De deurwaarder op jezelf afsturen

De Canadese minister van financiën spreekt dreigende taal:

Canada will not provide more funding to the IMF to help finance the eurozone.

Maar wie goed nadenkt beseft dat hier iets heel merkwaardigs aan de hand is. Waarom moet het IMF de eurozone financieren? Waarom moeten derde partijen euro's lenen aan Europa, dat toch een eigen centrale bank heeft? Meestal als het IMF moet helpen dan gaat het om landen die hebben geleend in dollars, een vreemde munt. Wat zijn we in Europa toch raar bezig. Wij sturen de deurwaarder af op de leden van het eigen gezin om onderlinge schulden te innen. Ondertussen knijpen we de economie af, waardoor de schulden nog harder oplopen. Merkel, Rutte, Draghi, Rompuy, en hoe ze verder ook allemaal mogen heten: het zijn koekebakkers.

Read more...

Yanis Varoufakis: The Global Minotaur

Yanis Varoufakis laat in The Global Minotaur zien dat de financiële crisis het resultaat is van een proces dat al in de jaren zeventig is begonnen.

Er zijn veel theorieën over oorzaak van de crisis, maar ik vraag me af of ze de kern van de zaak raken. Ja, het is waar dat bankiers er een potje van maken. En ja, het is ook waar dat het marktdenken te ver door slaat: deregulatie en privatisering maken het systeem instabiel. Onder het motto greed is good laten we ons bestelen door de onzichtbare hand van de vrije markt terwijl zogenaamde toezichthouders passief toekijken. De rekening van dit feest wordt ons nu gepresenteerd. Maar is dit echt de verklaring van de grote crisis van nu? Hebzucht, domheid en bedrog zijn van alle tijden, zo bijzonder is onze tijd nou ook weer niet. Of wel?

Volgens Yanis Varoufakis, auteur van The Global Minotaur: America, the True Origins of the Financial Crisis and the Future of the World Economy, kun je de afgelopen zeventig jaar economisch in twee perioden indelen. In de eerste dertig jaar na de Tweede Wereldoorlog werd de wereldeconomie ingericht volgens een zorgvuldig ontworpen plan dat was opgesteld tijdens de Bretton Woods conferentie. Varoufakis noemt dit het Globale Plan. Deze jaren worden gekenmerkt door stabiliteit en welvaartsgroei die eerlijk wordt verdeeld. Er zijn geen grote crises en er is weinig inkomensongelijkheid. De tweede periode, de tijd van de Globale Minotaurus, begint in de jaren zeventig en wordt gekenmerkt door lagere economische groei, grote ongelijkheid en instabiliteit. De economie wordt overheerst door de Global Minotaurus: het financieel systeem met Wall Street als episch centrum. Gedurende deze periode treden steeds grotere economische crises op, waarvan die van 2008 de heftigste is.

Minotaurus

Varoufakis gebruikt als beeld voor de economie de mythe van de Minotaurus. De Minotaurus is een wezen dat half mens en half stier is. Hij leeft in het Labyrint van Koning Minos van Kreta en zoals het mythische monsters betaamt eet hij geen bruine bonen maar mensen. De koning gebruikt het wezen om zijn zoon wreken, die is vermoord door koning Aegeus van Athene. Hij laat het onderworpen Athene elk jaar zeven jongens en zeven meisjes - maagd uiteraard - sturen als offer voor de Minotaurus. Hieraan komt pas een eind als koning Aegeus zijn eigen zoon Theseus stuurt die het monster weet te verslaan.

De mythe van de Minotaurus is het verhaal van een grootmacht (Kreta) dat offers vraag van de landen die het heeft onderworpen (Athene). Zolang het dier zijn offer krijgt is de vrede weer voor een jaar verzekerd.

Wall Street is de Minotaurus van onze tijd. Het offer dat wij dagelijks aan het dier brengen is de immense kapitaalstroom die elke dag naar Amerika vloeit: in de hoogtij dagen wel 3 tot 5 miljard dollar per werkdag. De Minotaurus ligt nu op sterven: door de kredietcrisis van 2008 raakt de Minotaurus dodelijk verwond. Om te begrijpen hoe de Minotaurus – Wall Street – zo machtig is geworden, en hoe het zo diep kon vallen, moeten we eerst in de geschiedenis duiken.

Bretton Woods

De heerschappij van de Globale Minotaurus begint pas na de ondergang van zijn voorganger: het Globale Plan voor de wereldeconomie dat na afloop van WO II is ingevoerd. Terwijl de oorlog nog woedt, wordt in Bretton Woods door New Deal economen het plan voor de inrichting van de wereldeconomie ontworpen. De bekendste architect van het plan was John Maynard Keynes. Het belangrijkste doel was een herhaling te voorkomen van financiële crises zoals die van 1929.

De VS zijn als enige supermacht onbeschadigd uit de oorlog gekomen. De Amerikaanse industrie is de grootste en sterkste ter wereld, terwijl Europa en Azië in puin liggen. De Amerikaanse economie is nu zo dominant dat voor het eerst in de wereldgeschiedenis één munt de basis is voor de wereldhandel: de dollar.

Dit is een unieke kans voor de VS om de Wereld economie anders - en beter – in te richten terwijl zij tegelijkertijd haar dominante positie voor eeuwig kan vastleggen. Om de wereldhandel weer op gang te brengen heeft zij afzetmarkten nodig voor haar industriële producten. Een aantal nog steeds bestaande instituten zijn toen opgericht: het IMF en de Wereld Bank, maar één resultaat van de conferentie bestaat niet meer: het systeem van vaste wisselkoersen.

