Yanis Varoufakis: The Global Minotaur

Yanis Varoufakis laat in The Global Minotaur zien dat de financiële crisis het resultaat is van een proces dat al in de jaren zeventig is begonnen.

Er zijn veel theorieën over oorzaak van de crisis, maar ik vraag me af of ze de kern van de zaak raken. Ja, het is waar dat bankiers er een potje van maken. En ja, het is ook waar dat het marktdenken te ver door slaat: deregulatie en privatisering maken het systeem instabiel. Onder het motto greed is good laten we ons bestelen door de onzichtbare hand van de vrije markt terwijl zogenaamde toezichthouders passief toekijken. De rekening van dit feest wordt ons nu gepresenteerd. Maar is dit echt de verklaring van de grote crisis van nu? Hebzucht, domheid en bedrog zijn van alle tijden, zo bijzonder is onze tijd nou ook weer niet. Of wel?

Volgens Yanis Varoufakis, auteur van The Global Minotaur: America, the True Origins of the Financial Crisis and the Future of the World Economy, kun je de afgelopen zeventig jaar economisch in twee perioden indelen. In de eerste dertig jaar na de Tweede Wereldoorlog werd de wereldeconomie ingericht volgens een zorgvuldig ontworpen plan dat was opgesteld tijdens de Bretton Woods conferentie. Varoufakis noemt dit het Globale Plan. Deze jaren worden gekenmerkt door stabiliteit en welvaartsgroei die eerlijk wordt verdeeld. Er zijn geen grote crises en er is weinig inkomensongelijkheid. De tweede periode, de tijd van de Globale Minotaurus, begint in de jaren zeventig en wordt gekenmerkt door lagere economische groei, grote ongelijkheid en instabiliteit. De economie wordt overheerst door de Global Minotaurus: het financieel systeem met Wall Street als episch centrum. Gedurende deze periode treden steeds grotere economische crises op, waarvan die van 2008 de heftigste is.

Minotaurus

Varoufakis gebruikt als beeld voor de economie de mythe van de Minotaurus. De Minotaurus is een wezen dat half mens en half stier is. Hij leeft in het Labyrint van Koning Minos van Kreta en zoals het mythische monsters betaamt eet hij geen bruine bonen maar mensen. De koning gebruikt het wezen om zijn zoon wreken, die is vermoord door koning Aegeus van Athene. Hij laat het onderworpen Athene elk jaar zeven jongens en zeven meisjes - maagd uiteraard - sturen als offer voor de Minotaurus. Hieraan komt pas een eind als koning Aegeus zijn eigen zoon Theseus stuurt die het monster weet te verslaan.

De mythe van de Minotaurus is het verhaal van een grootmacht (Kreta) dat offers vraag van de landen die het heeft onderworpen (Athene). Zolang het dier zijn offer krijgt is de vrede weer voor een jaar verzekerd.

Wall Street is de Minotaurus van onze tijd. Het offer dat wij dagelijks aan het dier brengen is de immense kapitaalstroom die elke dag naar Amerika vloeit: in de hoogtij dagen wel 3 tot 5 miljard dollar per werkdag. De Minotaurus ligt nu op sterven: door de kredietcrisis van 2008 raakt de Minotaurus dodelijk verwond. Om te begrijpen hoe de Minotaurus – Wall Street – zo machtig is geworden, en hoe het zo diep kon vallen, moeten we eerst in de geschiedenis duiken.

Bretton Woods

De heerschappij van de Globale Minotaurus begint pas na de ondergang van zijn voorganger: het Globale Plan voor de wereldeconomie dat na afloop van WO II is ingevoerd. Terwijl de oorlog nog woedt, wordt in Bretton Woods door New Deal economen het plan voor de inrichting van de wereldeconomie ontworpen. De bekendste architect van het plan was John Maynard Keynes. Het belangrijkste doel was een herhaling te voorkomen van financiële crises zoals die van 1929.

De VS zijn als enige supermacht onbeschadigd uit de oorlog gekomen. De Amerikaanse industrie is de grootste en sterkste ter wereld, terwijl Europa en Azië in puin liggen. De Amerikaanse economie is nu zo dominant dat voor het eerst in de wereldgeschiedenis één munt de basis is voor de wereldhandel: de dollar.

