beeld.

Rechts, of beter gezegd, de neoliberalen^(*) hebben juist een slim uitgedachte strategie, die tot nog toe zeer succesvol was. In het boek Merchants of doubt van Oreskes en Conway wordt weliswaar uit de doeken gedaan hoe de neoliberalen te werk gaat om de publieke opinie te veranderen, maar zij maken niet duidelijk wat de reden is. Zij komen niet verder dan de veronderstelling dat het om marktfundamentalisme gaat.

Volgens Philip Mirowski is dit onvoldoende, want hierdoor blijft de echte strategie onbelicht. Het gaat rechts helemaal niet om het berekenen van de ‘juiste prijs van CO2’ en ze geloven echt allang niet meer dat ‘Cap en Trade’ ooit nog zal werken. The left is snookered by the neoliberals en links heeft niets wat ook maar enigszins tegenwicht kan bieden. Hoe doet rechts dat volgens Mirowski?

Volgens de neoliberale ideologie is er is voor alles een markt en zo is er dus ook een markt voor ideeën. Zoals in deel 1 al werd uitgelegd, zijn markten ‘kennisverwerkende systemen’ die gefragmenteerde informatie, verspreid over (heel) veel individuen kunnen integreren.

Door de markt wordt – zo is de veronderstelling – uiteindelijk altijd een oplossing gevonden. Maar de markt moet wel de tijd krijgen om een oplossing ‘te berekenen’. Het is daarom belangrijk te voorkomen dat er consensus ontstaat in de publieke opinie waardoor de overheid maatregelen kan gaan nemen. Door ingrijpen in de markt wordt het resultaat vertekend. De neoliberale strategie heeft drie stappen:

1. Tijd winnen door twijfel te zaaien. De manier om dit te doen is het zaaien van twijfel in de publieke opinie waardoor de politiek verlamd raakt. Deze strategie is met groot succes al eerder toegepast door de tabaksindustrie. Minstens dertig jaar tijd is op die manier gewonnen – tijd waarin veel geld is verdiend – door twijfel te stichten over de resultaten van wetenschappelijk onderzoek (en waardoor veel mensen onnodig zijn overleden door tabaksrook).
2. Bedenk een ‘marktoplossing’ voor de middellange termijn. De neoliberale oplossing voor de middellange termijnis weliswaar op de markt gebaseerd, maar men verwacht niet dat er een echte oplossing uit komt: het emissiehandelsystemen. Het is iedereen duidelijk, ook neoliberalen, want die zijn niet dom, benadrukt Mirowski, dat dit nooit zal werken, laat staan dat het de CO2-emissie zal doen afnemen. Ze denken heus niet dat de markt ‘de juiste prijs van koolstof’ zal berekenen, laat staan dat er zoiets bestaat. Het is bedoeld om meer tijd te winnen voor fase 3.
3. De echte oplossing komt uit de markt voort. Wat die zal zijn weten we nog niet, maar er zijn wel indicaties in welke richting deze zullen gaan. Als voorbeeld verwijst Mirowski naar de plannen die zijn geopperd voor geo-engineering, bijvoorbeeld door het injecteren van SO2 in de atmosfeer. Het zijn marktoplossingen in de dubbele betekenis van het woord: de oplossing komt voort uit de markt ‘van ideeën’ en bedrijven voeren het uit.

Er moeten nog wel een paar kleine problemen opgelost worden: van wie is bijvoorbeeld de oceaan? Hoe ga je dat regelen volgens internationaal recht? En, nog belangrijker, we hebben maar één klimaat en één oceaan, het mag dus niet verkeerd gaan. Zeker is wel dat de neoliberale oplossing uit de markt zal komen en gebaseerd zal zijn op marktwerking.

Neoliberale elementen

Het rapport van de Telderstichting heeft bevat meerdere neoliberale elementen: Public Choice (hier niet besproken), Coase’s Theorem (geïmplementeerd als ETS), en Hayeks markt als ultieme informatieprocessor.

De neoliberale strategie die ik hierboven heb beschreven vind je niet in het rapport, maar men maakt zich schuldig wel schuldig aan onderdelen daarvan: het zaaien van twijfel (stap 1) en men pleit voor ETS (stap 2). Maar het belangrijkste is dat men niet wil inzien dat de gevolgen van niet ingrijpen voor de economie groter zullen zijn dan wél ingrijpen.

De uitspraak in het rapport dat er nog ‘veel onduidelijk is’ over de verandering van het klimaat, kan worden geïnterpreteerd op Hayekiaanse manier: geen mens, ook niet ‘de wetenschap’ kan dit probleem rationeel oplossen, alleen de markt kan een optimale oplossing produceren. Het rapport heeft dus kenmerken van deze neoliberale ideologie.

Argumenteren is niet genoeg

De standaardreactie van links is: (1) verbazing, (2) educatie, (3) verontwaardiging en tenslotte (4) berusting. Eerst is er verbazing over de domheid. Daarna doet men vruchteloze pogingen om de wetenschap uit te leggen in discussies en polemieken. Vervolgens is men verontwaardigd over de achterbakse methode, om te eindigen bij berusting omdat ze geen antwoord heeft op de neoliberale strategie. Zelf heeft zij hier niet meer tegen in te brengen dan dat zij gelijk heeft – en uiteindelijk gelijk zal krijgen.

Hoewel het belangrijk is dat de drogredenen van de klimaatsceptici worden benoemd en ontleed, is argumenteren onvoldoende. Vanuit conservatief perspectief zijn klimaatwetenschappers (en links in het algemeen) vergelijkbaar met fundamentalistische christenen die beweren dat de Bijbel de waarheid bevat omdat deze intern consistent is. Dit is natuurlijk de pot die ketel verwijt zwart te zijn, maar maak dat de pot maar eens duidelijk.

Een extra handicap voor links is dat ze zelf weinig geld heeft terwijl de tegenstander beschikt over meer dan ruime middelen en deels eigenaar is van invloedrijke mediaconcerns. Rechts domineert de discussie, en heeft op ‘de markt van ideeën’ een ruime voorsprong. Het enige dat links in haar voordeel denkt te hebben is dat ze de wetenschap achter zich heeft. Maar wetenschap is niet ‘links’ en kan ook door rechts gebruikt worden, benadrukt Philip Mirowski.