Het valuta systeem

Alle munten worden gekoppeld aan de dollar: elke munt moet binnen een marge van 1% blijven ten opzicht van de dollar. De dollar zelf wordt gekoppeld aan goud: $35 per troy ounce. In Fort Knox wordt de belangrijkste goudvoorraad ter wereld bewaard.

Om een dergelijk wisselkoerssysteem te stabiliseren moet een manier gevonden worden om het geld van landen die lange tijd een overschot hebben terug te leiden naar landen met een negatieve betalingsbalans: op dat moment Europa, China en Japan. Later valt China af door de overwinning van Mao.

Er lag ook een voorstel van Keynes. Hij stelde voor International Currency Union (ICU , ook wel International Clearing Union) op te richten en als rekeneenheid niet de dollar maar de bancor te gebruiken. Elk land moest tot 50% van haar BBP kunnen lenen voor 0%. Alleen als meer wordt geleend moet daarover rente betaald worden. Landen die een overschot op de betalingsbalans hebben dragen geld af aan het ICU. Dit voorstel haalde het niet: de VS wil controle houden over de besteding van haar geld.

Het voorstel dat uiteindelijk wordt aangenomen is minder revolutionair maar het heeft de eerste decennia na de oorlog stabiliteit en voorspoed gebracht. De meest concrete maatregel waar wij voordeel van hebben is natuurlijk het Marshall Plan. De Amerikanen helpen de voormalige vijanden (en hun slachtoffers) met de opbouw van hun economie. Dit is geen liefdadigheid maar noodzaak: zij creëren zo een afzetmarkt voor hun eigen industrie. Het is ook een stabiel systeem. De vaste wisselkoersen en monetaire controlemechanismen zorgen er voor dat tot de jaren zeventig geen grote crises optreden.

Overschotrecycling

Op dit punt aangekomen wil ik even stilstaan bij deze constatering: na de Tweede Wereldoorlog is er enige tientallen jaren een goed functionerende muntunie geweest. Alle belangrijke munten waren aan elkaar gekoppeld. De wisselkoersen variëren niet meer dan 1% van elkaar. Dat dit zo lang goed ging, kwam omdat er een mechanisme was dat spanningen, die in een dergelijk systeem onvermijdelijk ontstaan, afbouwde. Er werd voor gezorgd dat er een overschot recycle mechanisme aanwezig was. Het permanente overschot van Amerika werd geïnvesteerd, in eerste instantie in de ontwikkeling van de verslagen voormalige vijanden. Later helaas in de wapenwedloop met de Sovjetunie en in de Korea- Vietnamoorlog. Ook de huidige problemen in de eurozone hebben te maken met het ontbreken van een dergelijk overschot-recyclemechanisme. Het zal blijken dat ook onder de Globale Minotaurus er een overschot-recyclemechanisme is, alleen gaat het geld dan de andere kant op stromen.

Het einde van het Globale Plan

Als de VS eind jaren zestig geen overschotten maar tekorten krijgen hapert het systeem. Door Johnsons Great Society en door de Vietnamoorlog raakten de Amerikaanse reserves uitgeput en ontstonden onhoudbare tekorten. Van de afgesproken dekking van de dollar met goud was geen sprake meer: tegenover een schuld van 70 miljard dollar staat slechts een goudvoorraad ter waarde van 12 miljard dollar. Omdat alle munten gekoppeld zijn aan de dollar beginnen veel landen zich zorgen te maken. Ook de olieproducenten die in dollars werden betaald.

De Franse president Pompidou maakt er zelfs een heel theater van: hij stuurt een oorlogsschip naar New Jersey om het Franse goud, dat ligt opgeslagen in Fort Knox, op te eisen. Op 15 aug 1971 is het gedaan met het Globale Plan als President Nixon besluit de koppeling van de dollar aan de goudprijs te beëindigen. De periode van stabiliteit is voorbij. Valuta kunnen vrij ten opzichte van elkaar variëren.

Stagflatie

De jaren zeventig hebben me altijd gefascineerd. In dat decennium kwam een eind aan de voorspoed van de jaren zestig en kregen we te maken met de beruchte stagflatie. Varoufakis gaat uitgebreid in op de oorzaken hiervan. Door het loskoppelen van dollar en goud devalueert de dollar. De goudprijs stijgt van $35 in 1971 naar $455 eind jaren zeventig. Een andere schok voor de economie is de vertienvoudiging van de olieprijs. In 1971 kost een vat olie nog $3, maar vanaf de jaren tachtig schommelt zij rond de $30.

Volgens Varoufakis is dit door de Amerikanen ingecalculeerd. Amerika heeft een relatief voordeel bij een hoge olieprijs. De VS importeren op dat moment 32% van hun oliebehoefte, terwijl Europeanen en Japanners bijna geheel van import afhankelijk zijn. Een ander belangrijk voordeel voor de Amerikanen is dat de olie in dollars wordt betaald. Het geld dat wordt verdiend met olie komt daarom vanzelf weer terug naar Wall Street.

Deze schokken destabiliseren de wereldeconomie en hebben een crisis tot gevolg die zich kenmerkt door hoge werkloosheid én hoge inflatie. Het gelijktijdig optreden van hoge inflatie en haperen van de economie (stagnatie) heet stagflatie.

