Waar zijn we in terecht gekomen?

Jeroen Pauw, co-host van het programma Pauw en Witteman stelt de belangrijkste vraag van allemaal: waar zijn we in terecht gekomen?

Aan tafel zitten deze avond: Freek de Jonge, Ronald Sørensen, Ard Schenk, Nilgün Yerli, Jeroen Pauw en Paul Witteman. Er ontstaat een interessante discussie over de oorzaak van de grimmigheid van de politieke discussie van het moment. Ik geef u de laatste minuten van de discussie waarin duidelijk wordt wat een van de oorzaken is. Volgens Freek de Jonge hebben journalisten mede verantwoordelijk voor de grimmigheid van de journalisten. De eerste aanzet geeft echter Ard Schenk. Hij heeft het over de politieke verslaggeving op radio en TV (ik heb de dialoog enigszins opgeschoond, achteraan vind u het volledige, ruwe, transcript):

Ard Schenk: zouden enthousiaste mensen daar niet [rare] ideeën door [kunnen] krijgen? Als je op de radio, televisie in de kranten ... ik denk dat mensen daardoor gestimuleerd raken op de een of andere manier.
Jeroen Pauw: om te bedreigen?
AS: Nee, om zich te uiten. Om ook iets te zeggen, om ergens aan mee te doen. Dat geeft heel veel, vind ik, domme reacties.
JP: Maar we hebben een minister van Integratie die zich bemoeid met zo'n debat. Die waarschuwt en zegt de PVV is een gevaar voor de staatsveiligheid.
AS: Een gedeelte van mijn opmerking is dat op het ogenblik het land niet echt geleid wordt op een goede manier. Dat we met elkaar proberen er iets goeds van te maken. Er wordt echt op de man gespeeld, er wordt vreselijk geprobeerd om ten koste van een ander boven te komen drijven.

Ard Schenk komt in de buurt, maar het verhaal is nog niet helemaal rond: op de man spelen en vals spelen doen we allemaal wel eens, het zou eerder vreemd zijn als dat in de politiek niet zou gebeuren. Bovendien is dat ook niet iets van de laatste tijd, waarom zou dat nu opeens wel een probleem zijn? Maar Freek heeft antwoord:

Freek de Jonge: als we het voortdurend met elkaar zouden hebben over wat in wezen bedreigd wordt, [dat] is de aarde. Dat is op het ogenblik ernstig aan de orde. Daar gaat het bijna nooit over. In ieder geval niet in de mate waar dit over gaat. En dit [spreid zijn armen uit] is werkelijk als je kijkt naar de grote problematiek zo [maakt een heel klein spleetje tussen linker en rechter wijsvinger]. Het is in wezen helemaal niks, het stelt helemaal niks voor. We overleven dit met elkaar

Niet alleen wordt er nauwelijks gepraat over wat echt belangrijk is (de wereld vergaat!) of wat de mensen echt bezighoud, maar men heeft in de journalistiek vooral aandacht voor het politieke spel, voor strategie en tactiek. Het publiek, gewone koekebakkers zoals u en ik hebben daar echter geen boodschap aan. Maar ik kan beter Freek aan het woord laten:

Freek de Jonge: Ik denk dat heel veel ongenoegen van de kiezer en van het publiek in de politiek voortkomt uit de aandacht die het in de media krijgt. Bijvoorbeeld de discussie over wordt Balkenende president van Europa. Daar wordt een week of vier geleden op ingezet en dan is het de hele tijd: wordt u het? wordt u het? wordt u het? ... en dan denken de mensen thuis na 4 weken ja wat doen ze eigenlijk in de politiek daar komt nooit iets terecht, ze nemen geen beslissing

Jeroen en Paul zijn het daar niet mee eens. Volgens hun is het wel nieuws dat Balkenende weg wil, want het zegt iets over zijn houding ten opzichte van de politiek:

Jeroen Pauw: maar dat is toch ook helemaal geen rare gedachte dat mensen dat thuis denken?
Freek de Jonge [geagiteerd]: Waarom willen ze dat weten als dat zes weken later gewoon bekend wordt?
JP: de minister president kan toch gewoon zeggen: "ik doe het of niet"?
FdJ: Wat is nou het belang ervan dat we dat 6 weken eerder weten? Wat veranderd dat aan de wereld, aan de houding als er iets gebeurd, dan neem je op dat moment beslissingen.
Paul Witteman: als iemand zoiets wil dan zegt dat wat over hoe hij staat in de Nederlands politiek.

Hier wordt duidelijk hoe weinig deze journalisten over hun rol nadenken. Zij zijn dagelijks met politiek bezig en voor hun is het wel en wee van de gewone koekebakker niet meer zo interessant. Wat hun drijft is de meta politiek, het gedoe er omheen, de close reading, het besluitvormingsproces, niet de besluiten zelf. Wat zij willen is politiek met een spel element brengen, dat maakt het levendig en levert ook nog eens hogere kijkcijfers. Ze denken dat de kijkers dat ook leuk vinden.

----
Ik had deze post al eerder willen schrijven maar werd vandaag afgeleid door een aan dit onderwerp gerelateerde discussie op Sargasso. Ik heb aldaar een goede discussie gevoerd in de commentaar-sectie, die vriendelijk was en niet grimmig. Ik heb mijn mening gegeven over de 2e Lunshof rede (pdf), gehouden door Gerdi Verbeet. Ook zij noemt de obsessie die journalisten hebben met het wedstrijdelement als een van de oorzaken van het grimmige klimaat. Bewonder mijn verrichtingen in de comments van Sargasso!

