Posts
Mathijs Bouman verkoopt praatjes over economie
>> Thursday, October 23, 2014
Geupdate op 24 oktober met antwoord van Mathijs Bouman.
Ik zag het gisteren op het RTL4 nieuws voorbij komen terwijl ik eten stond te koken. Ik kon niet geloven, daarom heb ik het op Uitzending Gemist nog maar eens gecontroleerd, maar hij zegt het echt.
Dit is Mathijs Boumans commentaar op het Franse tekort op de overheidsbegroting:
Mathijs Bouwman: Moet je je voorstellen sinds we de euro hebben zijn we eigenlijk een gezin in Europa met één creditcard. Ja en je kunt dan geen afspraken maken over wat je met die creditcard gaat doen. Dan gaat iedereen heel veel geld uitgeven en dan sta je heel erg rood. Of je kunt wel van te voren afspraken maken over wat mag je nou wel en wat mag je nou niet met die creditcard betalen en we hebben af en toe overleg hoeveel geld we willen uitgeven en als je je daar niet aan houdt, als zoontje of als moeder of als vader dan krijg je een straf. Zo'n stelsel hoort er bij als je een munt hebt.
Nieuwslezer: En dus heeft Frankrijk heel wat uit te leggen op de euro top die morgen begint.
Dit soort bagger gaat door voor economisch commentaar. Het is onvoorstelbaar: hij is econoom, journalist bij het Financieel Dagblad en commentator voor RTL.
Ik heb al vaker over metaforen in de econcomie geschreven. Dit is de metafoor 'de economie als gezin'. Mathijs Bouman laat hier zien hoe deze foute metaforen de wereld in komen: 'deskundigen' zoals hij vertellen het aan de mensen.
Voor wie helemaal niets weet van economie: de begroting van een land is niet vergelijkbaar met de begroting van een huishouden. Een land (of een continent) is geen gezin. Het tekort op de Franse begroting wordt veroorzaakt door economische problemen waardoor de staat minder belasting ontvangt en meer geld moet uitgeven aan uitkeringen. Het heeft helemaal niets te maken met gebrek aan discipline. Als een gezin te veel uitgeeft moet het bezuinigen en dat heeft geen gevolgen voor de economie. Maar als de Franse regering gaat bezuinigen heeft dit wel gevolgen voor de economie: die zal dan nog verder krimpen. In alle landen in Europa stagneert de economie omdat regeringen precies dat doen wat Bouman hier adverteert: ze proberen een sluitende begroting te maken. Het gevolg is dat overal in Europa mensen werkloos thuis zitten, dat jongeren die van school komen geen baan kunnen vinden en dat ouderen gekort worden op hun pensioen. Maar Bouman vertelt liever sinterklaasverhaaltjes over de economie dan dat hij probeert uit te leggen wat er werkelijk aan de hand is.
Ik begrijp dat dat moeilijk is in een commentaar van één minuut, maar als hij dat niet kan dan is dat nog geen reden om een sinterklaasverhaaltje te vertellen. Wittgenstein zei al eens: 'Van dat, waarvan men niet kan spreken, moet men zwijgen'.
Update 24 oktober 2014:
Mathijs Bouman heeft via twitter op mijn stukje gereageerd:
@koekebakker @sargasso soms zeer misleidend (bv uitgaverestricties) soms prima metafoor (delen van kredietwaardigheid)
— Mathijs Bouman (@mathijsbouman) October 23, 2014
en:
@koekebakker @sargasso zie bv http://t.co/y22CBFuSxg en zie bv https://t.co/F53WrPxcaN voor free-riderprobleem. (Het creditcard-probleem)
— Mathijs Bouman (@mathijsbouman) October 24, 2014
Toen ik hem er op wees dat de eurocrisis geen 'free-rider problemen is antwoordde hij tot mijn verrassing:
@koekebakker @sargasso dat haal jij er nu bij. De metafoor ging daar niet over maar over freeriding in mon unie en noodzaak begrotingsregels
— Mathijs Bouman (@mathijsbouman) October 24, 2014
Dit verbaast mij oprecht want de begrotingsproblemen worden op het nieuws altijd in de context van de eurocrisis gebracht. Maar volgens Mathijs Bouman is dat niet terecht. Elk land moet zich houden aan begrotingsregels, ook Frankrijk. Daarom is de metafoor wel juist gekozen:
@koekebakker @sargasso dus de metafoor klopte toch wel, maar het item was te academisch voor RTL4. Dat lijkt me een mooie slotconclusie.
— Mathijs Bouman (@mathijsbouman) October 24, 2014
en:
@koekebakker @sargasso dat stuk waarin ik beweer dat een land dezelfde budgetrestrictie heeft als een gezin? Heb ik nooit gezegd of bedoeld.
— Mathijs Bouman (@mathijsbouman) October 24, 2014
Ik zal de komende dagen uitgebreider antwoorden in één of meerdere artikelen op Sargasso.
1 comments:
Hoi Marleen,
Ok, ik zal hier een korte poging wagen. .
De kern van de uitleg is: een land is geen gezin.
Dat klinkt als een dooddoener, een land is ook geen auto, en dat zegt op zich dus niets. Maar wat je moet beseffen is dat een land eigenlijk 'alle gezinnen samen' is. Als alle gezinnen samen bezuinigen - de regering van het land - krimpt de economie. Zo eenvoudig is het eigenlijk.
Ja, zul je dan zeggen, dat is wel mooi, maar de rekening moet toch betaald worden? De schulden lopen op en dat moet een keer ophouden.
De weerlegging daarvan is dat schulden van de een het spaargeld van de ander is. De regering leent geld van mensen in het land en gebruikt het om de economie op gang te helpen. En het grappig is, dat er op dit moment heel veel spaar geld is, zoveel dat banken zelfs bijna geen rente meer geven voor spaargeld.
Als het werkt - als de economie op gang komt - gaat de rente ook weer omhoog en dat is goed, want dan hoeft er ook niet op pensioenen bespaard te worden.
Dat er zoveel spaargeld is - niet bij gewone mensen zoals jij ik maar bij investeerders natuurlijk - komt omdat er te weinig economische activiteit is. Vooral in Zuid-Europa zitten heel veel mensen werkloos thuis. Die doen niets, consumeren niet (nou ja minder dan) en daardoor staan fabrieken leeg, machines staan stil.
De enige die groot genoeg is, en die geloofwaardig genoeg is, om de economie weer op gang te krijgen, om mensen weer aan het werk te krijgen, zodat ze weer gaan geld verdienen en - nog belangrijker - dus ook weer gaan uitgeven, is de overheid.
Helaas zijn er conservatieve mensen (Liberalen vooral) die denken dat de staat iets slechts is, en die beschouwen de crisis als mooie gelegenheid om de staat een kopje kleiner te maken. Dat noemen ze dan hervormen. Dat klinkt altijd heel wijs maar het is onzinnig.
Hier gaat de vergelijking met een gezin - zoals Bouman die gebruikt ook heel erg fout: als het om een gezin gaat dat te veel geld uit geeft moet je dat gezin inderdaad helpen om te bezuinigen (of om extra inkomsten te krijgen) - ja ik heb gisteren "Een dubbeltje op zijn kant" gezien op RTL4, met Annemarie van Gaal - maar dat mag je dus niet doen met een land als geheel.
Ik hoop dat het nu wat duidelijker is. Hou ook mijn blog in de gaten voor nieuwe stukjes over de oorzaak van de crisis, want ook dat ligt heel anders dan Bouwman suggereert: het is niet de schuld van Frankrijk, zoveel kan ik al wel verklappen.
Post a Comment