Links en rechts, deel 4: Wat is het verschil?

Twee koppige slang van turquoise. Religieus ornament van de Azteken. (Bron: Geni CC-BY-SA)

Deel 4 van de serie over Links en Rechts staat op Sargasso. Dit deel is het kernstuk van de serie want hierin laat ik zien dat je volgens mij wel degelijk zinnige dingen kan zeggen over Links en Rechts. Ik heb een criterium geformuleerd dat is gebaseerd op dat van Norberto Bobbio die in zijn boek Left and Right: The Significance of a Political Distinction, het verschil tussen Links en Rechts baseert op 'gelijkheid'. Links streeft naar gelijkheid, rechts accepteert ongelijkheid.

Voor links zijn alle mensen in principe gelijk want we zijn allemaal naakt geboren en sterfelijk: of je man of vrouw bent, of je huid donker of licht van kleur is, of je arm of rijk bent geboren, enfin u kunt het rijtje zelf wel aanvullen: iedereen heeft evenveel recht op geluk.

De definitie die Norberto Bobbio gebruikt kan makkelijk aanleiding geven tot misverstanden omdat rechtse denkers zeggen: 'links wil iedereen gelijk maken'. Links gedraagt zich volgens hen als de beroemde Griekse herbergier [1]. Dit wordt prompt in commentaar nr. 4 onder het artikel geïllustreerd:

De ene mens is nu een maal slimmer en vindingrijker dan de ander, de enige manier om alle mensen op papier gelijkt te maken is onder dwang, repressie en nivellering.

Ik heb daarom geprobeerd het criterium iets algemener te formuleren dan Bobbio, door te stellen dat het onderscheid is gebaseerd op verschillend inzicht over gemeenschap en de rol van het individu daarin. Helaas geeft ook dat aanleiding tot misverstand want, zo wordt daar tegenin gebracht, Geert Wilders staat toch ook voor gemeenschappelijkheid? Namelijk dat wat wij als Nederlanders gemeenschappelijk hebben. Het antwoord daarop is niet echt moeilijk: Wilders baseert die gemeenschap op basis van levensovertuiging (religie). Dit is een perversie van het idee van het standpunt dat mensen gelijkwaardig aan elkaar zijn, ongeacht hun levensovertuiging.

Een belangrijke voor waarde voor een criterium om onderscheid te kunnen maken, is dat het neutraal is. Volgens mij is dat bij mijn criterium (gemeenschap vs. individu) wat beter dan bij ‘gelijk vs. ongelijk’.

Lees de rest op Sargasso en doe mee met de discussie daar.

Noten

[1] Dat was Procrustes. Deze had voor zijn gasten slechts één bed. ’s Nachts kwam Procrustes kijken of de gast in het bed paste, wat nooit het geval was, om zijn gast op maat met geweld op maat te maken. One size fits all zoals we tegenwoordig in goed Nederlands zeggen.