De newspeak van de staatspuritein Syp Wynia.

Het is maar goed dat Syp Wynia niet altijd gelijk heeft zoals Stan de Jong meldt, want:

Crisis leidt bijna altijd tot het toenemen van de staatgreep op de burger

Bijna altijd Gelukkig maar dat het niet altijd zo is, denk ik dan maar. Staatsgrepen daar hou ik niet van, en al zeker niet als de staat ze pleegt. U begrijpt waarom deze kop in de Elzevier van 19 december [1] mijn aandacht trok.

Het blijkt dat Syp Wynia zich zorgen maakt over de gevolgen van de crisis. Als deze crisis in omvang vergelijkbaar is met de Grote Depressie van de jaren 30 - dan is het tijd om ons zorgen te maken over eventuele gevolgen ervan.

Twee gevaren

Wynia is beducht voor twee groepen: nieuwe puriteinen en de religieuze puriteinen.

De nieuwe puriteinen zijn de progressieve elite die mensen "nette dingen bij willen brengen":  meer sporten, minder drinken, roken, eten en zij maken zich natuurlijk ook zorgen over het klimaat.

De lijst kan worden uitgebreid met van staatsege opgelegde 'diversiteit', het georganiseerd mengen an rassen, gelovigen, vrouwen en mannen. Deze tendens wordt doorgaans voor 'progressief' versleten.

Het zijn dus zaken waar Syp Wynia zich als 'conservatief' blijkbaar niet druk over maakt.

De 'progressieven' proberen dit te bereiken door het vergroten van de staatsinvloed. Van staatswege wordt het volk dus puriteinse waarden opgelegd.[2]

En dan is er nog een tweede puriteinse golf. Uit het oosten komen niet de Driekoningen, zoals onlangs werd gevierd, maar orthodoxe moslims. De grote kinderrijkdom van deze bevolkingsgroep, met name in Turkije, heeft een exodus richting het westen tot gevolg. Ook bedreigen zij in eigen land de seculiere staat. Dit zijn de religieuze puriteinen. Zij verbieden het drinken van alcohol en roken en dwingen vrouwen de islamitische hoofddoek te dragen om religieuze redenen.

Uit het Oosten komen tegelijkertijd tijd religieuze puriteinen, die alles wat libertijns is verafschuwen maar gek genoeg vaak op steun van ongelovige Europese progressieven kunnen rekenen. [3]

Crisis

De economische crisis versterkt deze twee ontwikkelingen omdat door een crisis de macht van de staat toeneemt, dat zagen we in de jaren 30 en dat zien we nu ook:

Nederlandse inperkingen op de vrijheid van meningsuiting die nog steeds van kracht zijn, verwierven in de jaren dertig hun plaats in de wetgeving. Neem de katholiek politicus Carl Romme, die in diezelfde crisisjaren kans zag de gehuwde vrouw haar werk af te nemen en naar het aanrecht te verbannen.

en zo is het nu ook:

De economie is onder de huidige omstandigheden sowieso snel aan het verstatelijken. In ons land beheert de staat voor het eerst sinds langere tijd weer meer dan de helft van de economie. Er wordt een nooit vertoonde toezichtsindustrie opgebouwd. Het vrije ondernemerschap wordt verder aan banden gelegd. De staat breidt intussen zijn eigen ondernemerschap uit.

Wat lees ik nu? Waren al die verzelfstandiging, privatisering, afstoten van taken, dan schijn? Over welke tijd schrijft Syp Wynia? Als er iets is dat de laatste 20 tot 30 jaar heeft beheerst dan is het wel de deregulatie, privatisering en een zich terugtrekkende overheid. Het einde van de "maakbare samenleving" werd ons verteld. Sommigen spraken zelfs van het einde der geschiedenis omdat vrije markten zich overal op de zelfde manier zouden gaan ontwikkelen en dit zou leiden tot een "liberaal paradijs".

En is de crisis niet juist ontstaan doordat de staat zich terugtrok van de markt en regulatie overliet aan het spel der van de vrije markt? In Amerika onttrok de overheid ontrok zich aan de controle en het bankwezen - dat paste niet in het conservatieve wereldbeeld. De staat moest zich vooral niet met de markt beïnvloeden want als zij dat doet doet dan gebeuren er erge dingen. Bewust werd toegelaten dat een compleet schaduwbanksysteem ontstond, gebaseerd op derivaten (van hypotheken). En omdat er geen enkele regulatie was was het mogelijk dat deze banken met een verhouding echt/virtueel vermogen van van 1 op 100 gingen "beleggen". De huidige crisis is ontstaan toen dat kaartenhuis instortte.