Dit is een unieke kans voor de VS om de Wereld economie anders - en beter – in te richten terwijl zij tegelijkertijd haar dominante positie voor eeuwig kan vastleggen. Om de wereldhandel weer op gang te brengen heeft zij afzetmarkten nodig voor haar industriële producten. Een aantal nog steeds bestaande instituten zijn toen opgericht: het IMF en de Wereld Bank, maar één resultaat van de conferentie bestaat niet meer: het systeem van vaste wisselkoersen.

Het valuta systeem

Alle munten worden gekoppeld aan de dollar: elke munt moet binnen een marge van 1% blijven ten opzicht van de dollar. De dollar zelf wordt gekoppeld aan goud: $35 per troy ounce. In Fort Knox wordt de belangrijkste goudvoorraad ter wereld bewaard.

Om een dergelijk wisselkoerssysteem te stabiliseren moet een manier gevonden worden om het geld van landen die lange tijd een overschot hebben terug te leiden naar landen met een negatieve betalingsbalans: op dat moment Europa, China en Japan. Later valt China af door de overwinning van Mao.

Er lag ook een voorstel van Keynes. Hij stelde voor International Currency Union (ICU , ook wel International Clearing Union) op te richten en als rekeneenheid niet de dollar maar de bancor te gebruiken. Elk land moest tot 50% van haar BBP kunnen lenen voor 0%. Alleen als meer wordt geleend moet daarover rente betaald worden. Landen die een overschot op de betalingsbalans hebben dragen geld af aan het ICU. Dit voorstel haalde het niet: de VS wil controle houden over de besteding van haar geld.

Het voorstel dat uiteindelijk wordt aangenomen is minder revolutionair maar het heeft de eerste decennia na de oorlog stabiliteit en voorspoed gebracht. De meest concrete maatregel waar wij voordeel van hebben is natuurlijk het Marshall Plan. De Amerikanen helpen de voormalige vijanden (en hun slachtoffers) met de opbouw van hun economie. Dit is geen liefdadigheid maar noodzaak: zij creëren zo een afzetmarkt voor hun eigen industrie. Het is ook een stabiel systeem. De vaste wisselkoersen en monetaire controlemechanismen zorgen er voor dat tot de jaren zeventig geen grote crises optreden.

Overschotrecycling

Op dit punt aangekomen wil ik even stilstaan bij deze constatering: na de Tweede Wereldoorlog is er enige tientallen jaren een goed functionerende muntunie geweest. Alle belangrijke munten waren aan elkaar gekoppeld. De wisselkoersen variëren niet meer dan 1% van elkaar. Dat dit zo lang goed ging, kwam omdat er een mechanisme was dat spanningen, die in een dergelijk systeem onvermijdelijk ontstaan, afbouwde. Er werd voor gezorgd dat er een overschot recycle mechanisme aanwezig was. Het permanente overschot van Amerika werd geïnvesteerd, in eerste instantie in de ontwikkeling van de verslagen voormalige vijanden. Later helaas in de wapenwedloop met de Sovjetunie en in de Korea- Vietnamoorlog. Ook de huidige problemen in de eurozone hebben te maken met het ontbreken van een dergelijk overschot-recyclemechanisme. Het zal blijken dat ook onder de Globale Minotaurus er een overschot-recyclemechanisme is, alleen gaat het geld dan de andere kant op stromen.

Het einde van het Globale Plan

Als de VS eind jaren zestig geen overschotten maar tekorten krijgen hapert het systeem. Door Johnsons Great Society en door de Vietnamoorlog raakten de Amerikaanse reserves uitgeput en ontstonden onhoudbare tekorten. Van de afgesproken dekking van de dollar met goud was geen sprake meer: tegenover een schuld van 70 miljard dollar staat slechts een goudvoorraad ter waarde van 12 miljard dollar. Omdat alle munten gekoppeld zijn aan de dollar beginnen veel landen zich zorgen te maken. Ook de olieproducenten die in dollars werden betaald.

De Franse president Pompidou maakt er zelfs een heel theater van: hij stuurt een oorlogsschip naar New Jersey om het Franse goud, dat ligt opgeslagen in Fort Knox, op te eisen. Op 15 aug 1971 is het gedaan met het Globale Plan als President Nixon besluit de koppeling van de dollar aan de goudprijs te beëindigen. De periode van stabiliteit is voorbij. Valuta kunnen vrij ten opzichte van elkaar variëren.