Ik heb zelf geen suggestie wat er moet gebeuren, maar een eerste stap in de richting van een oplossing is in ieder geval inzicht in de aard van het probleem: wat is de oorzaak van de conservatieve scepsis, en hoe lukt het ze om hun zin krijgen tegen beter weten in. Dat er ook wat moet gebeuren is duidelijk: het CO2-gehalte in de atmosfeer stijgt gewoon door.

(*) Mirowski gebruikt de term neoliberalisme en hij heeft hiervan een goede definitie gegeven. Neoliberaal beleid kun je weliswaar ook aantreffen bij linkse partijen, maar neoliberalisme is een rechtse, conservatieve politieke filosofie. Zie Mirowski’s boek uit 2013 Never Let a Serious Crisis Go to Waste: How Neoliberalism Survived the Financial Meltdown.

Verder lezen:

Ik heb maar weinig aandacht besteed aan het onderzoek van Gauchat. ‘Politicization of Science in the Public Sphere: A Study of Public Trust in the United States, 1974 to 2010’. Dit is echter een interessant onderzoek met belangrijke resultaten. Lees het hier (pdf)

Merchants of Doubt – Goede beschrijving van de campagnes van lobbygroepen voor tabak, kernenergie, SDI, zure-regen, en fossiel brandstoffen.

De Twijfelbrigade - Ik moet het boek zelf nog lezen maar op grond van de titel kan het wel aanraden.

Verder luisteren:

In deze Keynote Speech bij de conferentie ‘Life and Debt’ legt Philip Mirowski uit hoe de neoliberale klimaatstrategie in elkaar zit en waarom ‘the left is snookered by the right’.

Read more...

Klimaatscepsis en conservatisme (1): waar komt de afwijzing van wetenschap vandaan?

(bron:NASA)

Wat zit er achter de klimaatscepsis bij liberalen en conservatieven? Is het gebrek aan kennis of onwil om de rekening te betalen, of zit er meer achter? Een analyse aan de hand van het in juli 2014 verschenen rapport ‘Zeker van energie’ van de Teldersstichting.

Het is verontrustend dat de denktank van een partij die in het centrum staat van de macht in Nederland – dat kun je wel zeggen van de VVD - is bevangen door pseudowetenschappelijk denken. Door ons en anderen is al geschreven over de sceptische houding ten opzichte van klimaatverwarming in het Teldersstichting-rapport Zeker van energie. Recent liet ook een Tweede Kamerlid van de VVD, Remco Dijkstra merken, dat hij twijfelt aan de resultaten van klimaatonderzoek door te beweren dat het IPCC een organisatie is van ongenuanceerde onheilsprofeten.

Wat bij de VVD gebeurt, is onderdeel van een internationale trend. Vooral in Angelsaksische landen is onder conservatieve partijen al langer sprake van toenemend wantrouwen in de resultaten van klimaatwetenschap. Het gaat daarbij om conservatieve en liberale partijen die een marktgeoriënteerde politiek voorstaan. Een van de eerste maatregelen die de conservatieve regering van Tony Abbott in Australië nam was dan ook de opheffing van de klimaatcommisie. Dit jaar werd de CO2-belasting op fossiele brandstof afgeschaft en adviseurs van de Australische regering waarschuwden voor afkoeling van het klimaat. De voorstellen in het rapport van de Teldersstichting gaan niet zo ver, maar de achterdocht ten opzichte van de klimaatwetenschap is duidelijk aanwezig.

Ik ga hier niet inhoudelijk in op de argumenten van conservatieve klimaatsceptici. Op Sargasso en door anderen is de ‘klimaatscepcis’ van het rapport al voldoende weerlegd. Wat mij interesseert is de vraag waar de scepsis vandaan komt. Hoe is het mogelijk dat een wetenschappelijk bureau van een belangrijke partij in Nederland zich zo onwetenschappelijk opstelt? Ik zal laten zien dat conservatieven fundamentele problemen hebben met wetenschap in het algemeen.

Verkeerd begrepen eigenbelang?

Waar komt de deze afwijzing van wetenschap vandaan? Is het een vorm van verkeerd begrepen eigenbelang? Domheid dus? Volgens Ronald van Raak is dat inderdaad zo: SP-ers zeggen namelijk vaak tegen elkaar dat ‘een rechtse intellectueel een contradictie in termen is’. Maar behalve dat het dom is om je tegenstander te onderschatten, blijkt uit sociologisch onderzoek ook dat het niet waar is.

Uit dit onderzoek, uitgevoerd door Gordon Gauchat, blijkt dat in de Verenigde Staten over een periode van dertig jaar het vertrouwen in wetenschappelijk onderzoek alleen bij conservatieven^(*) is afgenomen. Vaak wordt verondersteld dat dit komt omdat de 'science literacy' de afgelopen jaren achteruit zou zijn gegaan. Maar Gauchats onderzoek laat zien dat de daling bij conservatieven positief is gecorreleerd met opleidingsniveau. Het wantrouwen in de wetenschap is geen gevolg van gebrek aan kennis. Het is juist omgekeerd: hoe hoger de opleiding, hoe groter het wantrouwen.

De belangrijkste reden hiervoor is volgens Gauchat, dat wetenschappelijke adviezen vaak niet overeenkomen met de conservatieve filosofie: evolutiebiologie en klimaatwetenschap zijn bekende knelpunten. Hoe hoger men is opgeleid hoe beter men zich hiervan bewust is. Pogingen om de science literacy te vergroten, zullen dat alleen maar erger maken. Conservatieven zijn niet dom en wetenschappelijke educatie, bijvoorbeeld door het aangaan van inhoudelijke debatten, zal niet tot verandering van mening leiden. Het gaat ergens anders om.

Watermeloen

Niemand zal het verbazen als ik zeg dat de klimaatscepsis bij de liberalen te maken heeft met aversie tegen de staat. Door de omvang, de complexiteit en het grote belang ervan is het onvermijdelijk dat de overheid zich bemoeit met de energiemarkt. Dit gaat in tegen de filosofie van de liberalen. VVD-voorlieden als Rutte en Zijlstra laten regelmatig merken dat zij groot belang hechten aan het terugdringen van de staat.