De Minotaurus

Het uiteenvallen van het Globale Plan en de destabilisering zijn volgens Varoufakis bewust nagestreefd door de Amerikanen. Door de wereldeconomie te destabiliseren kan de VS gebruik maken van haar bijzondere positie als economische wereldmacht. Varoufakis citeert Paul Volcker (dezelfde die nu Obama adviseert) die in een speech in 1978 hierover het volgende zegt:

It is tempting to look at the market as an impartial arbiter … But balancing the requirements of a stable international system against the desirability of retaining freedom of action for national policy, a number of countries, including the US, opted for the latter …

In zijn functie als voorzitter van de FED, de Amerikaanse Centrale Bank, verhoogt Volcker de rente tot 21.5% waardoor de wereldeconomie in een diepe recessie duikt. Het maakt wel een einde aan de hoge inflatie maar het belangrijkste effect voor de Amerikanen is dat hierdoor de geldstroom die de Minotaurus moet voeden op gang komt.

Het geld dat wordt verdiend in Duitsland en Japan en later ook in China stroomt naar Wall Street. In de hoogtij dagen komt per werkdag $3 tot $5 miljard binnen. De Minotaurus is een onverzadigbaar monster.

Het permanente dubbele Amerikaanse tekort (betalingsbalans en begrotingstekort) is een geperverteerde vorm van het overschot-recyclesysteem – alleen is de richting nu omgekeerd: het stroomt nu naar Wall Street. Amerika kan dat doen omdat de dollar de munt is waarin de wereld handel drijft. Je staat er niet bij stil maar als iemand waar ook ter wereld benzine tankt, draagt hij of zij bij aan de vraag naar dollars. Geen enkel ander land kan zich daarom permitteren wat de Amerikanen doen.

Kapitalistisch paradijs

Tijdens de heerschappij van de Minotaurus ziet de wereld er heel anders uit dan tijdens het Globale Plan. Door Reagan en Thatcher wordt een fel anti-vakbond beleid gevoerd. Tijdens de jaren van het Grote Plan stijgen de lonen, maar tijdens de jaren van de Globale Minotaurus blijven de lonen gelijk terwijl de productiviteit wel stijgt. Hoewel de economie minder hard groeit is het een kapitalistisch paradijs: stijgende productiviteit en gelijkblijvende lonen zorgen er voor dat de bedrijfswinsten spectaculair stijgen.

Dit wordt geïllustreerd door het succes van Walmart. De belangrijkste vernieuwing van dit bedrijf bestaat uit het bedenken van methoden om arbeid en leveranciers zoveel mogelijk uit te persen. De werknemers worden zo slecht betaald dat ze in aanmerking komen voor bijstand (Supplemental Nutrition Assistance Program, ook wel bekend als foodstamps).

Ook in de politiek domineert de Minotaurus. Het idee dat je de armen kunt helpen door de rijken nog rijker te maken, is natuurlijk volstrekt belachelijk. Maar geef er een mooie naam aan - trickle down – en je kan er verkiezingen mee winnen. Ook de economische wetenschap doet mee: supply side economics is de academische variant van trickle down. Wetenschappelijk onderbouwd met mooie en complexe wiskunde uiteraard. Keynes is tijdens de Minotaurus jaren afwezig. Keynes wordt niet meer serieus genomen: zijn theorieën zijn niet meer van deze tijd - denkt men.

Een bijzondere tijd

Parallel met de economie verandert ook de maatschappij. Niet de Age of Aquarius maar de Age of the Minotaur breekt aan. In de jaren zeventig maken optimisme en altruïsme plaats voor pessimisme en individualisme. Conservatisme wordt de dominante stroming in de politiek. Rechtse politici komen aan de macht, zoals Margaret Thatcher en Ronald Reagan en in Nederland Hans Wiegel, Dries van Agt en Ruud Lubbers.

Nog een andere manier om er naar te kijken is te beseffen dat de jaren na de Grote Depressie en de Tweede Wereldoorlog een unieke tijd waren. Het Globale Plan was geen perfect plan maar het zorgde wel voor stabiliteit en economische groei die iedereen ten goede kwam. Na vijfentwintig jaar was een nieuwe generatie aan de macht gekomen die niet meer onder de indruk was van oorlog en depressie. De politieke wil om het Globale Plan in stand te houden was verdwenen. Om Paul Volcker te parafraseren: In de afweging tussen stabiliteit en eigenbelang kiezen wij voor het laatste.

De vraag die ik aan het begin stelde - wat is er zo bijzonder aan onze tijd? – is dus de verkeerde vraag. Niet onze tijd is bijzonder, maar de kwart eeuw na de Tweede Wereldoorlog is bijzonder. In de jaren zeventig treedt een omslag op en keert de wereld weer terug naar haar default setting: een Hobbessiaans ieder-voor-zich. We noemen het vrije markt, supply side economics of het “Ik-tijdperk”. Na een lange periode van stabiliteit en welvaartsgroei voor iedereen is het oude systeem, dat in 1929 was ingestort, weer teruggekeerd. Niets bijzonders dus.