Stagflatie

De jaren zeventig hebben me altijd gefascineerd. In dat decennium kwam een eind aan de voorspoed van de jaren zestig en kregen we te maken met de beruchte stagflatie. Varoufakis gaat uitgebreid in op de oorzaken hiervan. Door het loskoppelen van dollar en goud devalueert de dollar. De goudprijs stijgt van $35 in 1971 naar $455 eind jaren zeventig. Een andere schok voor de economie is de vertienvoudiging van de olieprijs. In 1971 kost een vat olie nog $3, maar vanaf de jaren tachtig schommelt zij rond de $30.

Volgens Varoufakis is dit door de Amerikanen ingecalculeerd. Amerika heeft een relatief voordeel bij een hoge olieprijs. De VS importeren op dat moment 32% van hun oliebehoefte, terwijl Europeanen en Japanners bijna geheel van import afhankelijk zijn. Een ander belangrijk voordeel voor de Amerikanen is dat de olie in dollars wordt betaald. Het geld dat wordt verdiend met olie komt daarom vanzelf weer terug naar Wall Street.

Deze schokken destabiliseren de wereldeconomie en hebben een crisis tot gevolg die zich kenmerkt door hoge werkloosheid én hoge inflatie. Het gelijktijdig optreden van hoge inflatie en haperen van de economie (stagnatie) heet stagflatie.

De Minotaurus

Het uiteenvallen van het Globale Plan en de destabilisering zijn volgens Varoufakis bewust nagestreefd door de Amerikanen. Door de wereldeconomie te destabiliseren kan de VS gebruik maken van haar bijzondere positie als economische wereldmacht. Varoufakis citeert Paul Volcker (dezelfde die nu Obama adviseert) die in een speech in 1978 hierover het volgende zegt:

It is tempting to look at the market as an impartial arbiter … But balancing the requirements of a stable international system against the desirability of retaining freedom of action for national policy, a number of countries, including the US, opted for the latter …

In zijn functie als voorzitter van de FED, de Amerikaanse Centrale Bank, verhoogt Volcker de rente tot 21.5% waardoor de wereldeconomie in een diepe recessie duikt. Het maakt wel een einde aan de hoge inflatie maar het belangrijkste effect voor de Amerikanen is dat hierdoor de geldstroom die de Minotaurus moet voeden op gang komt.

Het geld dat wordt verdiend in Duitsland en Japan en later ook in China stroomt naar Wall Street. In de hoogtij dagen komt per werkdag $3 tot $5 miljard binnen. De Minotaurus is een onverzadigbaar monster.

Het permanente dubbele Amerikaanse tekort (betalingsbalans en begrotingstekort) is een geperverteerde vorm van het overschot-recyclesysteem – alleen is de richting nu omgekeerd: het stroomt nu naar Wall Street. Amerika kan dat doen omdat de dollar de munt is waarin de wereld handel drijft. Je staat er niet bij stil maar als iemand waar ook ter wereld benzine tankt, draagt hij of zij bij aan de vraag naar dollars. Geen enkel ander land kan zich daarom permitteren wat de Amerikanen doen.

Kapitalistisch paradijs

Tijdens de heerschappij van de Minotaurus ziet de wereld er heel anders uit dan tijdens het Globale Plan. Door Reagan en Thatcher wordt een fel anti-vakbond beleid gevoerd. Tijdens de jaren van het Grote Plan stijgen de lonen, maar tijdens de jaren van de Globale Minotaurus blijven de lonen gelijk terwijl de productiviteit wel stijgt. Hoewel de economie minder hard groeit is het een kapitalistisch paradijs: stijgende productiviteit en gelijkblijvende lonen zorgen er voor dat de bedrijfswinsten spectaculair stijgen.

Dit wordt geïllustreerd door het succes van Walmart. De belangrijkste vernieuwing van dit bedrijf bestaat uit het bedenken van methoden om arbeid en leveranciers zoveel mogelijk uit te persen. De werknemers worden zo slecht betaald dat ze in aanmerking komen voor bijstand (Supplemental Nutrition Assistance Program, ook wel bekend als foodstamps).

