Het conservatisme van de SP en delen van de PvdA

Nederland is een rechts land, althans als je kijkt naar de stemverhouding in de Tweede Kamer. Door de keuze van het CDA voor een rechtse regering en de gebleken onwil/onvermogen om met de PvdA samen te werken, is er een tweedeling ontstaan in de Nederlandse politiek. Aan de andere kant van het politieke spectrum bevinden zich zes min of meer linkse partijen: D66, GL, PvdA, SP, en de twee buitenbeentjes CU en PvdD en op rechts vinden we het CDA, VVD, SGP en PVV.

De verschillen tussen vooral D66, GL, PvdA en SP zijn volgens velen, waaronder PvdA voorzitter Ploumen niet groot en het ligt dan ook voor de hand dat deze partijen gaan samenwerken om een effectieve oppositie te voeren. Dat kan door samen te werken in de Tweede Kamer en door lijstverbinding bij verkiezingen. Er wordt zelfs al over fusie gesproken. Samenwerking op links lijkt dus voor de hand te liggen maar zal het wat worden? Of het lukt moet nog blijken – ondanks de kleine verschillen - want hoe moeizaam de discussie gaat bleek in de uitzending van Nieuwsuur van 18 december als Jolande Sap, de nieuwe leider van GroenLinks wordt geïnterviewd door Mariëlle Tweebeeke.



Op de opmerking van Tweebeeke dat Cohen nog niet overtuigd is van de noodzaak, antwoord zij:

Nou we hebben Cohen en de PvdA voorgehouden dat we denken dat zij richting de toekomst zullen moeten kiezen. Want je ziet eigenlijk op links dat er ruimte is voor twee grote stromingen. Meer de sociaal progressieve stroming, waar wij ons uitdrukkelijk toe rekenen en die graag wil moderniseren en vooral ook buitenstaanders nieuwe kansen geven. En de sociaal wat conservatievere stroming waar we dan de SP ook in plaatsen maar waar ook delen van de PvdA toe behoren die een wat behoudendere koers varen en meer vecht voor het behoud van verworven rechten.

Ik heb toch een paar vragen bij dit interview. Het lijkt er op of de redactie de mogelijkheid van linkse samenwerking alleen maar vanuit GL en D66 perspectief wil zien, of moet ik zeggen 'sociaal – liberaal' perspectief. Waarom wordt er niet doorgevraagd over de samenwerking met de SP en 'delen van de PvdA'? Was het niet mogelijk ook een PvdA en een SP lid te interviewen? Dat zijn toch ontegenzeggelijk ook linkse, progressieve partijen? Als journalist zou ik daar nieuwsgierig naar zijn, maar er wordt geen woord aan vuil gemaakt.

Maar ook de houding van Jolande Sap roept vragen op. Wat betekent het dat de SP en 'delen van de' PvdA een 'sociaal wat conservatieve stroming' hebben? Volgens Sap zou dit blijken uit het streven naar 'behoud van verworven rechten' maar dat maakt de zaak er niet duidelijker op. Hoe onzinnig deze bewering is toont Tweede Kamerlid Paul Ulenbelt aan, die nog tijdens de uitzending het volgende twittert:

Beschermen verworven rechten conservatief? Is Sap dan voor afschaffen vrouwenkiesrecht? Nee toch?

Conservatisme
Het lijkt er op dat GL en D66 het liefst afstand willen nemen van alles wat te maken heeft met sociaal-democratie of socialisme. Volgens de progressief-liberalen zijn dat stromingen die hun betekenis hebben verloren. Het is niet meer van deze tijd. Vandaar 'conservatief'. Onder conservatisme versta ik iets heel anders dan het 'vasthouden aan verworven rechten'. Conservatisme is toch echt wel meer dan dat, en we vinden conservatieven niet bij de SP of bij de PvdA maar te rechter zijde van het politieke spectrum, bij de conservatieve partijen.