---
Ilustraties - Boekomslag van The global Minotaur, Zed Books
- Afbeelding van de Minotaurus: Wikipedia. Marie-Lan Nguyen
- Hotel Mount Washington, te Bretton Woods. Wikipedia, Mwanner
- Assistant Secretary, U.S. Treasury, Harry Dexter White (left) and John Maynard Keynes, honorary advisor to the U.K. Treasury at the inaugural meeting of the International Monetary Fund's Board of Governors in Savannah, Georgia, U.S., March 8, 1946. Wikipedia, IMF.
- Auto’s in de rij bij Amerikaans pompstation tijdens de 2e oliecrisis, 15 juni 1979. Wikipedia, Warren K. Leffler.
- Gevel van typische Walmart winkel, Laredo, Texas, genomen op22 February 2004. Wikipedia, Jared C. Benedict.

cross posted op Sargasso.nl

Read more...

Neuro en zeuro zijn overbodig

Opsplitsen van de eurozone is een erg dure oplossing. Maar wat kan je wel doen aan het verschil in productiviteit tussen Noord- en Zuid-Europa?

Het zijn sombere tijden. De gelijkenis met de gebeurtenissen in de jaren 30 is opvallend. Net als toen duurt de crisis onnodig lang door het falen van de politiek. Toen was de goudstandaard het probleem, nu is het de euro die ons hindert. Pas nadat de goudstandaard werd afgeschaft klom de economie weer uit het dal. Maar daar houdt de overeenkomst op. Anders dan de goudstandaard kan je niet even de euro afschaffen want de euro is geen standaard maar onze munt. Hoe graag we ook van de euro af willen, de kosten voor afschaffen zijn veel te hoog. We zitten tussen een rock en een hard place zeggen de Engelsen dan....

... Lees de rest op Sargasso


Dit was oorspronkelijk bedoeld als laatste deel in de serie Eurotop of euroflop, maar omdat ik wat gedraald heb met publicatie heb ik het als op zichzelf staande post op de site gezet. Ik heb nog wat extra materiaal over dit onderwerp, die ik uit het oorspronkelijke stuk heb gehaald om dat niet te groot te maken. Voor de liefhebbers dus: 

Comparatief voordeel

Er is nog een reden waarom het verschil in productiviteit binnen de eurozone niet het einde van de wereld is. Verschil in efficientie tussen twee economien wil nog niet zeggen dat handel altijd in het voordeel is van een van de twee. In economisch jargon: comparatief voordeel is geen absoluut voordeel. Verschil in productiviteit is hoeft dus helemaal niet het einde van de euro te zijn. Maar er moet wel wat gedaan worden. Als een ding door de invoering van de euro wel duidelijk is geworden is het dat je niet als overheid rustig kan achterover leunen om de markt haar werk te laten doen. Dat resulteert in onevenwichtigheden die eindigen in een crisis.

En ik kan het niet nalaten deze quote van Gerard Joling hier op te nemen. Onder de titel: "Links gelul" schrijft Geert:

Laten we onze ogen open houden, we gaan er weer met boter en suiker in! Het linkse gelul om een normale en voordelige deal, over de tanks van Nederland aan Indonesië te torpederen heeft één pluspunt ; Het heeft ons de ogen geopend voor wat ons te wachten staat , als de socialisten met figuren als Samsom en Roemer hier aan de macht komen.

Een gematigd Islamitisch land als Indonesië met een integere president Yudhoyono wordt geschoffeerd! Terwijl voor zogenaamde ontwikkelingssamenwerking bakken vol miljoenen zullen worden gestuurd naar de corrupte leiders, waar nu juist wel de mensenrechten op grote schaal worden geschonden (schandalig).

Sorry , ik ben geen wereldverbeteraar maar waarom blijven we ons goede geld naar frauderende ,en feitelijk failliete, landen gooien, terwijl we weten wat hun gebrek aan productiviteit is en de begrotingsdiscipline niet verbeterd. Dit omdat politici en politieke partijen in Nederland, en ook de andere oorspronkelijke EEG landen, niet kunnen en willen toegeven dat ze al meer dan 30 jaar verkeerde keuzes hebben gemaakt. Dus gaan we door op de oude foute voet, tot we allemaal naar de klote gaan en failliet zijn, daarom! En Jan me de korte achternaam mag er weer voor opdraaien, de gewone burgers dus!

Je vraagt je vast af : Geer waar maak jij je druk om? Gewoon omdat ik me grote zorgen maak over ons land. Wat een zorgelijke en clowneske mensen zitten er in de regering! Ben politiek niet heel erg onderlegd maar ben natuurlijk niet uit de poppenkast gevallen. Zo, dat moest ik even kwijt !

Ja Geer, wij vragen het ons ook af: waar maak je je druk over? Terwijl de economie naar de knoppen gaat maak jij je druk over de vraag wat er zal gebeuren als "figuren als Samsom en Roemer hier aan de macht komen".  Vooral dat "hier" is treffend geformuleerd. Ondenkbaar gewoon dat sociaal democraten aan de macht komen, hier, in dit land van melk en honing voor mensen zoals jij.

Read more...

Eurotop of Euroflop: Wat als het fout gaat?

Dit is deel 3 in de serie Eurotop of Euroflop:

Stel: Angela en de heren komen er niet uit, er ontstaat trammelant en de eurozone scheurt. Is dat nu een ramp of een zegen?

Sommige economen, politici en stukjesschrijver pleiten voor een ordentelijke boedelscheiding tussen het rijke noorden en arme zuiden. Het opsplitsen van de muntunie in een neuro en zeuro biedt voordelen. Zo kunnen de exporterende zuiderlingen hun munt devalueren. Dat betekent dat de producten goedkoper worden, hun export stijgt en de economie weer aantrekt.