Ook in de politiek domineert de Minotaurus. Het idee dat je de armen kunt helpen door de rijken nog rijker te maken, is natuurlijk volstrekt belachelijk. Maar geef er een mooie naam aan - trickle down – en je kan er verkiezingen mee winnen. Ook de economische wetenschap doet mee: supply side economics is de academische variant van trickle down. Wetenschappelijk onderbouwd met mooie en complexe wiskunde uiteraard. Keynes is tijdens de Minotaurus jaren afwezig. Keynes wordt niet meer serieus genomen: zijn theorieën zijn niet meer van deze tijd - denkt men.

Een bijzondere tijd

Parallel met de economie verandert ook de maatschappij. Niet de Age of Aquarius maar de Age of the Minotaur breekt aan. In de jaren zeventig maken optimisme en altruïsme plaats voor pessimisme en individualisme. Conservatisme wordt de dominante stroming in de politiek. Rechtse politici komen aan de macht, zoals Margaret Thatcher en Ronald Reagan en in Nederland Hans Wiegel, Dries van Agt en Ruud Lubbers.

Nog een andere manier om er naar te kijken is te beseffen dat de jaren na de Grote Depressie en de Tweede Wereldoorlog een unieke tijd waren. Het Globale Plan was geen perfect plan maar het zorgde wel voor stabiliteit en economische groei die iedereen ten goede kwam. Na vijfentwintig jaar was een nieuwe generatie aan de macht gekomen die niet meer onder de indruk was van oorlog en depressie. De politieke wil om het Globale Plan in stand te houden was verdwenen. Om Paul Volcker te parafraseren: In de afweging tussen stabiliteit en eigenbelang kiezen wij voor het laatste.

De vraag die ik aan het begin stelde - wat is er zo bijzonder aan onze tijd? – is dus de verkeerde vraag. Niet onze tijd is bijzonder, maar de kwart eeuw na de Tweede Wereldoorlog is bijzonder. In de jaren zeventig treedt een omslag op en keert de wereld weer terug naar haar default setting: een Hobbessiaans ieder-voor-zich. We noemen het vrije markt, supply side economics of het “Ik-tijdperk”. Na een lange periode van stabiliteit en welvaartsgroei voor iedereen is het oude systeem, dat in 1929 was ingestort, weer teruggekeerd. Niets bijzonders dus.

---
Ilustraties - Boekomslag van The global Minotaur, Zed Books
- Afbeelding van de Minotaurus: Wikipedia. Marie-Lan Nguyen
- Hotel Mount Washington, te Bretton Woods. Wikipedia, Mwanner
- Assistant Secretary, U.S. Treasury, Harry Dexter White (left) and John Maynard Keynes, honorary advisor to the U.K. Treasury at the inaugural meeting of the International Monetary Fund's Board of Governors in Savannah, Georgia, U.S., March 8, 1946. Wikipedia, IMF.
- Auto’s in de rij bij Amerikaans pompstation tijdens de 2e oliecrisis, 15 juni 1979. Wikipedia, Warren K. Leffler.
- Gevel van typische Walmart winkel, Laredo, Texas, genomen op22 February 2004. Wikipedia, Jared C. Benedict.

cross posted op Sargasso.nl

Read more...

Neuro en zeuro zijn overbodig

Opsplitsen van de eurozone is een erg dure oplossing. Maar wat kan je wel doen aan het verschil in productiviteit tussen Noord- en Zuid-Europa?

Het zijn sombere tijden. De gelijkenis met de gebeurtenissen in de jaren 30 is opvallend. Net als toen duurt de crisis onnodig lang door het falen van de politiek. Toen was de goudstandaard het probleem, nu is het de euro die ons hindert. Pas nadat de goudstandaard werd afgeschaft klom de economie weer uit het dal. Maar daar houdt de overeenkomst op. Anders dan de goudstandaard kan je niet even de euro afschaffen want de euro is geen standaard maar onze munt. Hoe graag we ook van de euro af willen, de kosten voor afschaffen zijn veel te hoog. We zitten tussen een rock en een hard place zeggen de Engelsen dan....