Dit doet de vraag opwerpen: wat is dat dan eigenlijk, 'conservatisme'? Ik ben natuurlijk eerst maar eens te raden gegaan bij de meest prominente stichting van conservatieven in Nederland, de Edmund Burke Stichting. Zij geven de volgende definitie:

Conservatisme is een politieke filosofie, geen levensbeschouwing of geloof. Het biedt een consistente en vooral realistische visie op de mens, de samenleving en de overheid, en op de relaties daartussen. In de kern komt conservatisme neer op een pleidooi voor een vrije en fatsoenlijke samenleving, met verantwoordelijke burgers, sterke kerninstellingen en een kleine maar weerbare overheid. In het huidige debat dringen conservatieven vooral aan op de eerbiediging van noties die vooral in een moderne en democratische samenleving bewaard moeten blijven: noties over vrijheid en recht, over het belang van de traditie, en over het belang van gezin en onderwijs.

Dit brengt ons echter niet veel verder: het is veel te vaag en algemeen. Mooi dat ze consistent en realistisch zijn, maar daar streeft iedere zichzelf respecterende politicus naar. Ook de andere kwalificaties als vrijheidslievend, fatsoenlijk, enzovoort, zijn nietszeggend: Ome Jan van de klaverjasclub streeft daar ook naar - dat beweert-ie althans. Merkwaardig genoeg is maar een punt waar zij duidelijk zijn: het streven naar een kleine overheid.

Tenzij we kunnen stellen dat de SP en delen van de PvdA streven naar een grote overheid – in tegenstelling tot GroenLinks en D66 – kunnen we dus weinig met deze definitie, en dat is ook niet waar Sap het over heeft. Maar wat is conservatisme dan wel? De meest directe antwoord dat ik hierop kan vinden is van Phillip Agre:

Conservatism is the domination of society by an aristocracy.

Aristocratie klinkt overdreven, zeker in Nederland waar de burgerman al sinds de Gouden Eeuw het voor het zeggen heeft, maar er zit een kern van waarheid in de uitspraak. Conservatisme is een stroming die er op uit is bestaande machtsverhoudingen te consolideren en zo mogelijk te versterken. De aristocratie is een sociale klasse die haar geprivilegieerde positie door vererving doorgeeft en bestendigt.

Het verwijt aan PvdA en SP dat zij conservatief zouden zijn is een slimme propagandatruuk van conservatieven die op die manier zelf buitenschot kunnen blijven terwijl links doet wat het altijd doet: onderling ruzie maken.

Read more...

Onafhankelijke journalistiek: een krant zonder regering

In mijn vorige post over WikiLeaks heb ik verschillende aspecten van de ontwikkelingen rond deze organisatie op een rij gezet. De vraag of het goed is wat zij doet heb ik niet echt beantwoord. In het commentaar stelt collega blogger Martijn terecht dat we kritisch moeten zijn over WikiLeaks. Dus daarom nogmaals de vraag: Is het goed wat Wikileaks doet of niet?

Ik denk dat we het er wel over eens zijn dat WikiLeaks zoals het nu is georganiseerd niet ideaal is. Met name als het gaat om de review procedure: wat wordt wel en wat wordt niet gepubliceerd. Wat we wel kunnen constateren is dat de manier waarop WikiLeaks te werk gaat evolueert. Oorspronkelijk bedoeld als plaats om informatie te dumpen, door iedereen - vandaar 'wiki' - begint het steeds meer te lijken op een journalistieke organisatie. Ze zijn te klein om zelf de review te doen, maar laten het over aan de traditionele media (van de 250.000 cables zijn er nu iets meer dan 1000 gepubliceerd, op het moment dat ik dit schrijf exact 1311 stuks). De beschuldiging dat het om een dump van 250.000 documenten gaat is dus propaganda. Wat opvalt is dat deze kritiek ook vaak van journalisten komt. Zouden zij zich bedreigd voelen? Veel (Amerikaanse) journalisten hebben in periode tussen 9/11 en de inval in Irak mee gewerkt aan oorlogspropaganda of hun mond gehouden – zijn dit de 'waakhonden' van de macht?