In hoofdstuk 3 van het rapport, met de titel ‘Energie: een liberaal kader’, wordt de liberale visie geformuleerd. Bij elk probleem dat wordt besproken wordt de vraag gesteld of de staat mag ingrijpen in de markt. De econoom Pierre Limieux wordt daarbij aangehaald:

Paradoxically, in an epoch, supposed to be marked by freedom and individualism, the concept of authority has taken a nearly sacred connotation provided it is dressed in democratic clothes. [voetnoot 1, p. 71]

Liberalen zijn bang voor een hellend vlak. Ze zijn bang dat links, onder het mom van het algemeen belang, de staat te veel macht geeft. Dit is de eerste stap op weg naar een totalitaire staat zoals de Oostenrijkse econoom Friedrich Hayek dat beschrijft in zijn boek The road to serfdom. Klimaatbeleid is in deze visie dus als een watermeloen: groen beleid aan de buitenkant maar socialistisch rood van binnen. ‘Groene argumenten’ worden gebruikt om een autoritaire (en uiteindelijk socialistische) staat te legitimeren.

Meer vertrouwen in de markt dan in de wetenschap

Een echte verklaring voor de afwijzing van de wetenschap is dit nog niet. Misschien gaat het wel om een pose en is het niet meer dan gebrek aan integriteit. ‘Gegijzeld door fossiele en nucleaire belangen,’ schrijft Huib de Zeeuw. Of zijn er (ook) fundamentele motieven? In het rapport wordt een theoretische onderbouwing gegeven voor het belang van marktoplossingen. Hierover wordt in het rapport het volgende gezegd:

De complexiteit en omvang van de sector zullen sommigen er snel toe doen neigen te pleiten voor een grote rol van de staat. [...] Kunnen wij er wel vanuit gaan dat de staat alle antwoorden heeft op dit terrein? [p. 71]

‘Alle antwoorden’? In een voetnoot wordt verwezen naar Individualism and economic order van Hayek. Hierin staat een artikel uit 1945: ‘The Use of Knowledge in Society’, waarin hij zijn kennisleer beschrijft. Volgens Hayek kunnen we alleen als we alle relevante feiten kennen en alleen dan, een rationele economische orde inrichten. Informatie zit verspreid over alle individuen in de maatschappij en is vaak tegenstrijdig. Eén mens (‘one mind’), of een hiërarchische organisatie van mensen zoals de staat, kan nooit al die kennis bevatten, laat staan dat zij door planning de meest optimale beleidskeuzes kan maken voor de maatschappij als geheel.

Alleen de resultante van het gezamenlijk handelen van niet hiërarchisch georganiseerde – vrije - individuen, die ieder voor zichzelf voordelige beslissingen nemen – zonder rekening te houden met het algemeen belang – is in staat om de complexe informatiestromen in de maatschappij ‘te begrijpen’. De systemen die dat kunnen noemen we markten. De markt is volgens Hayek dus een informatieverwerkend systeem dat superieur is aan planning door de staat, ook als zij gebruik maakt van wetenschappelijke kennis.

In tegenstelling tot markten zijn wetenschappelijke organisaties hiërarchische systemen die planmatig moeten werken. Wetenschap is een op autoriteit gebaseerd kennissysteem waarin mensen de immense complexiteit van de wereld proberen te begrijpen en deze proberen te besturen. Hayek heeft laten zien – volgens liberalen dan – dat alleen de markt dit kan, een mens (of mensen georganiseerd in een staat) kunnen dat niet omdat zij niet over voldoende kennis beschikken.

Neoliberaal

Dit is dus de tweede reden dat liberalen problemen hebben met wetenschappelijk onderzoek: de markt is een superieur kennissysteem vergeleken met de wetenschap. Als de staat dan ook nog eens ingrijpt in de markt, wordt informatieverwerkende capaciteit van de markt verstoord, ook al doen bestuurders dat met de beste intenties en op basis van wetenschappelijk onderzoek.

Er zijn dus twee principiële redenen om zicht te verzetten tegen klimaatpolitiek: het is een eerste stap op het pad naar de totalitaire staat en er is sprake van een alternatieve op de marktwerking gebaseerde kennisleer. Beiden ideeën zijn gebaseerd op het werk van Friedrich Hayek. Hayek is ook een van de oprichters van de Mont Pèlerin Society, de eerste neoliberale denktank.

In de volgende aflevering, die morgenavond verschijnt, onderzoek ik in hoeverre het rapport van de Teldersstichting neoliberaal genoemd mag worden en beschrijf ik hoe neoliberalen de klimaatcrisis willen oplossen.

(*) De VVD noemt zich een liberale partij, maar zij is ook een conservatieve partij. Anders dan in de VS, is liberalisme in Europa politiek gezien conservatief. Daarom denk ik dat deze conclusie ook relevant is voor de VVD en andere ‘liberale’ partijen in Europa.

Read more...

De totale vraag: waarom duurt de crisis zo lang?

Via Ewald Engelen vind ik dit overzicht met particuliere schulden per land in de Economist. In Nederland is zijn deze schulden vergeleken met andere landen enorm opgelopen. Zie de figuur in de link. Dat het zo erg was wist ik niet.

Dit is een schokkende figuur, het laat zien waarom de crisis in Nederland zo hardnekkig is. Het laat ook duidelijk zien waarom mensen minder besteden: er wordt op grote schaal schuld afgelost. Dit is echt een typische "schulden crisis" - een recessie die ontstaat doordat schulden te hoog zijn opgelopen.

Door het inzakken van de economie wordt het onderpand van de schulden - de huizen in dit geval - minder waard en is iedereen plotseling gedwongen te verkopen of af te lossen. Hierdoor valt de "totale vraag" weg (aggregate demand, hoe vertaal je dat?) en krimpt de economie nog harder waardoor de onderpand nog meer in waarde daalt. De economie komt in een negatieve spiraal.

De enige die dit kan stoppen is de overheid. De Nederlandse overheid doet dit echter niet - om politieke redenen, niet om economische redenen: zie mijn laatste post op Sargasso over de conservatieve revolutie in Nederland.