... Lees de rest op Sargasso


Dit was oorspronkelijk bedoeld als laatste deel in de serie Eurotop of euroflop, maar omdat ik wat gedraald heb met publicatie heb ik het als op zichzelf staande post op de site gezet. Ik heb nog wat extra materiaal over dit onderwerp, die ik uit het oorspronkelijke stuk heb gehaald om dat niet te groot te maken. Voor de liefhebbers dus: 

Comparatief voordeel

Er is nog een reden waarom het verschil in productiviteit binnen de eurozone niet het einde van de wereld is. Verschil in efficientie tussen twee economien wil nog niet zeggen dat handel altijd in het voordeel is van een van de twee. In economisch jargon: comparatief voordeel is geen absoluut voordeel. Verschil in productiviteit is hoeft dus helemaal niet het einde van de euro te zijn. Maar er moet wel wat gedaan worden. Als een ding door de invoering van de euro wel duidelijk is geworden is het dat je niet als overheid rustig kan achterover leunen om de markt haar werk te laten doen. Dat resulteert in onevenwichtigheden die eindigen in een crisis.

En ik kan het niet nalaten deze quote van Gerard Joling hier op te nemen. Onder de titel: "Links gelul" schrijft Geert:

Laten we onze ogen open houden, we gaan er weer met boter en suiker in! Het linkse gelul om een normale en voordelige deal, over de tanks van Nederland aan Indonesië te torpederen heeft één pluspunt ; Het heeft ons de ogen geopend voor wat ons te wachten staat , als de socialisten met figuren als Samsom en Roemer hier aan de macht komen.

Een gematigd Islamitisch land als Indonesië met een integere president Yudhoyono wordt geschoffeerd! Terwijl voor zogenaamde ontwikkelingssamenwerking bakken vol miljoenen zullen worden gestuurd naar de corrupte leiders, waar nu juist wel de mensenrechten op grote schaal worden geschonden (schandalig).

Sorry , ik ben geen wereldverbeteraar maar waarom blijven we ons goede geld naar frauderende ,en feitelijk failliete, landen gooien, terwijl we weten wat hun gebrek aan productiviteit is en de begrotingsdiscipline niet verbeterd. Dit omdat politici en politieke partijen in Nederland, en ook de andere oorspronkelijke EEG landen, niet kunnen en willen toegeven dat ze al meer dan 30 jaar verkeerde keuzes hebben gemaakt. Dus gaan we door op de oude foute voet, tot we allemaal naar de klote gaan en failliet zijn, daarom! En Jan me de korte achternaam mag er weer voor opdraaien, de gewone burgers dus!

Je vraagt je vast af : Geer waar maak jij je druk om? Gewoon omdat ik me grote zorgen maak over ons land. Wat een zorgelijke en clowneske mensen zitten er in de regering! Ben politiek niet heel erg onderlegd maar ben natuurlijk niet uit de poppenkast gevallen. Zo, dat moest ik even kwijt !

Ja Geer, wij vragen het ons ook af: waar maak je je druk over? Terwijl de economie naar de knoppen gaat maak jij je druk over de vraag wat er zal gebeuren als "figuren als Samsom en Roemer hier aan de macht komen".  Vooral dat "hier" is treffend geformuleerd. Ondenkbaar gewoon dat sociaal democraten aan de macht komen, hier, in dit land van melk en honing voor mensen zoals jij.

Read more...

Eurotop of Euroflop: Wat als het fout gaat?

Dit is deel 3 in de serie Eurotop of Euroflop:

Stel: Angela en de heren komen er niet uit, er ontstaat trammelant en de eurozone scheurt. Is dat nu een ramp of een zegen?

Sommige economen, politici en stukjesschrijver pleiten voor een ordentelijke boedelscheiding tussen het rijke noorden en arme zuiden. Het opsplitsen van de muntunie in een neuro en zeuro biedt voordelen. Zo kunnen de exporterende zuiderlingen hun munt devalueren. Dat betekent dat de producten goedkoper worden, hun export stijgt en de economie weer aantrekt.

Als typisch progressief weblog wordt Sargasso uiteraard verteerd door interne machtsstrijd. Kortom: wij worden het niet eens. Daarom richten we ons op jou: de reaguurder. Wij schetsen hier twee mogelijke scenario’s. Scenario A: opsplitsing is Europa’s enige kans op verlossing en scenario B, Opsplitsing is helemaal geen oplossing, maar rommelt Europa regelrecht in een jarenlange depressie.

2/7/12: Zie update met scenario C!

Scenario A: Ja, het is een goede oplossing

De zeuro zal direct na het creëren ervan devalueren. Dit heeft tot gevolg dat de landen die er gebruik van maken meer concurrentiekracht krijgen. Na een initiële dip zal de economie weer gaan groeien. Argentinië heeft bewezen dat dit mogelijk is.