Wat voor veel mensen vooral beangstigend zal zijn is dat WikiLeaks niet onder controle staan van een regering. Het zou eigenlijk niets mogen uitmaken: er is toch persvrijheid, en journalisten gaan beroepsmatig dagelijks met geheimen om. Sinds haar ontstaan zijn informatielekken onderdeel van het dagelijks brood van de journalistiek. Het feit dat er nu een organisatie bij is gekomen die de ontvangst en publicatie van deze informatie tot haar hoofddoel maakt zou niemand moeten verrassen of moeten beangstigen.

Onafhankelijk?
Veel amerikaanse journalisten die kritisch berichtten over Irak hebben daar last van gehad en zijn tegen gewerkt of zelfs ontslagen. Omdat er persvrijheid is worden journalisten als David Bartow, Bob Scheer, Phil Donahue en Seymour Hersh niet gearresteerd – dat zou pas echt een schandaal zijn – maar zij worden doodgezwegen. Niet alleen door de overheid, maar ook door de media. Een schokkend verhaal kan wel gepubliceerd worden maar het wordt door andere media niet of nauwelijks overgenomen. Een voorbeeld hiervan is het verhaal over de gepensioneerde generaals werkzaam als 'onafhankelijk militair expert' bij TV en pers. David Barstow heeft in 2009 in de New York Times beschreven hoe het Pentagon een speciaal programma had opgezet voor gepensioneerde militairen. De oud-generaals werden vaak voor radio en TV gevraagd om toelichting te geven over de voortgang van de oorlog in Irak en Afghanistan. In ruil voor vertrouwelijke informatie gaven de heren voor het Pentagon gunstige uitleg van het nieuws. Zij werden door de media echter gepresenteerd als onafhankelijk militair expert. Over hun banden met het Pentagon was niets bekend. Voor hun werk werden zij goed betaald met baantjes als adviseur voor de wapenindustrie. Het is niet voor niets dat wordt gesproken van het militaire-industrieel-complex. Oorlog is een bedrijfstak waar goed wordt verdiend – ook als je in de media werkt.



Een ander voorbeeld van het disfunctioneren van de media in de Verenigde Staten is het relaas van Ashleigh Banfield die is ontslagen bij MSNBC - nota bene de meest 'liberal' van de kabelzenders. Banfield was oorspronkelijk door MSNBC ingehuurd als sexy blondje dat er leuk uit zag om het nieuws te presenteren. Toen zij echter gestationeerd was in Kabul bleek dat ze meer in haar mars had. Kort na de inval in Irak – toen iedereen nog dacht dat de oorlog al beslist was maar nog voordat President Bush zijn beroemde Mission Accomplished Speech hield op het vliegdekschip - hield zij een lezing waarin zij de eenzijdigheid van de berichtgeving over de oorlog beklaagt.

Free speech is a wonderful thing, it's what we fight for, but the minute it's unpalatable we fight against it for some reason.

De vrouw die dit schreef werd kort na deze speech ontslagen en werkt nu als journalist voor Court-TV. Er mag dan officieel wel een vrije pers zijn, maar onder de huidige omstandigheden, in ieder geval in de VS, kan die niet goed functioneren.

Detectie
WikiLeaks biedt de mogelijkheid om zonder gevaar voor detectie, geheimen over en misdragingen van de machthebbers van deze wereld te lekken. De man die de diplomatieke post van de Amerikanen heeft gelekt, Bradley Manning, is echter gearresteerd. Hoe was dit mogelijk? Moeten we dus constateren dat WikiLeaks geen veilig methode is om gegevens te lekken? Het lijkt er op dat hij zelf de oorzaak is van zijn aanhouding. Hij kon het niet laten om stoer te doen en vertelde zijn verhaal tegen een 'collega hacker' die heeft vervolgens aangifte gedaan. Een vreemd verhaal overigens, waar het laatste woord nog niet over geschreven is. Hoe veilig het is om via dit systeem informatie te lekken moet nog blijken. Ik weet te weinig van beveiliging op internet, maar het lijkt me niet erg waarschijnlijk dat – zelfs een machtig land als de VS – alle informatie die over het net loopt kan beveiligen. Al zullen ze het zeker proberen.