Dit is mogelijk omdat er vrijwel geen oppositie tegen dit beleid is. De Partij van de Arbeid zit in deze regering en staat - blijkbaar - achter dit beleid. Ook andere linkse partijen zijn voor bezuinigingen en "hervormingen" die meestal neer komen op afbraak van de verzorgingsstaat en wetten die arbeidsnemers beschermen tegen willekeur van de werkgevers. Flexibilisering stimuleert de economische groei is de veronderstelling.

Veel beleid wordt economisch gemotiveerd, maar als je dat onderzoekt blijkt het vaak niet te kloppen. Vaak monden deze discussie uit in oeverloze welles/nietes discussies over de noodzaak van bezuinigingen en men komt zelden of nooit tot een conclusie. De discussies leiden alleen maar af van kern van de zaak - zoals een goochelaar zijn publiek om de tuin leidt. De economische crisis biedt conservatieve politici de mogelijkheid om "hervormingen" door te voeren die in hun maatschappijvisie passen. Dat is de diepere reden waarom de crisis zo lang aanhoudt in Nederland.
---
Foto: CorporatieNL

Read more...

De conservatieve revolutie van PvdA en VVD

De verzorgingsstaat is onbetaalbaar en bedreigt onze vrijheid is de boodschap van Halbe Zijlstra in “Bolle staat moet kleiner”. Is dat zo? Samen met de PvdA werkt de VVD aan een conservatieve revolutie.
 
Mark Rutte kwam vijf jaar geleden met een nieuwe vondst: de staat is een geluksmachine. Een grote staat is een bedreiging voor de vrijheid omdat het mensen afhankelijk maakt. Gemakkelijk geluk bestaat alleen in Luilekkerland en wie daar eenmaal van geproefd heeft, wil niet meer weg.  VVD’ers zijn creatief, want  Halbe Zijlstra heeft nu een vergelijkbare vondst: de staat is Holle Bolle Gijs. Dat suggereert althans de titel van zijn stuk in het NRC Handelsblad van 15 mei: ‘Bolle overheid kleiner maken’ en op Pinksterzondag mocht hij dat in Buitenhof toelichten.

Een grote staat laat te weinig ruimte over aan particulier initiatief, schrijft Zijlstra. Economische groei kan alleen van het bedrijfsleven komen en daarom is een grote  staat niet alleen een bedreiging voor onze vrijheid, maar ook voor de economie. Zo luidt de inmiddels overbekende klacht van conservatieven dat de staat, de verzorgingsstaat in het bijzonder, te groot is geworden. Zijlstra pleit daarom voor  ‘zware bezuinigingen en grote hervormingen’  om de staat kleiner te maken.

Het is niet mijn visie, maar ik juich het toe dat mensen als Zijlstra hun visie op de toekomst geven. Het schept duidelijkheid en het geeft inzicht in hun denken. Ook biedt het de mogelijkheid om die visie te bekritiseren en te analyseren. Wat is precies het probleem dat conservatieven hebben met de staat? Waarom is het beter als hij klein is? En waarom is een grote staat altijd een bedreiging voor de vrijheid?

Andere reacties
Je zou verwachten dat de uitlatingen van Zijlstra voor wat ongemakkelijke beschouwingen zorgen in de gelederen van coalitiepartner PvdA, maar veel reacties heb ik niet kunnen vinden. Marcel van Dam (de Volkskrant, 23 mei) richt zijn pijlen vooral op zijn eigen partij. Volgens Van Dam laat Zijlstra zien dat de bezuinigingen niet economisch maar ideologisch zijn gemotiveerd. Maar hij doet geen moeite Zijlstra’s stelling inhoudelijk te beantwoorden.

Ik heb verder vrijwel geen inhoudelijke reacties op Zijlstra’s stelling gevonden.  Jelmer Renema is de enige uitzondering. Hij wijst er op dat linkse intellectuelen conservatieve ideologie, zoals die van Zijlstra, niet serieus nemen.  Te snel doet men dit af als “vrije markt fundamentalisme”. Het gaat de conservatief niet om de kosten van de verzorgingsstaat, maar om de immoraliteit ervan. De economische argumenten staan volgens Renema ten dienste van de morele argumenten. Conservatieven pleiten voor het “terugbrengen van publiek geregelde zaken binnen het privédomein”. Dat is het omgekeerde van bevrijding, aldus Renema.

Ik ben het geheel met Renema eens, met één kanttekening:  links Nederland heeft de economische argumenten van rechts geheel overgenomen en steunt de conservatieve economische politiek.

Een doorgeschoten Holle Bolle Gijs
Zijlstra is een heuse woordkunstenaar, want het opinieartikel staat vol ronkend liberaal proza. Zoals het een partij die zich Volkspartij voor Vrijheid en Democratie noemt betaamt, heeft hij vooral een hekel aan dwang. Hij heeft het over ‘verregaande zorgplicht en afgedwongen solidariteit’ en over ‘afgedwongen solidariteit door belangengroepen.’ ‘Eigen initiatief’ (3x) wordt door een ‘alom aanwezige overheid in de kiem [gesmoord] en een incompetente overheid wekt de ‘valse verwachting […] dat de staat alles kan oplossen’ terwijl de samenleving zelf ‘het meest sociale distributiemechanisme’ is.

De oplossing laat zich lezen als een VVD-campagne voor wakker Nederland. We moeten ‘keuzes maken,’ ‘niet schouders ophalen maar schouders er onder’ én ‘betrokken […] actie ondernemen en initiatieven ontplooien.’  Hij concludeert dat enige uitweg ’grote hervormingen en zware bezuinigingen’ zijn.
Het sluit allemaal naadloos aan op de crisissfeer die nu al vijf jaar over Nederland hangt.

Een sociale revolutie
In de kabinetsformatie is besloten om 75 procent van de huishoudelijke hulp te schrappen. Staatssecretaris van Rijn denkt dat hulp in veel gevallen door familie en vrienden gegeven kan worden. Gemeenten die taken van het Rijk gaan overnemen pleiten zelfs voor verplichting van mantelzorg en voor sancties, want anders kan men de geëiste bezuinigingen niet halen. Hiermee wordt dus het conservatieve ideaal bereikt: de “ongebreidelde” groei van de verzorgingsstaat wordt teruggedraaid en er komt weer meer ruimte voor “particulier initiatief” zoals Zijlstra bepleit.

