Naïviteit

Het valt me op dat veel commentaren de ophef over de onthullingen dat in de VS geen briefgeheim meer is afdoen als koude drukte. Bijvoorbeeld op Marein Baas op Frontaal Naakt maar ook David Simon "We are shocked, shocked ..." wat de nette dame zegt als ze een blote borst heeft gezien ...

En dan vorige week Jack de Vries, die toch ook beter zou moeten weten. In Trouw meldt hij dat mensen die een beroep doen op privacy zeuren. Het is noodzakelijk voor uw veiligheid:

... als het nodig is dat daarom ons e-mailverkeer in de gaten wordt gehouden, dan vind ik dat prima. Het leven in een veilige samenleving valt of staat met de bereidheid van haar burgers om hun privacy in te leveren.

en:

Ik ben het ook oneens met diegenen die zeggen dat we op z'n minst moeten wéten dat de veiligheidsdiensten naar ons e-mailverkeer kijken. Ook onzin. Hoezo is het goed dat we daarvan op de hoogte zijn? Het gaat om onze veiligheid. Als het voor het bewaken van die veiligheid nodig is dat veiligheidsdiensten in het geheim opereren en ons daarbij in de gaten houden, dan zij dat zo.

De Vries laat hiermee zien dat hij niet begrijpt waarover het schandaal gaat. Stel even dat zo'n analist van de AIVD heeft bedacht dat het wel eens interessant zou zijn om Jack de Vries aan een nader onderzoek te onderwerpen. Bij de NSA kan dat want in de VS hoeft de rechter niet geraadpleegd te worden. Iedereen, ook regeringsfunctionarissen zijn dus kwetsbaar. Dit is geen hypothetisch gevaar en iedereen die zijn of haar kop boven het maaiveld uitsteekt kan dit treffen. Juist de Vries zou dit moeten begrijpen. Nu weet iedereen dat hij een relatie met een medewerkster heeft gehad, maar toen hij nog in functie was, was dat een gevaarlijk geheim. Een ondernemende NSA of AIVD medewerker kon daar toen wel van op de hoogte zijn. Handige kennis als je belangen bij de JSF hebt.

De fout die De Vries en anderen zoals David Simon maken is dat niemand veiligheidsdiensten wil verbieden om een verdacht spoor te onderzoeken. Als het daarvoor nodig is dat e-mails worden gelezen van mensen, de telefoon wordt afgeluisterd, of zelfs brieven worden onderschept dan moet dat mogelijk zijn. Maar dan daar is er al een verdacht. Wat de Amerikaanse overheid doet is wat anders: die beginnen met lezen van e-mails, afluisteren van internetverkeer van iedereen. Iedereen is in dit systeem een verdachte. De Vries en Simon zouden toch beter moeten weten. Hebben zij op de middelbare school nooit "1984" gelezen?

Ook Marein Baas lijkt niet te beseffen wat op het spel staat. Hij schrijft dat "als je de overheid niet vertrouwt, [er] een schitterend boeket aan mogelijkheden [is] om je anonimiteit te garanderen". Wat een naïviteit! Bijna overal laten wij tegenwoordig een elektronisch spoor na. Misschien is het mogelijk om je e-mail te versleutelen, maar dan nog kan Big Brother zien wie je e-mailt. Het zelfde geldt voor je belgedrag. En, oh ja, vergeet niet je telefoon uit te zetten, want anders is het een mooi tracking device.

Ik weet, het begint misschien afgezaagd te klinken, maar de wereld die in 1984 wordt beschreven begint steeds meer werkelijkheid te worden.

Update 21 juli 2013: bewerkt voor leesbaarheid.