Als typisch progressief weblog wordt Sargasso uiteraard verteerd door interne machtsstrijd. Kortom: wij worden het niet eens. Daarom richten we ons op jou: de reaguurder. Wij schetsen hier twee mogelijke scenario’s. Scenario A: opsplitsing is Europa’s enige kans op verlossing en scenario B, Opsplitsing is helemaal geen oplossing, maar rommelt Europa regelrecht in een jarenlange depressie.

2/7/12: Zie update met scenario C!

Scenario A: Ja, het is een goede oplossing

De zeuro zal direct na het creëren ervan devalueren. Dit heeft tot gevolg dat de landen die er gebruik van maken meer concurrentiekracht krijgen. Na een initiële dip zal de economie weer gaan groeien. Argentinië heeft bewezen dat dit mogelijk is.

Lees de rest op Sargasso


Het was de bedoeling om er een stukje van te maken waarin voor en nadelen van uitsplitsen op een rij worden gezet, maar een commentator merkt al op dat het wel erg eenzijdig was tegen opdeling van de euro. En inderdaad: het kost me gewoon moeite om de voordelen er van te beschrijven. Maar is dat omdat ik niet voorbij mijn eigen voorkeur kan kijken of is dat om dat de nadelen in werkelijkheid zo groot zijn? Ik denk toch echt het laatste. Maar goed, aan u lezer, zoals altijd, de keuze.

Read more...

Eurotop of euroflop?

Ter gelegenheid van de Eurotop hebben we op Sargasso een mini serie over de euro en deze top. Ik draag ook bij: Deel 2 - Misplaatst oranjegevoel:

Af en toe word ik gek van de besluiteloosheid van de Europese politiek. Terwijl de crisis met de dag erger wordt blijft men de problemen maar voor zich uit schuiven. Maar geheel tegen de verwachting in is vrijdagnacht dan toch nog wat besloten in Brussel al het ging moeizaam. Onder druk van Spanje, Italië en Frankrijk is besloten een bankenunie te vormen. Alle Europese banken komen te vallen onder direct toezicht van de ECB en herkapitalisering van de banken zal een Europese zaak worden.

Het probleem

Twee weken geleden kwam Spanje in de problemen. Het land krijgt dan een noodlening van 100 miljard euro om haar financiële sector te redden. Maar het helpt niets: Lees de rest op Sargasso.

Deel I is ook al verschenen: De Inzet, geschreven door Klokhuis.

Corruptie in Nederland 

In mijn stukje besteed ik geen aandacht dat toezichthouders en bankiers vaak een "ons kent ons" relatie hebben, waardoor van toezicht weinig sprake is. In Nederland denken wij natuurlijk dat we dat hier heel goed doen en in de "knoflooklanden" maken ze er maar een zooitje van ("maffia" volgens Geert Wilders). Ook dit is echter een goede illustratie van het misplaatste oranjegevoel. We kennen onze eigen recente geschiedenis niet eens. Het volgende is in het stukje op Sargasso weggelaten:

De grap van het verhaal van de Jager is dat hij de durft te beweren dat wij in Nederland zo’n goede controle hebben op de banken. Een van de belangrijkste redenen om controle van banken weg te halen bij de lokale politiek is dat daar altijd een perverse relatie is tussen controleur en bankier. Ook in Nederland was controle van het bankwezen vaak ondergeschikt en stelde de DNB zich eerder dienbaar aan de banken dan controlerend op. Een recent voorbeeld is het schandaal van Dirk Scheringa die met zijn DSB jarenlang zijn gang kon gaan, er was zelfs een voormalig minister van financiën bij betrokken. In het onlangs verschenen rapport over deze affaire staat dat “Een vergunning niet gegeven had mogen worden”.  Het toezicht was onvoldoende en  “niet krachtdadig genoeg”. De AFM had voldoende bevoegdheden, maar greep niet in. Dit is het strenge toezicht waar Jan Kees de Jager zo trots op is.

De manke vergelijking

In de commentaren wordt geklaagd over de manke vergelijking, maar deze is niet door mij bedacht. Johanna merkt terecht op dat de "ziekte metafoor" erg ongelukkig is omdat suggereert dat het iets is dat ons overkomt en dat we alleen maar lijdzaam kunnen toezien. Inderdaad! Ik ben ook niet blij met de ziekte metafoor. Het zou beter zijn om de machine metafoor te gebruiken – daar is een duidelijke link met de mens die verantwoordelijk is, de maker en wordt niet verondersteld dat het van buiten komt. Je kunt bijvoorbeeld niet zeggen: hé verdorie nou wil die auto alweer benzine, hij moet maar eens op rantsoen gezet worden. Keynes heeft de metafoor ook al gebruikt toen hij zij dat er tijdens de depressie sprake was van “magneto trouble” (bougies doen het niet meer; vraag me niet om de details, ik heb geen verstand van auto’s ;-). Dit sluit veel beter aan bij de oorzaak van een recessie dan de ziekte metafoor en het zet aan tot actie.

Transscripts en video's

Tenslotte, de transscripts die ik heb gemaakt van de twee interviews. In beide gevallen betreft het een fragment van het hele interview.