Een krant zonder regering
De stichter van WikiLeaks mag dan hoge, soms wat utopisch klinkende doelen hebben gehad, hij is al een transparantiefundamentalist genoemd, maar WikiLeaks is in de vier jaar van zijn bestaan veranderd van 'dump plaats' voor 'informatie' in een journalistieke organisatie waarvan de noodzaak niet in twijfel getrokken kan worden. Men kan badinerend schrijven over het verschil tussen politici en journalisten zoals Martin Sommer doet, maar het verschil is fundamenteel: politici streven naar macht, journalisten streven naar waarheid. Hoe erg is het dat er een mogelijkheid is om te spreken over de macht, zonder dat machthebbers daar invloed op kunnen uitoefenen? Thomas Jefferson heeft ooit gezegd: (via Robert Scheer):

[W]ere it left to me to decide whether we should have a government without newspapers or newspapers without a government, I should not hesitate a moment to prefer the latter.

Dat is precies wat WikiLeaks is: een krant zonder regering.

Deze blog was al eerder gepubliceerd op Geen Commentaar op 15 december.

Read more...

De schijnheilige verontwaardiging rond WikiLeaks

Toen vorig jaar onder andere op WikiLeaks emails van klimaatonderzoekers werden gepubliceerd was er geen ophef over de legitimiteit van WikiLeaks. De politici en journalisten die nu waarschuwen voor het gevaar van onbeperkte transparantie heb ik toen niet horen klagen terwijl er wel degelijk vraagtekens te plaatsen waren bij dat lek. Vorig jaar om deze tijd juichten conservatieve blogs over het lek, terwijl de wereld nu te klein voor de 'terrorist' Julian Assange. Bijvoorbeeld de conservatieve blogger Michelle Malkin in 2009:

The crimes revealed in the e-mails promise to be the global warming scandal of the century — and have massive bearing on the climate change legislation being considered by our lawmakers here at home.

Maar anno 2010 zingt Malkin een heel ander lied:

No American should take joy, pleasure, or satisfaction from the untold, devastating ways in which the coordinated WikiLeaks document dump of hundreds of thousands of State Department cables — nearly half of which are 'secret' or 'classified'– has undermined U.S. diplomacy.

Schijnheilig
Het is nog geen jaar geleden dat Hillary Clinton de Chinezen de les las omdat zij internet censureren:

Secretary of State Hillary Clinton will call tomorrow for an uncensored global Internet where individuals and companies can operate without fear of repression or computer attacks such as those Google Inc. says emanated from China.

Maar nu Amerika zelf een aantal keer het doelwit is geweest van informatielekken op internet – de Collateral Murder video, de Irak War Logs, de Afghanistan War Logs, en nu met CableGate, waarin diplomatieke post van Amerikaanse ambassades wordt gepubliceerd – is de wereld te klein. Vooral met de laatste onthullingen heeft WikiLeaks Amerikaanse politici geraakt. Senator Lieberman gaat zelfs zover dat hij een speciale wet wil maken die dergelijke onthullingen moet voorkomen:

This (SHIELD Act) will help hold people criminally accountable who endanger these sources of information that are vital to protecting our national security interests.

Vergelijkbare taal wordt gebruikt door autocratische regimes als China, Birma, de USSR. De Amerikaanse overheid probeert nu op allerlei manieren WikiLeaks tegen te werken: bedrijven worden onder druk gezet om contacten met WikiLeaks af te breken en ook is geprobeerd de site uit de lucht te halen. Dat laatste is natuurlijk onmogelijk omdat er inmiddels al vele 10-tallen, mirrorsites zijn.

Het meest bizarre is nog wel dat via Interpol een internationaal arrestatie verzoek wordt verspreid omdat Assanges beschuldigd is van verkrachting – waar of niet, maar dit is normaal geen aanleiding voor een internationaal arrestatieverzoek, alsof Julian Assange een terrorist is. Glenn Greenwald beschrijft de heksenjacht die momenteel in Amerika tegen Assange en WikiLeaks wordt georganiseerd. Het lijkt er nu zelfs op dat ook de New York Times beschuldigd gaat worden. Greenwald voegt er aan toe dat hierdoor de basis wordt gelegd voor criminalisering van de vrije pers.