----
Update: Onder het motto: wie betaalt bepaalt. Jay Rosen, professor journalistiek aan de New York, University, die veel over dit onderwerp schrijft, heeft een lijst van mogelijke inkomsten bronnen voor de nieuwsgaring.

----
het complete transcript

[16:32]
Jeroen Pauw: Maar waar zijn we nou in verzeilt geraakt?
Freek de Jonge [door elkaar]: In de TV-hype
JP: Het is natuurlijk niet een TV-hype, Geert Wilders al jaren wordt bedreigd er worden andere mensen bedreigt, Aboutaleb wordt bedreigt, allerlei mensen worden bedreigt.
Ronald Sørensen: Hij wordt niet meer beveiligd hoor dat is afgelopen.
Ard Schenk [door elkaar]: zouden enthousiaste mensen daar niet ideeen door krijgen? Als je op de radio, televisie in de kranten ... ik denk dat mensen daardoor gestimuleerd raken op de een of andere manier.
JP: om te bedreigen?
AS: Ja, nee, om zich te uiten. Om ook iets te zeggen, om ergens aan mee te doen. Dat geeft heel veel, vind ik, domme reacties.
JP:  Maar goed we hebben een minister van Integratie die bemoeid zich met zo'n debat. Die waarschuwt en zegt de PVV is een gevaar voor de staatsveiligheid.
AS: een gedeelte van mijn opmerking dat op het ogenblik het land niet echt geleid wordt op een goede manier. Dat we met elkaar proberen er iets goeds van te maken. Er wordt echt op de man gespeeld, er wordt vreselijk geprobeerd om ten koste van een ander boven te komen drijven.
FdJ [door elkaar]: als we het voortdurend met elkaar zouden hebben over ... wat in wezen bedreigt wordt is de aarde, dat is op het ogenblik ernstig aan de orde. Daar gaat het bijna nooit over. In ieder geval niet in de mate waar dit over gaat. En dit  [spreid zijn armen uit] werkelijk als je kijkt naar de grote problematiek zo [maakt een heel klein spleetje tussen linker en rechter wijsvinger]. Het is in wezen helemaal niks, het stelt helemaal niks voor. We overleven dit met elkaar.
iemand [door elkaar]: het is wel menselijk gedrag Freek,
RS: [onverstaanbaar] Zijn we allemaal klein, Multatulie.
FdJ [vervolgt zijn zin]: En waar je dus over moet praten is draagt het bij aan het groter worden van de mensen, aan het voortbestaan van de wereld mee, dus laten we een ander onderwerp kiezen, zo zou het moeten zijn.
Paul Witteman: De discussie van de media is een weerslag van de discussie in de politiek en dat is weer een weerslag van de volksvertegenwoordiging.
FdJ: Ik denk dat heel veel ongenoegen van de kiezer en van het publiek in de politiek voortkomt uit de aandacht die het in de media krijgt. Bijvoorbeeld de discussie over wordt Balkenende president van Europa. Daar wordt een week of vier geleden op ingezet en dan is het de hele tijd, wordt u het wordt u het wordt u het ... en dan denken de mensen thuis na 4 weken ja wat doen ze eigenlijk in de politiek daar komt nooit iets terecht, ze nemen geen beslissing
JP: maar dat is toch ook helemaal geen rare gedachte dat mensen dat thuis denken?
FdJ [geagiteerd]: Waarom willen ze dat weten als dat zes weken later gewoon bekend wordt?
JP [door elkaar]: de minister president kan toch gewoon zeggen ik doe het of niet?
FdJ [door elkaar]: wat is nou het belang ervan dat we dat 6 weken eerder weten? Wat veranderd dat aan de wereld, aan de houding als er iets gebeurd, dan neem je op dat moment beslissingen.
PW: als iemand zoiets wil dan zegt dat wat over hoe hij staat in de Nederlands politiek.
FdJ [door elkaar]: ja ik begrijp wel dat je die vraag wilt stellen maar daardoor krijgt het publiek de indruk dat als er een wet is en er wordt over de wet gediscussieerd dan het nog een jaar voordat die echt in werking gesteld wordt. Dat kan het publiek niet meer overbruggen. Als er dan in heel veel actualiteiten rubrieken over gesoebat wordt en opeens is dat onderwerp dan opgelost en dan denken de mensen wat is er nou met die wet gebeurd? Joe zit dat? Er gebeurd nooit iets in die politiek die zitten maar uit hun neus te eten en wij arme mensen .... begrijp je. Dus er is een hitserigheid rond een onderwerpje waardoor de mensen thuis denken oh daar is iets aan de hand.
JP [door elkaar]: maar dat komt door ...
FdJ: Maar opeens laten ze het onderwerpje los en dan...
JP: omdat als de minister president de eerste keer als het hem wordt gevraagd zou zeggen ik heb een contract met dit land of eh namens de koningin zit ik hier....
FdJ [er doorheen] Hij zegt ik ben geen kandidaat.
JP: ja maar nee, daarom het is altijd close reading, "ik ben geen candidaat nou ja" en als ie gevraagd wordt is ie het opeens wel.
[20:01]