Het interview met Mark Rutte als hij in Brussel aankomt:


Chris Ostendorf:[start 2 minuut 20] De Spaanse en Italiaanse rente, die stijgen vandaag gewoon weer door. Worden er hier vandaag maatregelen genomen die daar, bij wijze van spreken morgen al wat tegen kunnen doen?

Mark Rutte: De eerlijkheid is dat er geen medicijnen zijn, geen pijnbestrijding, geen paracetamol bestaat die dit probleem kan oplossen. De landen zullen door moeten gaan met hervormen, met bezuinigen, met groei lostrekken in die markten. Dat zal moeten gebeuren. Er zijn instrumenten beschikbaar in Europa voor landen die zeggen op korte termijn redden we het niet zelf

Chris Ostendorf: Wat zijn dat?

Mark Rutte: Dat zijn de firewalls die we gebouwd hebben, de brandgangen die gebouwd zijn en al die andere instrumenten die we met elkaar ontwikkeld de laatste paar jaar. Nederland is ook betrokken achter de schermen bij discussies hoe dat zou kunnen, maar dat is altijd tegen de zwaarste voorwaarden en dat zijn de bestaande instrumenten. Ja die zijn er. Maar ik zie geen enkele noodzaak om nou weer allerlei nieuwe dingen te gaan bedenken.

Chris Ostendorf: Maar bent u ook bereid die op korte termijn in te zetten? Want voor Italië en Spanje moet er op korte termijn wel een soort morfine shot komen.

Mark Rutte: Morfine shot gaat hier niet helpen. De enige weg voor Spanje en Italië uit deze crisis is dat zij - “bite the bullit” - door de zure appel heen bijten, en doorgaan met wat in de afgelopen jaren, volstrekt onvoldoende gebeurd is, de arbeidsmarkten aanpassen, te bezuinigen, groei te veroorzaken door slimme maatregelen te nemen, de hervormingen door te voeren. Ja dat is echt het recept dat we in Nederland ook gedaan hebben. Hoe zelfs een land als Finland dat er heel slecht voor stond in de jaren 90, toch zonder hulp van buitenaf, zelf weer op eigen benen is komen te staan, omdat ze bereid waren die moeilijke maatregelen te nemen.

Het interview met Jan Kees de Jager over het plan van Van Rompuy.



Journalist: [start 32 seconden] … Er moeten stappen worden gezet richting een bankenunie zegt meneer Van Rompuy. Nou heb ik u eerder gehoord dat u dat niet zo’n heel goed idee vindt. Gaat u elkaar nog vinden?

De Jager: Nou wij hebben in september vorig jaar als Kabinet nog gezegd, en dat heb ik een aantal keren, ook recent herhaalt in de Tweede Kamer, dat wij wel degelijk ook voorstander zijn om via stappen tot zo’n bankenunie te komen, maar wel met de juiste volgorde. Dus eerst moeten aan aantal strenge voorwaarden zijn voldaan, alvorens je weer naar een volgende stap toe kan, en niet in een keer in een bankunie gerommeld worden, met alle perverse prikkels van dien, want ja als de belastingbetaler van het ene land moet betalen voor de banken in een ander land zonder dat je bijvoorbeeld een Europees bankentoezicht hebt geregeld en op het gelijke niveau de banken geherkapitaliseerd hebt, ja dan vormt het juist een perverse prikkel. Dus dat is geen goeie zaak.

Journalist: Heeft u het idee dat Van Rompuy, en ook Barosso de landen in een bankenunie rommelen?

de Jager.: Dat wil ik niet zeggen, maar je moet niet te hard van stapel lopen.Het is belangrijk om dat als lange termijn visie te hebben. Uiteindelijk is het mogelijk zelfs onvermijdelijk dat [er een bankenunie] komt maar dan wel in de juiste volgorde. Een aantal strenge stappen eerst. Daar kunnen we al mee beginnen. Namelijk met Europese bankentoezicht. Dat kunnen we al heel snel gaan instellen, zodat banken in Zuid-Europa bijvoorbeeld, met net zulk strenge toezicht te maken zullen krijgen als banken in Nederland. En als je dat hebt geregeld en je hebt ook de banken samen qua kapitaal op een gelijk niveau gezet, en je hebt de regels allemaal het zelfde, dan kun je naar een volgende stap toe, namelijk met zijn alle in een bankenunie. Maar eerder niet.

Read more...

Nederlands journalisten over een Grieks drama

Ik heb twee posts op Sargasso gezet. De eerst is geschreven op de verkiezingsdag toen nog niet duidelijk was wie zou winnen. In de media werden de verkiezingen echter al geportretteerd als een referendum "voor of tegen Europa". Eerste post:

De keuze die de Grieken moeten maken is: opnieuw onderhandelen of lijdzaam toezien hoe het land wegzinkt in chaos door de absurde herstelbetalingen die Duitsers en Nederlanders eisen in ruil voor steun. Hopelijk wint het linkse Syriza.