Is deze verschuiving van taken van de overheid naar de burger bevrijdend? Volgens Evelien Tonkens en Jan Willem Duyvendak is dat niet het geval (NRC Handelsblad, 11 mei). Want, zo vragen Tonkens en Duyvendak zich af ‘wie wil er gedoucht worden door zijn buurman?’ Als hulp weer in huiselijke kring gegeven moet worden,  worden mensen misschien wel minder afhankelijk van de overheid, maar ze worden tegelijkertijd meer afhankelijk van hulp van mensen om hun heen. Duyvendak en Tonkens spreken van een ingrijpende sociale revolutie. In de praktijk doen mensen die hulp nodig hebben liever geen beroep op vrienden, familie en buren omdat het hun idee van zelfstandigheid aantast. Een terugtredende overheid maakt mensen dus meer afhankelijk van anderen.

Dat is waar het om gaat bij “het autonomie-ideaal” van conservatieven, als zij zeggen dat de staat kleiner moet worden. Niet alleen bij de VVD maar ook bij de PvdA hoor je deze geluiden.  Volgens Lodewijk Asscher (pdf) moeten burgers ‘meer verantwoordelijkheid [nemen] voor zichzelf – of liever gezegd: voor elkaar.’

Onder de vlag van progressiviteit en vrijheid, mogelijk gemaakt door de crisis, wordt door deze regering, inclusief de Partij van de Arbeid, gewerkt aan een conservatieve revolutie.

It’s not the economy, stupid!
Zijlstra wil de verzorgingsstaat kleiner maken door flink te bezuinigen. Economen waarschuwen echter dat bezuinigen in tijden van een recessie niet verstandig is omdat de toch al krimpende economie dan nog verder krimpt. De vraag is dus of dit het juiste moment is. Ook Pieter Jan Hagens stelde deze vraag in Buitenhof aan Zijlstra. Deze gaf hierop een ontwijkend antwoord: de reden om de discussie over de taken van de staat te beginnen, zou zijn dat er die week een Verantwoordingsdag was de Tweede Kamer. Maar, stelt Zijlstra, dat is slechts een aanleiding want hij had dat ook vorig jaar of volgend jaar kunnen doen.

Wat hij niet wil toegeven is dat het nu juist wel het goede moment is om te bezuinigen. Tegen het advies van economen in is bijna de hele Nederlandse politiek er namelijk ervan overtuigd dat bezuinigen nu juist wel nodig is. Het publiek weet niet beter dan dat er in tijden van crisis maatregelen genomen moeten worden. En oplopende begrotingstekorten veroorzaken een groot gevoel van urgentie.  Ook sluit het goed aan bij de conservatieve moraal: schulden zijn immoreel. De staat kan toch niet meer uitgeven dan er binnenkomt?
De debatten gaan daarom alleen over de hoogte van de bezuinigingen en hoe de pijn het eerlijkst wordt verdeeld maar niet over de richting waarin de maatschappij zich ontwikkelt. Zijlstra’s ontboezeming in het NRC en in Buitenhof is hierop een positieve uitzondering.

De bezuinigingen en hervormingen hebben niets met economie te maken. Economie staat ten dienste aan de politiek. Niet voor niets laten mensen als Zijlstra, Blok, Samsom,  Rutte, Asscher en Dijsselbloem zien dat ze van economie niet de ballen verstand hebben. Clinton had ongelijk met zijn leuze ‘it’s the economy, stupid!’ Het gaat niet om de economie, maar om de inrichting van de samenleving.

Sinterklaas
Het is indrukwekkend hoe rechtse retoriek de wereld de laatste veertig jaar heeft veroverd. Dat kon gebeuren omdat links er geen antwoord op heeft weten te formuleren. In 1980 zei Ronald Reagan ‘government is not the solution to our problem; government is the problem.’  In 1996 werd dit door Bill Clinton bevestigd met ‘The Era of Big Government Is Over”. Clinton voegde er aan toe: ‘we cannot go back to the time when our citizens were left to fend for themselves,’ maar dat is niet meer dan een sociale pleister om zijn neoliberale beleid. De echo hiervan is te horen als Halbe Zijlstra zegt dat hij een ‘kleine groep mensen die de zorg echt nodig heeft’ wel wil helpen.

In 1972 zei Hans Wiegel “Sinterklaas bestaat en hij zit daar” en wees daarbij naar Joop Den Uyl. 41 jaar later heeft Diederik Samsom nog steeds geen ander antwoord dan te zeggen dat hij geen Sinterklaas is en dat klopt ook. Hij rechtvaardigt de samenwerking met de VVD omdat de VVD óók een hervormingsgezinde partij is . Zij is een ‘progressieve partij’ die niet ‘in tegengestelde richting’ van de PvdA wijst, alleen ‘denken ze anders over de rol van de overheid en de verdeling van welvaart’ (De Volkskrant, 27 maart). De PvdA zelf is een sterk conservatieve richting ingeslagen en lijkt helemaal niet meer op de partij die door Joop Den Uyl werd geleid zoals Merijn Oudenampsen hier betoogt.

Het is indrukwekkend hoe goed rechts zichzelf presenteert als hoeder van de vrijheid, ondanks de praktijk van haar conservatieve politiek. Maar de naïviteit van links is minstens even groot. De PvdA werkt mee aan een grote verbouwing van Nederlandse samenleving in een conservatieve maatschappij.

Links probeert nog steeds te bewijzen dat zij geen Sinterklaas is en doet zo het werk voor rechts. En de kiezers begrijpen dat.
---
Foto: Marie-II Verkiezingen Tweede Kamer 2010
Deze post staat ook op Sargasso.

Read more...