Nederland
Maar niet alleen in Amerika is het establishment druk bezig met damage control. Ook in Nederland zijn politici zoals Arend-Jan Boekestijn en Jack de Vries druk bezig om WikiLeaks en Assange zwart te maken. Assange zou een 'anarchist' zijn die de diplomatie in gevaar brengt. Zelfs journalisten doen hier aan mee. Van politici kunnen we het verwachten maar dat ook journalisten zich hier schuldig aan maken is verrassend. Is onthullen van geheimen geen hoofdtaak van de journalistiek? Zo schrijft Robbert de Witt in de Elsevier (dode bomen versie 4/12/10) dat diplomatie niet meer mogelijk is als er volledige transparantie zou zijn:

De Arabieren kijken nu wel uit voordat ze weer willen gaan praten over de kwestie Iran. Voor je het weet lezen ze in de krant wat ze in vertrouwen hebben gezegd. De WikiLeaks-publicaties richten zo grote schade aan en de Amerikaanse justitie heeft groot gelijk dat zij de verantwoordelijken wil straffen.

De Witt vergeet er wel bij te vermelden waarover de Arabieren met de Amerikanen wilden praten: het ging hier om een verzoek om Iran te bombarderen. De verontwaardiging geldt hier dus niet voor de mogelijkheid dat er weer nieuwe oorlog wordt begonnen in het Midden-Oosten, nee Robbert de Witt is vooral boos dat plannen om dat te doen openbaar worden. Een vreemd soort journalistiek is dat.

Transparantiefundamentalisme
Al deze beschuldigingen zijn gebaseerd op eigenbelang en maken gebruik van overdrijving: alles wat geheim is zou Assange willen publiceren, ook alle diplomatieke verkeer. En als alles bekend wordt gemaakt dan is er geen sprake meer van diplomatie, want diplomatie gedijt bij geheimhouding. Op deze manier zou zelfs de democratie ondermijnt worden volgens prof. Ad Lagendijk. Hij maakt zich vooral zorgen om het ongecontroleerde lekken:

Ik citeer uit de beschrijving van het doel van WikiLeaks zoals vermeld op hun site (mijn vertaling): "Wij publiceren materiaal van ethische, politieke en historische betekenis terwijl we de identiteit van onze bronnen geheim houden, ten einde een universele mogelijkheid te bieden voor het onthullen van achtergehouden en gecensureerde onrechtvaardigheden."

Ik kan u verzekeren dat het gebrekkige taalgebruik niet te wijten is aan mijn vertaling. Die 'wij' in de verklaring is een stelletje ongeregeld, een verzameling anonieme personen zonder enige vorm van legitimiteit en slechts gebonden aan hun eigen morele, politieke en historische standaarden en verantwoording schuldig aan niemand.

Sommigen gebruiken de term transparantiefundamentalisme om zijn filosofie te beschrijven. Waar het om gaat is dat internet mogelijkheden biedt om informatie te verspreiden die tot voor kort onmogelijk waren. Om iets te publiceren is nu niets meer nodig dan een verbinding met internet. Daarover kunnen Ad Lagendijk, politici en sommige 'journalisten' zich zorgen maken, maar tegenhouden kunnen ze het niet, al zouden ze dat willen. Zelfs als WikiLeaks volledig wordt verboden en het daadwerkelijk niet meer zou kunnen functioneren (wat mij onwaarschijnlijk lijkt) komt er nog geen einde aan de mogelijkheid om dergelijke informatie te verspreiden via internet. Wat men zal moeten doen is op alle belangrijke knooppunten een firewall installeren (met deep packet inspection) die alle verkeer controleert (en ook dat zal niet makkelijk zijn). Een soort Chinese muur dus om onze democratie te beschermen tegen de barbaarse horden die de onze vrijheid met ongecontroleerde informatie aanvallen. Ik zie het niet gebeuren.

Assange heeft zich zelfs tegen volledige uitschakeling verdedigd met eigentijdse middelen door een encrypted file met brisante informatie op internet te verspreiden die geopend kan worden met een binaire sleutel die in het bezit is van vertrouwelingen. Op de WikiLeaks site wordt over het doel en de werking van transparantie het volgende gemeld:

It is only when the people know the true plans and behaviour of their governments that they can meaningfully choose to support or reject them. Historically, the most resilient forms of open government are those where publication and revelation are protected. Where that protection does not exist, it is our mission to provide it through an energetic and watchful media.