De uitslag van de verkiezingen die vandaag in Griekenland gehouden worden zijn voor heel Europa van belang. Gaan de partijen winnen die akkoord gaan met de voorwaarden voor steun (Pasoc, Nieuwe Democratie) of gaat de links-radicale partij Syriza winnen? Syriza legt zich niet neer bij deze voorwaarden en wil opnieuw onderhandelen. Ook wordt het interessant om te zien hoe groot de fascistische partij Gouden Dageraad wordt – het logo van deze partij staat boven dit artikel

Lees de rest op Sargasso 

De tweede post is geschreven toen de uitslag bekend was. Vrijwel alle media die ik volg schrijven/zeggen dat het een overwinning is voor "Europa" - niets is echter minder waar, zoals ik probeer uit te leggen op Sargasso:


Als je de media moet geloven zijn de verkiezingen in Griekenland nipt gewonnen door de pro-Europa coalitie. Hoe gekleurd en misleidend daarover wordt bericht, werd mij duidelijk in de eerste 18 seconden van het RTL4-journaal van maandagavond. Ik citeer de woorden die de journaallezer die dag uitspreekt, direct nadat de klanken van de openingstune zijn verstomd:

De euro is gered. In ieder geval voorlopig. In Griekenland hebben de partijen die willen bezuinigen gisteren een meerderheid gehaald in het parlement. Toch is er voor Europa nog geen reden om opgelucht adem te halen, onder meer om de premier van de nieuw te vormen regering wil morrelen aan de keiharde Europese bezuinigingsregels.

...  Lees de rest hier


De opening van het RTL nieuws was verraste me echt. Ik had niet verwacht dat men zo vooringenomen zou berichten. Mensen zijn bang dat het mis gaat denk ik. Zoals nu gaat - Griekenland, Spanje en straks Italie, zal het waarschijnlijk ook wel mis gaan. Een van de belangrijkste redenen daarvoor is de slechte berichtgeving erover.

Het heeft het artikel niet gehaald, maar ik heb nog een mooi voorbeeld van de bijzonder zwakke en vooringenomen berichtgeving gevonden. Dit vond ik op de video-fragmenten pagina van de NOS:




De titel boven het stuk is - hoe kan het ook anders: 'De Grieken hebben gestemd vóór Europa'. De journalist weet niets beter te vragen dan het kinderachtige is this a victory for Europe?. Het lijkt wel of hij voetbalwedstrijd verslaat. Het is of journalisten in Nederland niet meer doen dan de onzekerheden en angsten van hun lezers/kijkers verwoorden. Het maakt mij alleen maar angstiger over de afloop.

Read more...

De duitsers negeren de lessen van de jaren 30

Nieuwe post op Sargasso:

Deze week is Spanje aan de beurt voor noodhulp. Het land heeft 100 miljard euro gekregen om haar banken op te lappen, en nog is het niet voldoende. Wat begon aan de rand van Europa met Griekenland en Ierland komt steeds dichterbij. Door de zware bezuinigingen van Rutte begint de crisis nu ook in Nederland echt voelbaar te worden. Het ondenkbare begint steeds waarschijnlijker te worden: de eurozone zou wel eens kunnen opbreken. Dat is geen kwestie meer van jaren, maar maanden. Ik heb dus maar één brandende vraag: wat doet de politiek om verdere escalatie van de crisis te voorkomen? Dat is wat ons zou moeten bezig houden in de komende verkiezingsstrijd.

Lees de rest hier

Zoals ik ook op Sargasso schrijf: het valt me steeds meer op hoe weinig politici en journalisten beseffen wat er aan de hand is. Clairy Polak heeft de naam goed op de hoogte te zijn, maar daar was weinig van te merken. Pechtold is de meest eurofiele politicus die ik ken, en van hem had ik meer verwacht.

Nouriel Roubini retweet vandaag:



Hij linkt naar dit artikel in de FT

Paniekzaaierij zult u misschien zeggen. Prima, kan me niets schelen. Ik denk dat dit wel serieus is. Als ik naar de Nederlandse politiek kijk valt me keer op keer op - zoals ik in mijn laatste 3 of 4 blogs heb beschreven - dat de politici geen notie hebben van waar ze mee bezig zijn. De ene na de andere onbenulligheid over economie kan ik uit hun mond optekenen. Dat zal in Duitsland vrees ik niet anders zijn. Komt het nog goed? Als het aan de media ligt niet: de meeste journalisten zijn te druk met hun werk, wat dat dan ook mag zijn. Maar je kan wel constateren dat ze niet veel tijd hebben om zich in economie te verdiepen.

Helemaal heb ik de moed nog niet opgegeven: als het echt gaat pijn gaat doen, zal ook in Duitsland en Nederland bij de politieke leiding wel het besef doordringen dat het zo niet verder kan. Het is net als met kiespijn: eerst wil je absoluut niet naar de tandarts. Maar de pijn wordt steeds erger, tot het een punt bereikt heeft waarop je wel gaat, hoe erg je dat ook vind. De vraag is alleen of dat punt wordt bereikt voor het te laat is of niet, dus voordat de euro echt opbreekt. Als dat gebeurt is het te laat. Dan kunnen we inderdaad maar beter een volkstuintje beginnen zoals commentator Harm op Sargasso wel eens zegt.

---
Het relevante deel van het interview kunt u in zijn geheel hier nalezen.

Read more...

Transcript Interview Alexander Pechtold in Buitenhof 10 juni 2012

Weer een nieuw transcript. De bijbehorende post is te lezen op Sargasso.

En hier nog wat nagekomen beschouwingen over het zelfe onderwerp.



In het eerste deel van het gesprek gaat het over de maatregelen in het Lenteakkoord. Of deze nu wel of niet worden genomen. Politiek gehakketak op de millimeter, waar Pechtold goed in is maar mij niet interesseert. Daarna schakelt Clairy Polak over naar het thema Europa, het onderwerp van D66. Wat zegt Pechtold daarover? Zijn spraak is lastig te transcriberen. Pechtold maakt vaak vreemde zinnen en grammaticale fouten. Hij spreekt met denkstreepjes. Als je het hoort klinkt het logisch, maar als het leest is het lastig te volgen.



