Voorzichtige journalist op zoek naar kritische lezer

Weer zo'n merkwaardig voorzichtig geformuleerde - en alleen daarom geheel overbodige column - in de NRC over economie. Floor Rusman schrijft over de ophef die er is nadat bekend is geworden dat een veel geciteerd artikel van twee bekende economen, Carmen Reinhart en Kenneth Rogoff ernstige gebreken vertoont.

Rusman schrijft:

In de Nederlandse politiek merken we het niet maar er is nog volop debat over de gevolgen van bezuinigen en stimuleren. Het richt zich nu op de vermeende schadelijke effecten van onzorgvuldig economisch onderzoek op politieke besluitvorming. Als politici willen bezuinigen, beroepen ze zich op economische papers die aantonen dat bezuinigen goed of niet bezuinigen schadelijk is.

Ze klinkt als een juriste want ze heeft het over 'vermeende schadelijke effecten' - zoals je spreekt over een verdachte van een misdrijf totdat de rechter heeft gesproken. Wat denkt Rusman zelf? Is er dan niets over te zeggen? Ze doet het voorkomen dat het geen uitgemaakte zaak is. Dat is volgens mij niet zo, zoals ik in een vorige post schreef.

De miskleun van Reinhart en Rogoff is echter wel ernstig. Ze hebben gesmokkeld met data door metingen weg te laten die een ongewenst resultaat geven.  En dat is echt heel - heel - erg fout in de wetenschap. Let wel, gaat hier om wetenschap niet om politiek. Wat minstens even erg is voor je reputatie de "spreadsheet-fout" die ze hebben gemaakt. De zogenaamde "coding error" (dat klinkt veel minder erg dan het is). Mike Konczal heeft een goede beschrijving van de problemen met het artikel.

Dit is dus gewoon broddelwerk van twee gerenommeerde onderzoekers waar u voor zakt op uw eindexamen, met dit verschil dat hun werk gevolgen heeft voor de werkelijkheid. Hun artikel was een argument voor de bezuinigingen in Europa en de VS, waardoor miljoenen mensen werkloos zijn geworden en jonge mensen geen toekomst hebben. Mensen sterven door de bezuinigingen op de gezondheidszorg, zoals in Griekenland.

Maar daarover horen we niets van Rusman. Dit is haar weergave:

Bij nader inzien blijkt volgens collega-economen het kantelpunt van 90 procent een stuk minder duidelijk. Ook hier zijn methodologische fouten gemaakt en is correlatie verward met causaliteit. Leidt een hoge schuld tot lagere groei, of andersom?

O, methodologische fouten ... foei, zult u denken, als u daar al iets bij denkt. Iedereen heeft wel eens per ongelijk 2 maal zout bij de aardappels gedaan. Toch? En hoe zit dat met correlatie en causaliteit verwarren. Veel mensen begrijpen nauwelijks waar dit over gaat. Dit moet je toch toelichten lijkt me. Het NRC-Handelsblad is toch geen wetenschappelijk tijdschrift?

Oh, nog een ding: die collega-econoom was een student (Thomas Herndon, University of Massachusetts Amherst), strikt genomen dus iemand die nog geen econoom is.

Natuurlijk klagen de 'de anti-bezuinigers, Krugman voorop', stelt Rusman. Ze haalt een econoom aan (Dani Rodrik) die zegt dat economen een toontje lager moeten zingen, want het is immers geen wetenschap. Rusman (die Rodrik hierin volgt) betwijfelt echter of het allemaal wat uitmaakt voor de politiek want die shoppen toch selectief onder economen. Ook zonder Reinhart en Rogoff was er bezuinigd.

Maar, denk ik dan, geef ze eens ongelijk, als in de krant zo over economie wordt geschreven. Die economen, wat die zeggen maakt niet zo veel uit want de politiek pakt er toch maar uit wat ze wil. Rusman besluit haar stukje aldus:

Er zijn evengoed economen die pleiten voor stimuleren, en die citeerden bezuinigende politici niet. Politici kiezen gewoon het onderzoek uit dat het beste past bij hun plannen. Daar moeten wij ons als kritische burgers van bewust zijn.

Ik ben zo'n kritische burger en ik ben me er de laatste tijd vooral van bewust dat journalisten hun werk niet doen omdat ze me niet vertellen hoe zit. In plaats daarvan lees ik in de krant dit soort zouteloze, veilige stukjes, waarin de journalist niet het achterste van haar tong laat zien en waarin de belangrijkste conclusie is dat ik - IK - kritisch moet zijn. Maar dat wist ik al. Wij hebben juist kritische journalisten nodig die het selectief shoppen in de wetenschap door politici, voor ons signaleren en aan de kaak stellen.
---
Update 29 mei: Ik ben iets te kort door de bocht gegaan met mijn opmerking dat Rodrik beweert dat economie geen wetenschap is. Wat hij zegt is vooral een klacht over de manier waarop dit vak wordt uitgeoefend op de hoogste nivo's, daar waar Reinhart en Rogoff werken. Rodrik:

It is cleverness, not wisdom, that advances academic economists’ careers. Professors at the top universities distinguish themselves today not by being right about the real world, but by devising imaginative theoretical twists or developing novel evidence

Het maakt voor mijn conclusie niets uit, integendeel zelfs.
---
foto: Carmen Reinhart.