Politiek voetbal: de wedstrijd VVD - PvdA

Politiek is een vorm van vermaak, goedkoop en plat vermaak. Dagelijks worden wedstrijden uitgezonden op TV waarin we politici zien die niet op de bal, maar op de man spelen. En net als bij het Songfestival mogen de toeschouwers stemmen wie de beste is, vroeger één keer in de vier jaar, tegenwoordig gemiddeld één keer per twee jaar. Gezien het niveau is het amateurklasse voetbal. Afgelopen maandag was de klassieke derby VVD – PvdA op TV, deze keer bij de EO met arbiters Andries Knevel en Tijs van den Brink. De PvdA speelt uit met Diederik Samsom en de VVD heeft Stef Blok opgesteld.

... Lees de rest op Sargasso.

Ik heb lang niet alle pareltjes van wijsheid van de heren in de post op Sargasso kunnen gebruiken, anders zou het verhaal veel te lang worden. Voor de liefhebbers daarom nog een paar howlers zoals Bob Somberby zou zeggen.

Schulden
Als Samsom het heeft over consumentenvertrouwen gaat Blok daar overheen met vertrouwen van investeerders:

Samsom: Onze export, onze export groeit. Het grote probleem is dat wij in een recessie zitten omdat de binnenlandse bestedingen terugvallen en de bedrijfsinvesteringen wegvallen. Het vertrouwen is nergens in Europa zo snel gedaald. U pocht over uw vertrouwen, maar nergens in Europa is het zo snel gedaald in het afgelopen jaar als in Nederland. De binnenlandse bestedingen vallen stil.
Blok: Schulden leiden niet tot vertrouwen.

Niet alleen doet Blok hier of zijn neus bloed, door het onderwerp subtiel te veranderen, het is ook onzin. Investeerders vluchten uit de schuldenlanden, niet omdat de schulden zo hoog zijn maar omdat ze bang zijn voor het uiteenvallen van de eurozone. Daarom is bij ons de rente zo laag en in Spanje en Italië zo hoog. Investeerders zitten überhaupt niet op deze crisis te wachten, en houden hun geld liever in hun zak, of steken het in veilige obligaties van landen als Nederland, Duitsland, de USA of Japan. Blok lijkt dit niet te beseffen en hij is degene die met vuur speelt, niet Samsom. Een andere reden waarom niet wordt geïnvesteerd is dat er onvoldoende vraag is. Er is genoeg ongebruikte productiecapaciteit, dus waarom zou een ondernemer uitbreiden, of mensen in dienst nemen?

De kleine Staat
Samsom onderbreekt Blok als hij zit te pochen over zijn succes met het kleiner maken van de Staat:

Samsom : Maar dit doet u nou anderhalf jaar, hoe succesvol is dat?
Blok: Terechte vraag. De eerste stap van dit kabinet was minder ministers, minder ministeries. Wat mij betreft dringend noodzakelijk. Dat levert geld op. Dat betekent ook minder bureaucratie. Ook in dit pakket waar we het nu over hebben wordt er opnieuw bezuinigd op ministeries, opnieuw bezuinigd op gemeentes. Dat vind ik een belangrijke keuze. Ik vind eigenlijk jammer dat in die goede jaren toen dat ook gekund is [sic] dat niet gebeurd is. Maar nogmaals dat vind ik een hele wezenlijke want dat betekent dat je minder [onverstaanbaar] uitgeven.

Het is werkelijk lachwekkend wat Blok hier zegt: het kleiner maken van de regering en de ministeries levert geld op. Hoeveel geld eigenlijk? Enige tientallen miljoenen? Het bezuinigen op gemeentes levert natuurlijk wel veel geld op, maar wie is daarmee geholpen? Dit zal er alleen maar voor zorgen dat de economie verder krimpt doordat lokale voorzieningen worden wegbezuinigd. De kwaliteit van het bestuur wordt minder omdat er minder ambtenaren op ministeries en in de gemeentes zijn die dit kunnen uitvoeren. Blok gaat er blijkbaar vanuit dat ambtenaren niets anders doen dan nutteloze en hinderlijke regeling maken. Bureaucratie noemt hij dat. Hij schets een Kafkaiaans beeld van de ambtenaar: cynische bureaucraten die nutteloze regels bedenken om onschuldige burgers onder de duim te houden. Het zegt meer over Blok dan over de ambtenaar.
Samsom krijgt geen kans voor verweer, want de talkshow hosts onderbreken de discussie omdat ze willen weten wanneer de heren "begrotingsevenwicht" denken te bereiken.

Gemiste kans
Blok laat keer op keer zien dat hij niet weet waar hij over praat. Maar helaas laat Samsom bijna alles passeren. Bijvoorbeeld in het volgende fragment. Hij begint goed door er op te wijzen dat bezuinigen niet helpt, sterker nog, de praktijk heeft dat bewezen: het begrotingstekort is niet minder, maar meer en de economie groeit niet, maar krimpt na 2 jaar Rutte.

Samsom: En daarom zit u op een begrotingstekort van 4,6 % en krimpt de economie en stijgt de werkloosheid, dat is het recept van Rutte de afgelopen anderhalf jaar.
Blok: Nou dat is een punt daar wil ik op ingaan, want dat is een punt wat mensen ook merken. En je ziet dat de landen die gekozen hebben voor hoge schulden een veel hogere werkloosheid hebben dan Nederland. En ik vind het dus een heel gevaarlijke redenering om te zeggen dat, terwijl je overal ziet hoe het misgaat, omdat die landen veel meer geld kwijt zijn aan rente, geld dat je dus niet kunt uitgeven aan onderwijs …
Samsom: Maar u schiet door naar de andere kant, ik kies niet voor hoge schulden …

Op dit soort momenten zit echt te kijken zoals de toeschouwers in de foto boven dit artikel: ja, ja, ... hij gaat scoren, hij schiet .... ooohhh... net er naast.
Samsom begint goed, maar Blok "pakt de bal af" zou je kunnen zeggen. Hij begint over schuldenlanden die er voor gekozen hebben om hoge schulden te maken. Dit is onzin. Alleen de Grieken hebben zich onverantwoordelijk gedragen. Spanje en Ierland zijn het slachtoffer van de instroom van goedkope euro's in de tijd toen iedereen dacht dat de bomen tot hemel zouden groeien. Overal in Europa was de rente gelijk en de markt ging er vanuit dat er een effectieve muntunie was. Dit jaagde de economie in die landen op hol en er ontstond een vastgoedbubbel. Je kan het Spanjaarden en Ieren verwijten dat ze dat lieten gebeuren, maar het is evengoed de verantwoording van bestuurders in Duitsland en van de ECB. Die keken alleen maar toe, verdienden er aan, en lieten het gebeuren.
Blok redeneert precies andersom: hij begint bij de gevolgen, de hoge schulden en zegt dat dat de oorzaak is. Samsom staat echter toe dat Blok de bal op deze manier overneemt en bevestigt indirect dat Blok gelijk heeft door te zeggen ... ik kies niet voor hoge schulden. Als of dat het punt was! Misgeschoten dus.

