De euro: een prisoner's dilemma

Laat ik het maar meteen aan het begin zeggen: opbreken van de euro is geen optie. Een muntunie opzetten is relatief eenvoudig maar een muntunie afbreken zal een grote crisis veroorzaken. Desondanks denken velen dat de problemen, die het gevolg zijn van de schuldencrisis het beste kunnen worden opgelost door de muntunie te wijzigen, zoals Frits Bolkestein en afgelopen weekend Paul Hockenos in de NRC beweren. Zij willen een “neuro” en een “zeuro”: één euro voor de sterke landen in het noorden en één voor de zwakken in het zuiden. Over Griekenland wordt niet meer gediscusieerd: dat land moet uit de euro. En dan zijn er natuurlijk de populisten die dromen van herinvoering van de gulden. Dit is ongefundeerd, contraproductief en zelfs gevaarlijk geklets.

Lees de rest op Sargasso...

Read more...

Wouter Bos over de Eurotop

Ik had bij het schrijven van mijn vorige stukje over de Eurotop van 8/9 december Wouter Bos nog niet gezien. Op vrijdagavond gaf hij een toelichting bij Pauw en Witteman. Ook Bos stelt dat de politici hebben geprobeerd daadkracht te tonen maar de problemen niet hebben opgelost. Er is alleen maar tijd gekocht.

Read more...

De Eurotop: een herhaling van zetten

Ik had evengoed als titel Groundhog Day Again kunnen kiezen. De dames en heren zijn er uit in Brussel maar het is een herhaling van zetten. We gaan eerst aan een fiscale unie werken en pas daarna gaan we de euro redden. De Britten doen niet mee want die willen hun eigen ‘City’ redden. Over economische groei is niet nagedacht: men is geheel gefocust op de schulden. Duitse Disziplin staat op het recept, “groei” komt in de receptuur van de medicijnmannen en vrouwen in Brussel niet voor. Maar dat is ook irrelevant, want als we zo doorgaan is de patiënt binnenkort overleden. Lees de rest op Sargasso ...

Read more...

Het probleem van Mark Rutte

De zoveelste Eurotop en weer is er niets besloten dat de werkelijke oorzaak van het probleem wegneemt: de instabiele muntunie. Wel zijn onze leiders er weer van overtuigd dat ze nu alle problemen hebben opgelost. En wat zijn die problemen dan? Kijk en huiver.

Mark Rutte gaf na afloop van de Eurotop in Brussel een korte mededeling over de besluiten die zijn genomen. Ik vond de volgende video op de site van Elsevier:


Transcript (benadrukking door Rutte zelf):

Nou, wat we in ieder geval moeten doen is er voor zorgen dat we ... de crisis op het gebied van de schulden in Europa is hoog [onverstaanbaar]… dat betekent dat we ervoor moeten zorgen dat dit soort crises in de toekomst niet meer kunnen ontstaan. We moeten er alles aan doen dat er zo automatisch mogelijk sancties worden opgelegd aan landen die zich niet aan de afspraken houden. Tegelijkertijd moeten we ervoor zorgen dat de landen die in de problemen zitten dat die ook met een geloofwaardig programma komen om die problemen aan te pakken. En dan moeten we d’r ook voor zorgen dat we met zijn allen klaar staan om zo'n land te helpen, mits het inderdaad een heel streng onder zware controle staand programma is. We moeten er ook voor zorgen dat we de Unie van de Zevenentwintig bij elkaar houden. Het is niet alleen een Unie van de Zeventien, de eurolanden, het is ook van groot belang voor een land als Nederland, dat groei georiënteerd is, dat het belangrijk [vind] dat er banen zijn, dat een land als het Verenigd Koninkrijk, Zweden, de Baltische staten en Polen er bij komen… dank u.

• Probleem 1: gebrek aan discipline. Daarvoor heeft onze rechtgeaarde conservatief Mark Rutte een heuse conservatieve oplossing: straf. Automatisch nog wel.
  
• Probleem 2: zijn de hoge schulden. En ook daarvoor is een oplossing: afbetalen. Het laat zich raden waar we dat geld vandaan halen: er komen meer bezuinigingen en hogere belastingen.
• Probleem 3: werkloosheid. Oplossing? Groei.

En hoe gaan we die groei bereiken? Door ons er op te oriënteren of zo? Ziehier, het probleem in een notedop: we doen niets aan de instabiele muntunie. Ook is er geen oplossing voor de te grote banken die te weinig kapitaal hebben. Bovendien zit de economie in een diepe put. In plaats van die problemen aan te pakken gaan we bezuinigen. Landen die dat niet serieus genoeg doen worden gestraft. Aan probleem nummer drie, de hoge werkloosheid wordt echter niets gedaan. Integendeel zelfs. Door het macro-economische krimpbeleid komen er voorlopig geen banen bij maar gaan er banen af. Ook zal de aflossing van die schulden niet makkelijker worden als de economie krimpt. Maar hé, een kniesoor die daarop let, als er maar daadkracht wordt getoond want dat wekt vertrouwen op.