"Toevallig"

... maar ik dwaal af. Dat Syp Wynia niet altijd gelijk heeft was al duidelijk. Wat hij met zijn column wil zeggen is dat de twee puriteinse stromingen elkaar niet alleen versterken (de progressieven multiculturelen puriteinen praten het religieuze puritanisme goed) maar er zit ook een heel kwalijk luchtje aan. Dit is de laatste paragraaf van zijn column:

O ja. Het is natuurlijk toeval, maar in de jaren dertig waren er ook politici die vaak niet zo van mensen hielden en al helemaal niet van ondermensen, maar wel van dieren en zodoende het vegetarisme propageerden, 'zuiver' biologisch eten voorschreven, roken en alcohol bestreden, gefixeerd waren op schone lucht en schone wouden, bedrijven aan hun leiband legden en uiteindelijk desastreus succesvol waren. Alleen diversiteit, daar hielden die politici niet zo van.

Als het niet zo afgezaagd was zou ik zeggen dat een lelijk geval van Godwin's wet is. Maar er is meer: niet geheel toevallig moet hierbij denken aan een boek waar veel over te doen is geweest in Amerika, n.l. Liberal Fascisism. [4]

Giftaal

Liberal Fascism: The Secret History of the American Left, From Mussolini to the Politics of Meaning by Jonah Goldberg (Doubleday, 496 pages)

In dit boek wordt namelijk precies betoogd waar Wynia op doelt - zonder het uit te spreken natuurlijk. Liberalisme is ontsproten aan uit het fascisme. Het is moeilijk te begrijpen hoe je iets dergelijks met een stalen gezicht durft te beweren, maar in Amerika is dit blijkbaar mogelijk bij een deel van de bevolking . Behalve gebrek aan kennis speelt hier waarschijnlijk ook nog een rol dat het woord socialisme - synoniem met liberal voor veel Amerikanen - ook gevoerd werd door fascisten, die zich in Duitsland immers tooiden met de naam Nationaal Socialisme.

In de titel wordt het giftaal principe toegepast: door het woord liberal te koppelen aan fascisme in de boek titel, die natuurlijk vaak wordt genoemd, wordt zo een associatie gelegd met het taboe-woord fascisme. Op deze wijze wordt de term liberalisme verder verdacht gemaakt. Door jarenlange propaganda van rechts is het woord nu zelfs bij links verdacht geworden, zo erg dat er boeken geschreven worden over waarom het niet erg is om jezelf liberal te noemen. Het is een geuzennaam geworden.

David Neiwert wijst er op dat dit ook een vorm van Newspeak is: door het koppelen van twee tegengestelden wordt de werkelijke betekenis van de woorden veranderd en bewust verwarring geschapen. Ook elders heeft hij uitvoerig over dit boek heeft geschreven:

Goldberg proceeds to define everything that he himself considers undesirable as "fascist." This is just about everything even remotely and vaguely thought of as "liberal": vegetarianism, Social Security, multiculturalism, the "war on poverty," "the politics of meaning." The figures he labels as fascist range from Woodrow Wilson and Franklin D. Roosevelt to Lyndon B. Johnson and Hillary Clinton. Goldberg's primary achievement is to rob the word of all meaning -- Newspeak incarnate.

Maar het kan natuurlijk ook toeval zijn dat ik aan dit boek van Goldberg moest denken toen ik Wynia's column las. De grap is natuurlijk dat Wynya zelf een staatpuritein is: zoals een puritein niets moet hebben van seks zo verafschuwt hij alles dat met De Staat te maken heeft - hij is inderdaad een staatspuritein in de ware betekenis van het woord.

---- 
Update 28/1 (2): Wynia wordt columnist bij Buitenhof, hij krijgt binnenkort een groter platform - op de linkse omroep nog wel. 

Update 28/1 en 5/2: typefouten gecorrigeerd
----
Noten
[1] Elsevier 19 dec, p87 De Staatspuriteinen (op verpulvert hout gepuliceerd, dus geen link)
[2] Waarom plaatst hij deze woorden in aanhalingstekens?
[3] Het is niet relevant voor mijn betoog, daarom als noot: dit is een wel heel karikaturale interpretatie van het begrip tolerantie.
[4] In deze post gebruik het woord liberaal of liberal in de Amerikaanse betekenis, dus als progressief, niet in de Europese betekenis die staat voor het vrije-markt-denken en eerder conservatief is. Syp Wynia is denk zo'n liberaal.