Tijdgeest

Zie Update

En toen was er Beatrix:

In 1980 was ik bij het kroningsfeest van Beatrix in Amsterdam. Ik zat met vrienden in een café op het Rokin - niet ver van de plechtigheid dus. Kort daarvoor hadden we nog over het Rokin gelopen en gekeken naar de stalletjes met Oranje-kitsch en andere handelswaar. Het was een mooie zonnige dag, met een heus Oranje Zonnetje". Oh heerlijke kitch.

Plotseling, uit het niets, veranderde alles. Er werd verf tegen het raam van het café gegooid en de eigenaar sommeerde ons naar achteren te gaan. Buiten was de straat leeg en even later zagen we de ME - toen nog met rieten schilden. Het was voor het eerst in mijn leven dat ik dit zag. Toen alles weer rustig was liepen we weer langs diezelfde stalletjes, althans dat wat er van over was.

Ik heb al eens eerder geblogd over "De Kloof". De vermeende verwijding die er is tussen onder en boven, het grauw en de elite. Dit wordt aangevoerd om te verklaren dat mensen daarom op Geert Wilders stemmen. Nu heb ik weinig met Geert Wilders, maar dat is te veel eer voor hem. Behalve dat ik twijfel aan deze theorie, heb ik toen een aantal alternatieve verklaringen (die elkaar overigens niet uitsluiten) aangevoerd.

Mijn laatste punt was de onvrede over de toename van het aantal migranten dat zich heeft gevestigd in ons land. Ik heb daar nog eens wat over nagedacht. Het zijn niet alleen maar die vermaledijde buitenlanders. Wat mij nog meer opgevallen is is het grote verschil met de jaren 60 - de optimistische jaren die nog tot ver in jaren 70 doorliepen overigens.

Dat optimisme is echter verdwenen en voor mij is het besef hiervoor gekomen op het hierboven beschreven moment.

Ik noem voor de volledig nog maar een aantal zaken waar ons denken 180 graden van is omgedraaid.

• De energie raakt op en dat wat we nu nog verbranden zal de aarde zoals wij die nu kennen veranderen in een broeikas. En Kernenergie - de enige energiebron die soelaas zou kunnen bieden - mag niet van Greenpeace.
  
• Langzaam vergiftigen wij ons wereld. Een vriendin van me zijn ooit dat ze niet meer echt kon genieten van de natuur omdat ze besefte dat er overal vergif was.
  
• Terroristen hebben onze droom veiligheid en zekerheid verstoord. Niet meer kunnen wij denken dat wij de wereld Democratie en Vrede brengen. In ontwikkelingshulp geloofd al bijna niemand meer.
  
• Onze buren zijn nu vaak Somaliërs of Marokkanen, niet meer Ome Jan waar we een kopje suiker bij kunnen lenen.
  
• Recent is daar nog eens de economie bij gekomen. Te nauwer nood zijn we ontkomen aan een depressie zoals we die in de jaren 30 hebben gekend. Waarschijnlijk zijn we daaraan ontsnapt, maar dat geeft geen reden tot gerustheid: de komende 10 jaar zullen we "keihard" moeten "snoeien". En er moeten "keuzes gemaakt worden". Heerlijk geruststellend, niet?
  
• Hadden we toen nog hoop en vertrouwen in de Wetenschap - man op de maan!, kanker zal genezen worden! - ook daar is veel van verdwenen. Wetenschap brengt vieze chemie met kankerverwekkende kleurstoffen, en kan Aids ook al niet genezen.
  
• Dat brengt mij op de seksuele revolutie: die heeft ons niets anders dan SOA's en pornografie gebracht.
  
• En dan is er het verlies aan coherentie in de maatschappij: het uiteenvallen in fracties, er zijn geen zuilen meer, geen Bonte Dinsdagavondtrein, geen Zwiebertje op zaterdagmiddag, ... de verloren jaren 50 leven nog steeds. De jaren 50 zijn de spiegel van de huidige tijd. Laat ik het zo zeggen: door te kijken naar onze dromen zie je wat er niet is. Zoals mensen in de oorlog droomden van recepten (ik heb dat wel eens gehoord dat men receptenboeken las) in een tijd dat er bijna niets te eten was, zo dromen wij nu van een verloren tijd waarin "geluk nog heel gewoon was".
  
• Er is geen hoop meer, ook de politiek kan er niets aandoen. Politici zijn zakkenvullers die alleen maar aan hun eigen positie denken.
  

De politiek is daarvan een reflectie. Mensen zijn cynisch en teleurgesteld en stemmen daarom op politici die daar uiting aan geven en zeggen dat ze daar wat aan willen doen.

Wat zal Alexander ons brengen?
----
Update 20/10/09:

Afgelopen Zondag is in de serie Grimmig Nederland van Buitenhof over dit onderwerp gesproken. Rob Trip interviewde Remieg Aerts, sinds 2003 hoogleraar politieke geschiedenis en Joep Leersen hoogleraar Europese Studies aan de UvA. Met veel genoegen heb ik de heren aangehoord en als eenvoudige Koekebakker is het toch mooi dat mijn analyse door deze geleerde heren wordt bevestigd.

Ook Remieg Aerts is van mening dat De Kloof juist niet groter maar kleiner is en ook hij noemt de ontwikkeling van het marktdenken als een van de oorzaken voor onze problemen. Door de grote toename van de welvaart in de jaren 60 is een sterk zelfontplooiings ideaal ontstaan. Iedereen wil "zich zelf zijn" en liefst zo veel mogelijk. Een ander gevolg hiervan is de opkomst van de commerciële-TV waardoor er zoveel meer mogelijkheden zijn om onvrede te uiten. Als je maar voortdurend herhaalt dat er een probleem is dan wordt het probleem als veel erger ervaren.
Ook Joep Leersen benadrukt de opkomst van de nieuwe media. Hij vergeleek de commentaar secties van sommige kranten en weblogs met de deur van een WC waarop iedereen zijn stoutste gedachten opschrijft (dit zijn mijn woorden) alleen wordt het nu landelijk gepubliceerd.

Er werd nog veel meer interessants gezegd. U kunt het beter zelf bekijken. Zie ook mijn posts over De Kloof en over Televisie.
----
[Red.: kleine redactionele aanpassing voor de leesbaarheid aangebracht]