Dat is het probleem van Mark Rutte - en van Rompuy, Mario Draghi, Merkozy en al die andere Eurocraten. Zij zijn bezig met het verkeerde probleem op te lossen: hun gebrek aan geloofwaardigheid. Ik heb het al vaker gezegd: deze crisis is nog lang niet afgelopen.

Read more...

Deze crisis is nog lang niet voorbij

Dit is de laatste post in de serie als is de crisis nog lang niet voorbij natuurlijk. Er is geen college gegeven maar een paneldiscussie georganiseerd. In het panel zitten een journalist, een econoom, een politcus, een toezichthouder en een bankier. Ik doe hiervan geen verslag omdat U het zelf kan bekijken (zie hier onder). Ter afsluiting heb ik een een nabeschouwing geschreven. De collegeserie mag dan wel beëindigd zijn, de crisis gaat door… Voor de duidelijkheid: dit is mijn visie, ik pas toe wat ik geleerd heb tijdens de colleges.

Het is misschien geen core-business, maar een ding weet ik zeker: betrouwbaarheid en degelijkheid zijn een essentieel onderdeel van het bankiersbedrijf. Aan banken vertrouwen we ons geld toe. Sinds mensen hun geld in bewaring geven bij de eerste banken, zoals de Amsterdamsche Wisselbank, is een degelijk imago essentieel. Ewald Engelen liet de afgelopen weken zien dat de moderne façade van banken allang niet meer bestaat uit een imposante gevel van marmer en glas (ook al hebben zie die vaak nog wel) maar vooral uit de verhalen die ze vertellen over voordelen van financiële innovatie en geavanceerd risico-management.

In negen colleges lieten Ewald Engelen, Tijo Salverda en Karel Williams zien wat zich de laatste dertig jaar achter die façade heeft afgespeeld. Hoewel banken “makelaars in geld” zijn, zitten zij zelf op dit moment helemaal niet zo goed bij kas. De afgelopen dertig jaar zijn de banken veranderd in broodmagere gratenpakhuizen. Bij de gemiddelde Nederlands bank is 96% van het geld dat op de balans staat vreemdvermogen. Leg dat feit naast de constatering dat in geen enkele sector de salarissen zo hoog zijn als bij banken, dan weet je ook wat er met dat geld is gebeurd. Al die jaren hebben zij de schijn opgehouden en iedereen verteld dat zij met behulp van geavanceerd risico-management alles onder controle hadden. Maar niets is minder waar gebleken: met goedkoop geld zijn onverantwoorde risico’s genomen die hen uiteindelijk fataal werden. Het geld dat daarmee is verdiend werd op eigen rekening gestort en toen het mis ging in 2008 is de maatschappij als dank opgezadeld met de schillen en de dozen.

Lees de rest ...

Alle afleveringen op rij:

Het college "De tribale bankier" heb ik niet zelf bijgewoond. Het verslag is daarom van Dimitri. Dit is de laatste aflevering.

• Deel 10: Deze crisis is nog lang niet voorbij"
• Deel 9: Groundhog Day: niets vergeten, niets geleerd
• Deel 8: De gevolgen van de crisis voor Europa in een veranderende wereld
• Deel 7: Van Kredietcrisis naar Europese Schuldencrisis
• Deel 6: Jazz voor schaduwbankiers
• Deel 5: Het nieuwe bankieren
• Deel 4: De tribale bankier
• Deel 3: De hogepriesters en hun valse beloften van financiele innovatie
• Deel 2: hyper-escalatie van een lokaal probleem naar een mondiale crisis
• Deel 1: ramptoerisme

Read more...

Groundhog day: niets vergeten, niets geleerd

Het laatste college wordt gegeven door Karel Williams

De laatste tijd wordt sommige politici verweten dat zij niet naar de markt maar naar de kiezer luisteren. De commentaren in de kranten gaan over Duitsers die geen geld over hebben voor het Europese noodfonds (EFSF) en die weigeren de Europese Centrale bank (ECB) als lender of last resort te laten functioneren. Of het gaat over Italianen die niet willen hervormen dan wel over Grieken die – o help democratie – een referendum willen houden over de noodzakelijke hervormingen.

Maar je kunt er ook op een andere manier naar kijken: net als vóór de crisis laten de politici zich nog steeds leiden door de financiële industrie. Het lukt de financiële lobby daardoor steeds weer om noodzakelijke hervormingen te blokkeren of af te zwakken.

Het resultaat is dat we in een soort time loop zitten, net als in de film Groundhog Day, waarin de hoofdpersoon elke ochtend op 2 februari om zes uur wakker wordt. Elke dag gebeurt exact hetzelfde, zo nauwkeurig zelfs, dat de hoofdpersoon de gebeurtenissen van de dag tot op de seconde kan voorspellen. Net als in de film kunnen we constateren dat de politiek niets heeft geleerd maar ook niets is vergeten.

Lees de rest ...

Read more...