Lees de rest op Sargasso


Het was de bedoeling om er een stukje van te maken waarin voor en nadelen van uitsplitsen op een rij worden gezet, maar een commentator merkt al op dat het wel erg eenzijdig was tegen opdeling van de euro. En inderdaad: het kost me gewoon moeite om de voordelen er van te beschrijven. Maar is dat omdat ik niet voorbij mijn eigen voorkeur kan kijken of is dat om dat de nadelen in werkelijkheid zo groot zijn? Ik denk toch echt het laatste. Maar goed, aan u lezer, zoals altijd, de keuze.

Read more...

Eurotop of euroflop?

Ter gelegenheid van de Eurotop hebben we op Sargasso een mini serie over de euro en deze top. Ik draag ook bij: Deel 2 - Misplaatst oranjegevoel:

Af en toe word ik gek van de besluiteloosheid van de Europese politiek. Terwijl de crisis met de dag erger wordt blijft men de problemen maar voor zich uit schuiven. Maar geheel tegen de verwachting in is vrijdagnacht dan toch nog wat besloten in Brussel al het ging moeizaam. Onder druk van Spanje, Italië en Frankrijk is besloten een bankenunie te vormen. Alle Europese banken komen te vallen onder direct toezicht van de ECB en herkapitalisering van de banken zal een Europese zaak worden.

Het probleem

Twee weken geleden kwam Spanje in de problemen. Het land krijgt dan een noodlening van 100 miljard euro om haar financiële sector te redden. Maar het helpt niets: Lees de rest op Sargasso.

Deel I is ook al verschenen: De Inzet, geschreven door Klokhuis.

Corruptie in Nederland 

In mijn stukje besteed ik geen aandacht dat toezichthouders en bankiers vaak een "ons kent ons" relatie hebben, waardoor van toezicht weinig sprake is. In Nederland denken wij natuurlijk dat we dat hier heel goed doen en in de "knoflooklanden" maken ze er maar een zooitje van ("maffia" volgens Geert Wilders). Ook dit is echter een goede illustratie van het misplaatste oranjegevoel. We kennen onze eigen recente geschiedenis niet eens. Het volgende is in het stukje op Sargasso weggelaten:

De grap van het verhaal van de Jager is dat hij de durft te beweren dat wij in Nederland zo’n goede controle hebben op de banken. Een van de belangrijkste redenen om controle van banken weg te halen bij de lokale politiek is dat daar altijd een perverse relatie is tussen controleur en bankier. Ook in Nederland was controle van het bankwezen vaak ondergeschikt en stelde de DNB zich eerder dienbaar aan de banken dan controlerend op. Een recent voorbeeld is het schandaal van Dirk Scheringa die met zijn DSB jarenlang zijn gang kon gaan, er was zelfs een voormalig minister van financiën bij betrokken. In het onlangs verschenen rapport over deze affaire staat dat “Een vergunning niet gegeven had mogen worden”.  Het toezicht was onvoldoende en  “niet krachtdadig genoeg”. De AFM had voldoende bevoegdheden, maar greep niet in. Dit is het strenge toezicht waar Jan Kees de Jager zo trots op is.

De manke vergelijking

In de commentaren wordt geklaagd over de manke vergelijking, maar deze is niet door mij bedacht. Johanna merkt terecht op dat de "ziekte metafoor" erg ongelukkig is omdat suggereert dat het iets is dat ons overkomt en dat we alleen maar lijdzaam kunnen toezien. Inderdaad! Ik ben ook niet blij met de ziekte metafoor. Het zou beter zijn om de machine metafoor te gebruiken – daar is een duidelijke link met de mens die verantwoordelijk is, de maker en wordt niet verondersteld dat het van buiten komt. Je kunt bijvoorbeeld niet zeggen: hé verdorie nou wil die auto alweer benzine, hij moet maar eens op rantsoen gezet worden. Keynes heeft de metafoor ook al gebruikt toen hij zij dat er tijdens de depressie sprake was van “magneto trouble” (bougies doen het niet meer; vraag me niet om de details, ik heb geen verstand van auto’s ;-). Dit sluit veel beter aan bij de oorzaak van een recessie dan de ziekte metafoor en het zet aan tot actie.

Transscripts en video's

Tenslotte, de transscripts die ik heb gemaakt van de twee interviews. In beide gevallen betreft het een fragment van het hele interview.