Read more...

Rechts en het Linkse Spijtlijden

Irritatie

Wat mij vaak irriteert bij rechts is de houding: wij hebben gelijk en links wil niet luisteren. Neem b.v. de column van Bart Jan Spruyt, vorige week in de Elzevier (sorry geen link kunnen vinden) over Arend Jan Boekestijn en wat voor goede jongen hij is.

Of Boekestijn een goede jongen was weet ik niet en het interesseert me niet echt, al hoop ik het beste voor hem. Het gaat mij om de motivering van Bart Jan Spruyt. Ook heb ik geen oordeel over het vuistdikke boek dat Boekestijn geschreven heeft over ontwikkelingssamenwerking want dat heb ik niet gelezen, dat laat ik graag aan anderen over.

Het begint al direct in de tweede paragraaf waarin Spruyt zijn opponent beschuldigd van onbekwaamheid.

Maar wie het beleid bekritiseert, stuit op onbegrip, verontwaardiging en boosheid. Elk voorstel om de besteding van de miljarden aan hulp eens onafhankelijk te evalueren, loopt vast op onwil. De mensen in ontwikkelingshulpkringen, de minister (Bert Koenders van de PvdA) incluis, zijn allergisch voor kritiek.

Dit is argumenteren met de knuppel. Je zegt tegen iedereen die het maar horen wil: kijk mijn opponent is dom want hij wil niet luisteren. Dom hè?

Geen spijt

Maar hij heeft het ook over de motivering van de ontwikkelingshulp, het enige echt substantiële onderwerp in deze column: is het terecht dat wij ontwikkelingshulp geven omdat we een schuld moeten aflossen?

Ik denk dat die vraag niet moeilijk te beantwoorden is: als je ook maar iets weet van de geschiedenis van landen als Suriname, Kongo, India of Indonesië dan weet je dat we wel degelijk verantwoording hebben voor wat daar is gebeurd. Dit lijkt me evident en ik denk dat Bart Jan Spruyt het ook niet zal ontkennen.

In het rapport van Boekestijn wordt volgens Spruyt het volgende beweerd:

Ontwikkelingsbeleid dient niet vanuit een vaag schuldgevoel en een slecht geweten te worden verstrekt, maar moet de zelfredzaamheid stimuleren [1]. Al het andere beleid, gebaseerd op goede bedoelingen heeft desastreuze gevolgen en is dus immoreel. Betoogt Boekestijn.

Links is dus immoreel bezig als het ontwikkelingshulp wil geven. Maar niet alleen dat, links is ook dom: het heeft last van schuldgevoelens en dat is een slechte motivator voor het geven van ontwikkelingshulp volgens Bart Jan. Net als Wammes Waggel hebben Bart Jan Spruyt, Arend Jan Boekestijn en Mark Rutte daar zelf geen last van, integendeel het is links dat te veel spijtzaad heeft gegeten.

Eigenbelang

Even later spreekt hij zich tegen bij de verdediging van Boekestijn. Het blijkt namelijk dat het toch weer even net anders zit met de motieven van links voor het geven van ontwikkelingshulp (vet van mij):

Hij is moedig, want hij weigert zich te laten mee slepen door linkse lieden die vooral belang hebben bij bij voortzetting van het foute beleid en alle kritiek met de overslaande stem van de morele verontwaardiging afwijzen. Hij heeft het hart op de goede plaats, want hij wil geen afschaffing van de hulp maar andere hulp, die wel effectief is en wel aan de Afrikanen ten goede komt.

Het zijn dus geen schuldgevoelens, maar het is eigenbelang dat links motiveert om ontwikkelingshulp geven. Dit is een geloofwaardiger argument van een conservatief die immers een pessimistische kijk heeft op op de mensheid. Zoals de waard is vertrouwd hij zijn gasten.

clichés
We zien hier dus in kort bestek drie argumenten van rechts voorbij komen:
1. links is dom - zij wil niet luisteren

2. links heeft last van onterechte schuldgevoelens, en rechts heeft daar, net als Wammes Waggel, geen last van.

3. Bij links zijn ze ook maar mensen is het - net als bij rechts - het hemd vaak nader dan de rok.

En Boekestijn? Die is weg gepest omdat hij zijn werk te goed deed:

Als mensen van je af willen, gaan ze je 'omstreden' noemen. Dan word je het vanzelf. Als je vrolijk bent, en spontaan en altijd enthousiast - en dat is Boekestijn - dan ben je een flapuit die aan verbale incontinentie lijdt. Als je een mening hebt en die uit, pas je niet in de achterkamertjes waarin de Van Rompuys worden gekozen waar het geheimzinnige gedoe om niks rond de koninklijke familie ceremonieel wordt opgediend. Als je in Den Haag je werk doet, ben je al gauw niet meer te handhaven.

En hier zien we andere oude bekende argumenten clichés, nummer 4: Het is de elite die het gedaan heeft, in achterkamertjes nog wel en nummer 5: politici, vooral in Den Haag doen niets.

Ze moeten die stal maar eens uitmesten!

Meer mooie voorbeelden van rechts cliché denken heeft Digby Meanwhile In Bizarroworld - met vertaling.

Boekestijn hoeft zich geen zorgen te maken overigens: Arend Jan Boekestijn wordt columnist bij Elsevier. Net als Wammes Waggel zit hij niet bij de pakken neer: Want het leven is enigjes, reuze leuk.