Assange zelf over transparantie:

Let me just talk about transparency for a moment. It is not our goal to achieve a more transparent society; it's our goal to achieve a more just society. And most of the times, transparency and openness tends to lead in that direction, because abusive plans or behavior get opposed, and so those organizations which tend to commit them are opposed before the plan's implemented, or it's an exposure or something previously done, the organization tends to lose a [inaudible], which is then transferred to another, and then we [inaudible] organization. For the rise of social media, it's quite interesting.

Ook is het natuurlijk niet zo dat alle geheimen slecht zijn en omgekeerd dat alle slechte organisaties geheime organisaties zijn. Zo heeft WikiLeaks ook haar eigen geheimen, ze zal b.v. haar bronnen niet bekend maken, die zijn geheim.

Het Westen kan dan misschien nog wel pretenderen de rechtsstaat en de democratie te verdedigen, maar als de rechtsstaat even in de weg zit om het gestelde doel te bereiken dan worden de regels even zo goed uit gezet. Alle mooie woorden over vrijheid van mening, westerse waarden en democratie zijn dan vergeten omdat we "wel realistisch moeten blijven". Dit geld des te meer als het gaat om 'transparantieterroristen'.

Niet alles is het waard om gepubliceerd te worden en soms kan informatie ook gevaarlijk zijn. Zo vraag ik me af wat het nut is van het publiceren van een lijst van plaatsen die kwetsbaar zijn voor terroristische aanslagen. Zelfs ons knusse Katwijk en Beverwijk staan op deze lijst omdat daar glasvezelkabels aan land komen. Maar veel van de onthullingen zijn wel degelijk van belang. Zie bijvoorbeeld de lijst die Professor Cole bijhoudt met de belangrijkste onthullingen tot nog toe zijn over het Midden-Oosten.

Volgens WikiLeaks worden allerlei controles op de betrouwbaarheid van de documenten uitgevoerd, bronnen worden gecontroleerd op echtheid en er wordt gekeken of er andere - onafhankelijke - bronnen zijn. Dat is natuurlijk niet controleerbaar maar tot noch toe wijst alles er op dat er zorgvuldig met de informatie wordt omgesprongen. Namen van informanten die gevaar zouden kunnen lopen bij publicatie worden gewist en er wordt samen gewerkt met media die daar veel ervaring mee hebben zoals de New York Times, The Guardian en Der Spiegel.

Lekken is een veel gebruikt instrument in de politiek: het forceren van een beslissing, het tegenhouden daarvan of het uitschakelen van een politieke tegenstander. De informatie over de zaak in Zweden tegen Assagne zijn nota bene ook gelekt. Het lekken via WikiLeaks is natuurlijk niet anders. Toch is er niets verloren: een open en democratische samenleving is minder kwetsbaar voor deze vorm van transparantieterrorisme dan een gesloten, autocratische samenleving waar de machthebbers meer voor hun burgers te verbergen hebben. Door de toegenomen mogelijkheid om informatie te verspreiden wordt het moeilijker om geheimen te bewaren. Een autocratische samenleving zal daardoor minder efficiënt functioneren. Op die manier werkt het lekken dus ten gunste van open samenlevingen en organisaties. Het mag dan misschien wel een vorm van 'terrorisme' zijn, maar tegenstelling het klassieke terrorisme zijn degenen die angstig beven geen onschuldige burgers maar dictators en machthebbers die wat te verbergen hebben.

Waar het bij WikiLeaks om gaat is dat er de mogelijkheid van publicatie bestaat, het hoeft helemaal niet meteen te gebeuren. Dat is vooral lastig voor regeringen die zichzelf democratisch legitimeren maar het niet zo nauw nemen met de regels. Uiteindelijk is democratie er bij gebaat dat zo veel mogelijk bekend wordt gemaakt van de handel en wandel van een regering zodat het volk daadwerkelijke kan kiezen. Was het daar niet om begonnen 2500 jaar geleden?

Read more...