Het interview met Mark Rutte als hij in Brussel aankomt:


Chris Ostendorf:[start 2 minuut 20] De Spaanse en Italiaanse rente, die stijgen vandaag gewoon weer door. Worden er hier vandaag maatregelen genomen die daar, bij wijze van spreken morgen al wat tegen kunnen doen?

Mark Rutte: De eerlijkheid is dat er geen medicijnen zijn, geen pijnbestrijding, geen paracetamol bestaat die dit probleem kan oplossen. De landen zullen door moeten gaan met hervormen, met bezuinigen, met groei lostrekken in die markten. Dat zal moeten gebeuren. Er zijn instrumenten beschikbaar in Europa voor landen die zeggen op korte termijn redden we het niet zelf

Chris Ostendorf: Wat zijn dat?

Mark Rutte: Dat zijn de firewalls die we gebouwd hebben, de brandgangen die gebouwd zijn en al die andere instrumenten die we met elkaar ontwikkeld de laatste paar jaar. Nederland is ook betrokken achter de schermen bij discussies hoe dat zou kunnen, maar dat is altijd tegen de zwaarste voorwaarden en dat zijn de bestaande instrumenten. Ja die zijn er. Maar ik zie geen enkele noodzaak om nou weer allerlei nieuwe dingen te gaan bedenken.

Chris Ostendorf: Maar bent u ook bereid die op korte termijn in te zetten? Want voor Italië en Spanje moet er op korte termijn wel een soort morfine shot komen.

Mark Rutte: Morfine shot gaat hier niet helpen. De enige weg voor Spanje en Italië uit deze crisis is dat zij - “bite the bullit” - door de zure appel heen bijten, en doorgaan met wat in de afgelopen jaren, volstrekt onvoldoende gebeurd is, de arbeidsmarkten aanpassen, te bezuinigen, groei te veroorzaken door slimme maatregelen te nemen, de hervormingen door te voeren. Ja dat is echt het recept dat we in Nederland ook gedaan hebben. Hoe zelfs een land als Finland dat er heel slecht voor stond in de jaren 90, toch zonder hulp van buitenaf, zelf weer op eigen benen is komen te staan, omdat ze bereid waren die moeilijke maatregelen te nemen.

Het interview met Jan Kees de Jager over het plan van Van Rompuy.



Journalist: [start 32 seconden] … Er moeten stappen worden gezet richting een bankenunie zegt meneer Van Rompuy. Nou heb ik u eerder gehoord dat u dat niet zo’n heel goed idee vindt. Gaat u elkaar nog vinden?

De Jager: Nou wij hebben in september vorig jaar als Kabinet nog gezegd, en dat heb ik een aantal keren, ook recent herhaalt in de Tweede Kamer, dat wij wel degelijk ook voorstander zijn om via stappen tot zo’n bankenunie te komen, maar wel met de juiste volgorde. Dus eerst moeten aan aantal strenge voorwaarden zijn voldaan, alvorens je weer naar een volgende stap toe kan, en niet in een keer in een bankunie gerommeld worden, met alle perverse prikkels van dien, want ja als de belastingbetaler van het ene land moet betalen voor de banken in een ander land zonder dat je bijvoorbeeld een Europees bankentoezicht hebt geregeld en op het gelijke niveau de banken geherkapitaliseerd hebt, ja dan vormt het juist een perverse prikkel. Dus dat is geen goeie zaak.

Journalist: Heeft u het idee dat Van Rompuy, en ook Barosso de landen in een bankenunie rommelen?

de Jager.: Dat wil ik niet zeggen, maar je moet niet te hard van stapel lopen.Het is belangrijk om dat als lange termijn visie te hebben. Uiteindelijk is het mogelijk zelfs onvermijdelijk dat [er een bankenunie] komt maar dan wel in de juiste volgorde. Een aantal strenge stappen eerst. Daar kunnen we al mee beginnen. Namelijk met Europese bankentoezicht. Dat kunnen we al heel snel gaan instellen, zodat banken in Zuid-Europa bijvoorbeeld, met net zulk strenge toezicht te maken zullen krijgen als banken in Nederland. En als je dat hebt geregeld en je hebt ook de banken samen qua kapitaal op een gelijk niveau gezet, en je hebt de regels allemaal het zelfde, dan kun je naar een volgende stap toe, namelijk met zijn alle in een bankenunie. Maar eerder niet.

Read more...