Gratis Koekjes!

Zoals bekend houden wij Nederlanders van gratis. Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? Als we ergens gratis koekjes kunnen krijgen staan we vooraan in de rij. En, zeg eens eerlijk: wie zou nou niet willen dat alles gratis is en dat alles makkelijk gaat?

De toezichthouder Daaraan moest ik denken toen ik vrijdagavond 23 oktober naar de reportage keek op Nova over het falende toezicht van de Nederlands bank en de AFM op de financiële (onder-)wereld. Het blijkt dat de DNB en de AFM al lang wisten wat er aan de hand was maar dat ze niet konden ingrijpen. Pas als het te laat is mogen ze volgens de wet in actie komen. Ook blijkt dat andere instanties, waakhonden, ombudsmannen en de Consumentenbond al jarenlang hebben gewaarschuwd voor de praktijken van de DSB en dubieuze tussenpersonen.

De Vrij Nederland van deze week (24 okt 2009, geen link, papieren editie) heeft een kort artikel over Jan Wolter Wabeke, financiële ombudsman:

Bestuurders en politici zijn al jaren bekend met de dubieuze verkooppraktijken van de DSB en andere tussenpersonen, maar wilden steeds niet ingrijpen. Dat zegt financieel ombudsman Jan Wolter Wabeke.

Sinds 2002 meldt hij trouw in zijn jaarverslagen dat het systeem van 'goedkoop' geld lenen met daaraan gekoppeld nutteloze koopsompolissen leidt tot rampzalige situaties voor consumenten.

[...]

Zijn jaarrapportages stuurde Wabeke steeds naar de minister van Financiën, de financiële woordvoerders in de Kamer en naar instanties als de Autoriteit Financiële Markten en de Consumentenbond. 'Jaar in jaar uit heb ik het probleem aangegeven. En met stickertjes en pijltjes vestigde ik er nog eens extra de aandacht op.'

Met lede ogen aanschouwt hij nu de 'wedstrijd van mensen en instanties die het allemaal al zouden hebben geweten en gezegd. Zij hebben nooit lawaai gemaakt. En ondanks onze indringende rapportages gingen de praktijken gewoon door. Dat is een droge constatering.'

De politiek Nog geen 4 jaar geleden heeft Frank Heemskerk een motie ingediend om hier wat aan te doen en deze praktijken witte boorden criminaliteit genoemd, maar hij kreeg niemand mee, aldus Sweder van Wijnbergen in de Nova uitzending van 23 oktober.

Hier zien we dat ook politici mensen zijn en dus geneigd zijn problemen voor zich uit te schuiven als er geen directe noodzaak is om er meteen wat aan te doen. Op dat moment had men natuurlijk andere dingen dan koopsompolissen aan het hoofd. Het was makkelijker om het te laten zoals het was. De volgende verkiezingen waren veel belangrijker. Verlies of winst van zetels, daar gaat het namelijk om in de politiek. Zetels bepalen hoeveel macht je hebt en die win je nou eenmaal niet door het dempen van putten voordat de kalveren zijn verdronken.

Niemand had aandacht voor de financiële markten, een enkele "drammer" als Wabeke en Heemskerk daargelaten.

Het slachtoffer De kiezers hadden op dat moment namelijk wel andere dingen aan hun hoofd: Voetballen, het gezin, de carrière, de baas die je niet ziet zitten, de 87'ste sollicitatie, de hoge schulden of het plan om een huis te kopen. Dan is er natuurlijk geen tijd voor politiek en andere ingewikkelde zaken zoals geld lenen.

Hoge schulden of een een nieuw huis?
Dan moet je geld lenen!
Hoe moet dat nu weer?
Daar heb ik geen verstand van.
Maar wacht: daar is iemand die gratis advies geeft.
Ha! Dat is lekker makkelijk.

De meneer van de consumentenbond rekende in Nova voor hoe dat in de praktijk uit pakt: de "onafhankelijke" tusenpersoon geeft je een mooi advies, dat wil zeggen mooi voor hem want hij is natuurlijk niet gratis. Hij krijgt namelijk provisie als je via hem een polis of lening koopt. De hoogte van die provisie kan wel oplopen tot bijvoorbeeld 10.000 Euro. Stel dat je nou een advies had aangevraagd van een echt onafhankelijke adviseur, die natuurlijk niet gratis is, dan had je dat misschien wel 3000 Euro gekost. Zo blijkt dat "gratis" in werkelijkheid wel 7000 Euro kan kosten. Maar ja, het is wel makkelijk natuurlijk.

De bankier En ten slotte de hoofdpersoon in het DSB schandaal, Dirk Scheringa. Die is in korte tijd een van de rijkste Nederlanders geworden door "goedkoop geld" te beloven. En nu zijn imperium instort is het natuurlijk niet zijn schuld en geeft hij liever anderen de schuld:

We zij niet failliet gegaan, we zijn gewoon kapot gemaakt

Hij lijkt er zo nog relatief makkelijk van af te komen. Voorlopig althans.

Gratis lunch In het Engels hebben ze een mooi gezegde dat hier over gaat: There is no such thing as a free lunch. Hierop is maar één, weinig bekende, uitzondering: unless you are the lunch itself.

----

Figuren: 1. het figuur boven aan deze post is de CD hoes van "Out to lunch" van Eric Dolphy. Bij het lezen van dit stukje moet je naar Hat and Beard luisteren. De muziek heeft er niets mee te maken maar past er wel bij. 2. Het artikel in VN over de toezichthouder Wabeke die vergeefs waarschuwde en 3. Detail uit Pieter Brueghels schilderij met spreekwoorden: Als het kalf verdronken is dempt men de put.