Update:
In huize Koekebakker werden naar aanleiding van deze post kritische vragen gesteld: hé Koekebakker, wat denk je zelf?

Wat ik zelf denk over ontwikkelingshulp? Ik heb geen idee. Ik heb me er niet in verdiept maar ik neem zonder meer aan dat er geld verspilt wordt. Dat geld kan beter besteed worden. Maar of het zinloos is? Ja natuurlijk als op een inefficiënte wijze wordt geholpen dan kan het zelfs averechts werken. Maar afgezien daarvan denk ik dat het welbegrepen eigenbelang is om ontwikkelingshulp te geven.
Met wel begrepen eigenbelang bedoel ik: de wereld wordt stabieler en veiliger als alle landen op een eerlijke manier mee kunnen concurreren. Dat is nu zeker niet het geval.

Schuldgevoelens moeten natuurlijk niet het beleid sturen, maar het is wel goed om je af te vragen wat je eigen verantwoording is en deze te nemen.

Nogmaals ik heb er geen verstand van. Maar af en toe hoor ik toch wel dingen die me aan het denken zetten. B.v. deze podcast van Planet Money over waarin voorgesteld wordt de methodiek van de Marshall-hulp te gebruiken bij het geven van ontwikkelingshulp.
Veel mensen zijn vergeten dat wij zelf, korte tijd na de oorlog in feite ook een ontwikkelingsland waren. Onze complete economie was in 5 jaar door de oolog van de kaart geveegd. Dankzij de Marshall-hulp zijn we daar bovenop gekomen. Natuurlijk kun je dan zeggen, "he ja, oen, dat was omdat we in Europa verder ontwikkeld zijn dan de derde wereld.", maar dat is maar een deel van de vergelijking, je moet ook kijken naar de manier waarop de hulp gegeven werd. En daar kunnen we zeker wat van leren, ook voor de ontwikkelingshulp.
----
[1] dit zei de Mark Rutte afgelopen zondag ook al tussen neus en lippen door, en hij ziet er daarom een goede reden om te bezuinigen

Read more...

Een verbod op domheid

Ik ben het vaak oneens met Marc Rutte, ik stem nooit op zijn partij maar afgelopen week was hij even mijn held toen hij het opnam voor de vrijheid van meningsuiting. Hoewel ik het ook eens ben met Dirk Jan van Baar dat de meningsvrijheid helemaal niet wordt bedreigd en je je kan afvragen wat de aanleiding was, had hij natuurlijk wel gelijk toen hij deze verdedigde bij K&B.

Wat een afschuwelijk stel overigens: slecht formuleren, ze vallen hun gasten voortdurend in de rede en komen met vragen als:

Van de VVD mag je in de toekomst de meest vreselijke dingen over homo's gaan zeggen.

[en]

Maar dat betekent dat je die radicale imam helemaal niet meer kan aanpakken. Zo'n radicale imam mag alles zeggen van de VVD

De heren zijn voortdurend bezig met pogingen om Rutte "foute dingen" te laten zeggen, waarschijnlijk in de hoop weer in het nieuws te komen en het lukt ze nu zonder dat ze er iets voor hoeven te doen. Marc Rutte komt namelijk zelf met het voorbeeld waarop hij nu door iedereen wordt aangevallen:

[Rutte] Ik vind ook dat als dingen gezegd mogen worden dat je ze niet hoeft te zeggen, dat is beschaving he? We gaan hier natuurlijk niet .. je probeert het beleefd te houden. Als iemand er voor kiest om met de meest felle bewoordingen dat te doen dan heb ik maar liever dat die dat doet. Ook het bekende verhaal van de holocaustontkenning.

[van den Brink] Mag dat ook?

[Rutte] Ja er zijn idioten die de holocaust ontkennen. Ik wil dan maar weten wie dat is, dan kan ik namelijk laten zien van joh ik heb hier een bibliotheek vol met bewijs en er zijn nog steeds mensen die nog leven die dit vreselijks hebben meegemaakt of daar mensen hebben verloren, zullen we even naar de feiten gaan kijken.

Er is natuurlijk wel degelijk een grens aan de vrijheid van meningsuiting, dat wordt samengevat met "in een vol theater hardop roepen 'BRAND'". Ik denk dan bijvoorbeeld aan de propaganda van de Interahamwe. via een radio zender (Radio Télévision Libre des Mille Collines (RTLM)) zetten zij de mensen aan tot een gruwelijke slachting.
Iets vergelijkbaars doet ultrarechts op dit moment in de USA via de conservatieve "talk radio" (ik heb het nieuwe boek van David Neiwert besteld, en dus nog niet kunnen lezen). Ook Obama verbiedt dat niet, en terecht: het principe van de vrije meningsuiting (het 1e amendement) wordt daar terecht gezien als een te groot goed om op te offeren voor kortzichtig politiek gewin.

Dit soort onzin, de homofobie, discriminatie en holocaustontkenning moet wel echter bestreden worden, op de manier zoals Rutte zegt: met argumenten, met woorden. Dit mag niet onbesproken blijven doorgaan - wat er dan kan gebeuren als je dat niet doet hebben we in Rwanda gezien.

Rutte heeft volkomen gelijk, zeker in de Nederlands omstandigheden - en daar gaat hier toch over - als hij zegt dat het beter is als wij weten wie het zegt, alleen zo kunnen wij het aan de kaak stellen. Domheid kun je niet verbieden, dan zouden we de helft van de Nederlandse politici moeten arresteren.

Toevoeging: helaas heb ik nu begrepen is Marc Rutte toch terug gekomen op zijn dappere stellingname. Ik heb de hele week hierover nagedacht en dit bovenstaande stukje is daarvan het product. Domheid in de politiek is sneller dan ik kan schrijven. De werktitel van de post was "Het gelijk van Rutte", maar dat kan nu niet meer.

Toevoeging 2: Frank Ankersmit in de NRC van vrijdag 29 mei zegt het veel beter dan ik: je kunt niet met de wet iemand van mening doen veranderen. Hij citeert hierbij John Lock:

For laws are of no force at all without penalties, and penalties in this case are absolutely impertinent: because they are not proper to convince the mind"

Read more...