Jay Rosen over Internet en de oude media

Er is de laatste tijd, veel te doen over de toekomst van de kranten en de journalistiek in het algemeen. Door de komst van internet is er veel veranderd, veel oude zekerheden zijn plotseling verdwenen of dreigen om te vallen. Iedereen kan nu zomaar alles zeggen. Sommigen grijpen de mogelijkheid met beide handen aan, maar veel mensen zien het ook met huiver aan. Nu kan iedereen zomaar, ongefilterd, ongecontroleerd alles zeggen. Kijk maar naar voor bagger er staat in het commentaar bij blogs en op kranten-sites. Reaguurders die meestal anoniem hun ongure mening achterlaten, vaak van het niveau dat je op wc-deuren aantreft in publieke gelegenheden.

Als blogger volg ik Jay Rosen al een tijdje. Via een tweet vond ik de onderstaande opname van een klas voor journalisten met hem als docent.

Een paar ideeën heb ik er uit opgepikt.

  * Horizontaal vs Vertikaal

De oude media zijn verticale kanalen, nieuws komt van boven naar beneden. De ontvangers, de burger dus zijn van elkaar geïsoleerd (geatomiseerd). Dit is heel anders bij de nieuwe (internet) media: dit zijn horizontale kanalen omdat iedereen nu met iedereen kan praten.

  * Burgerjournalistiek

Je kunt lachen om de naam - burgerjournalistiek - je kunt het onzinnig vinden en er kleven wel meer bezwaren aan maar het is iets dat blijft. Mensen hebben journalisten niet meer nodig om elkaar het nieuws te vertellen. Het zal niet verdwijnen, dus we kunnen het beter goed bestuderen.

  * Do what you can do best, and link to the rest.

Op het web is elke pagina even ver van elke andere pagina verwijderd. Dit is heel anders als vroeger: de distributie van nieuws was een kostbare zaak. Het heeft nu dan ook helemaal geen zin om werk dubbel te doen. Daarom: doe wat je goed kan en link naar de rest.

Voor kranten betekend dit b.v. doe grote, ingewikkelde onderzoeken die kunnen alleen zij (goed) kunnen doen.

  * Internet en adverteren

Adverteren in een massamedium is duur omdat het ongericht is. Adverteren wordt nu steeds efficiënter omdat het gerichter is. Hierdoor gaat de prijs omlaag. De oude tijden komen nooit meer terug.

  * Vertrouwen.

In het internettijdperk werkt vertrouwen op een andere manier dan vroeger. Het is nu betrouwbaarder als je zegt: dit ben ik dit zijn mijn standpunten, hier kom ik vandaan, dan dat je zegt: ik ben objectief, neutraal ik vertel alleen maar "hoe het is".

  * Verkeerde dilemma's.

Het is geen wedstrijd Web versus Krant, nieuw versus oud, gewone journalistiek versus burgerjournalistiek. Bloggers zullen nooit journalisten gaan vervangen. Maar de meest interessante ontwikkelingen zijn de hybriden, mengvormen van oude en nieuwe journalistiek.

  * De lezer weet meer.

De lezers - het aggregaat ervan - weten meer dan een journalist kan weten. Dat is altijd al zo geweest, maar het publiek kan nu makkelijk in contact komen met de journalist en hij kan nu gebruik maken van die kennis.

  * Before you can rock the internet you must grock the internet.

Journalisten moeten het internet leren kennen en dat kan alleen als ze er deel aan nemen. Nieuwsredacties zijn slechte leeromgevingen.  Before you can rock the internet you must grock the internet.

  * De deadline.

Wat journalistiek is wordt bepaald door een vaste productieroutine - de deadline.  Een voorbeeld hiervan is de kreet "go with what you'v got" - als de deadline nadert moet je publiceren wat je hebt, ook al ben je nog niet klaar.

Wat nu als die productieroutine wegvalt? Dat is wat nu aan het gebeuren is.

  * Het platvorm.

Vroeger was de opleiding gericht op het platform: TV, Krant, Radio enz., gericht op de productieroutine. Maar die onderverdeling is tegenwoordig niet meer relevant. Dit los je niet op door een nieuw platvorm toe te voegen, b.v. "multimedia journalistiek" of iets dergelijks.

  * No ethics?

Vraag: Zijn er wel regels (ethiek) op het web? Al die mensen op het web die maar wat doen? Iedereen kan maar wat zeggen. Ja volgens Jay, als blogger (b.v.) begin je met 0 vertrouwen, alle vertrouwen moet je van de grond af aan opbouwen. Als blogger moet je bepaalde regels volgen. Als je jezelf niet corrigeert - nadat gebleken is dat je fout was - dan komen mensen niet meer.

  * Open systeem.

Vooral oudere mensen hebben grote moeite met de gedachte dat iedereen maar alles kan zeggen en dat er geen enkele controle is. Maar dat is dus een onterecht bezwaar.  Het is een gevolg van het het feit dat internet een open systeem is.

  * New rules.
regels van de nieuwe media:
- waarheid vertellen
- geen nep-objectiviteit maar vertellen waar je staat.
- ken je zaak

- zelfcorrectie: durf te zeggen: dit is het beste wat ik nu kan doen, maar ik zal updaten indien nodig.

- openheid: wat weet jij dat ik niet weet?
  * Verzuim niet te reageren.

Er is altijd iemand die het beter weet dan jij. Dat was vroeger ook het geval maar nu kan die man of vrouw jou vinden en ook jou lezers. Als je daar niet goed op reageert verlies je.

  * Trent Lott en Strom Thurmond

Hij geeft als voorbeeld van de transformatie die door internet mogelijk is het schandaal dat Senator Trent Lott tot aftreden dwong.

  * Open systeem in gesloten samenleving.

Het hebben van open systemen in gesloten samenlevingen kan averechts werken. Als voorbeeld wordt genoemd de rel tussen Egypte en Algerije - dit werd ook door internet gevoed. (tweets en blogs die slechte dingen zeggen over de tegenstander om het vuurtje op te stoken)

  * Open source investigations.

Dankzij internet kun je veel meer onderzoek dan vroeger. Je kunt andere beroepen betrekken bij onderzoek, amateurs en pro's kunnen samenwerken, je kan internationaal onderzoek doen. Geeft twee mooie voorbeelden.

Het zijn zomaar wat punten uit zijn betoog die mij aanspraken.

Dit is niet zondermeer overzetbaar naar de Nederlandse situatie. Het schaalverschil is daarvoor te groot. Als Jay het heeft over de middel groot in Amerika dan is dat groot in Nederland.

Een grote krant als de New York Times zal zichzelf wel redden en ook kleine lokale kranten, de sufferdjes dus, zullen zich zelf  ook wel redden met advertenties van de bakker om de hoek.  Maar wat daar tussen zit gaat problemen krijgen. In Nederlandse termen zijn dat: de Volkskrant, NRC, Telegraaf, AD, Trouw, ...

Update: Laura Flanders interviewed Jay Rosen voor GritTV met korte samenvatting van bovenstaande punten. In het begin worden problemen bij de oude media besproken.