[Begint 16e minuut, Uitzending Gemist] Clairy Polak: Europa gaan we het over hebben. De loopgraven rond Europa wil ik het eigenlijk met u over hebben, want die worden in feite steeds dieper. Het sentiment gaat steeds meer de boventoon voeren in de discussie. Hoe moeilijk is het nog om een debat te voeren over Europa?



Alexander Pechtold: U daagt mij uit. U prikkelde mij zo juist met de “praktische lijn van Pechtold”. Ik ben wat dat betreft een idealist. Voor mij is Europa is … is vrede [sic], is veiligheid en is welvaart en ook in die volgorde.

CP: Maar u zult zich moeten verhouden tot het feit dat er steeds meer sentiment in dat debat komt en ik wil het met u hebben over de wortel van dat sentiment. Is dat niet gewoon het democratisch tekort in Europa?

AP: Zeker, zeker. Als je naar Europa kijkt en je ziet nu de ontwikkeling van de afgelopen 60, 70 jaar dan kan je alleen ongelooflijk trots zijn dat 27 landen waarvan 17 ook nog in een monetaire unie zich zo verhouden. Daar zit een zwarte pagina tussen, de Balkan, daar waar Nederland ook nog bij betrokken is geweest. Maar verder vind ik - ik ben kunsthistoricus - als je over de lange termijn kijkt - ik ben niet van de generatie nooit meer oorlog, maar ik voel – daarom zeg ik vrede, veiligheid – het is die volgorde - maar welvaart is daar uit voortgekomen. En dat mensen het gevoel hebben “dat is me toen – die landen er bij – en toen ook nog Roemenië, Bulgarije – te snel gegaan, en Europa is te veel geweest van diplomaten en politici”, dat klopt ook.

Maar nu dreigt Europa van bankiers te worden. Het is mevrouw Lagarde van het IMF - het is meneer Draghi van het ECB die op dit moment, in Europa bepalen wat er gebeurt. En mijn ideaal is dus, voorruit, niet de stilstand, niet terug achter die dijken, maar zorgen dat we meebepalen wat er in Brussel gebeurt.

CP: Ja, dat is goed, en dat is mooi. En u begint dan toch met het verhaal over welvaart en dan vervolgens dreigt u met die banken, die zo’n gevaar vormen. Overigens niet alleen meer Draghi, maar nu overigens ook gewoon mevrouw Merkel en meneer Van Rompuy die meer politieke eenheid willen bewerkstellingen in Europa. Maar zij willen dat en doen zonder dat de burger iets te zeggen heeft, zonder er een democratie van te maken. En dat democratische tekort heb ik het met u over.

AP: Klopt, het is een deficit wat mij te groot is.

CP: Maar wat wilt u er aan doen meneer Pechtold?

AP: Een politieke unie. Bij een economie …

CP: U begint bij de politieke unie?

AP: Nee, het is afmaken aan datgene waar we aan begonnen zijn. We zijn ooit begonnen met kolen en staal. Toen zijn we onze economieën met diensten, personenverkeer, Schengen, gaan openstellen. Dat heeft ons welvaart gebracht. De denkfout, de weeffout, of hoe je het ook wilt noemen, is dat we na die economische en monetaire unie de politieke sturing niet hebben afgemaakt. En daar zou ik Rutte nu graag toe willen oproepen, die nu zegt, “nou ja, institutionele vergezichten”. In de trein, naar Hollande toe, naar Parijs toe, en zorgen dat het niet weer Berlijn en Parijs wordt die bepaalt [sic] wat er in Brussel gebeurt maar zelf aan de knoppen zitten. Ik zou nu zorgen dat ik met Hollande ga praten, niet alleen over begrotingsevenwicht, maar inderdaad over een groei pakt.



CP: Nou heeft U het tegen Rutte “Nederland moet zich er meer mee bemoeien, de regering moet zich er meer mee bemoeien, de politiek moet zich er meer mee bemoeien, maar de burger wil zich er meer mee bemoeien. Hoe …

AP: … De mensen hebben invloed dan op Europa …

CP: … de mensen hebben het idee dat ze helemaal geen invloed hebben op Europa. De mensen hebben idee, als weer die hele riedel van welvaart wordt afgedraaid, dat ze dan roepen “welvaart? Kijk naar Spanje, kijk naar waar ING en de pensioenfondsen tot over hun nek in zitten. Kijk voor het feit dat wij straks weer er weer voor 100 miljard in pompen.

AP: … niet wij maar Europa.

CP: En kijk naar het risico dat dat met zich mee brengt en wel degelijk op onze bank en ons pensioenfonds terug slaat. Dat zeggen de mensen.

AP: Tegenover gevoelens zet ik graag de feiten. De eenentwintigste eeuw…

CP: Ja, maar het helpt niet…

AP: … Dat gaat wel helpen. De volgende verkiezingen zullen misschien over Europa gaan, en dat is maar goed ook als het gaat om onze economie. Onze veiligheid en onze gevoelens van universele mensenrechten. Nou hebben in Europa nog een agenda, maar zeker in de wereld. Deze eeuw wordt de eeuw van de continenten. Toen Europa begon in 57 bij het verdrag van Rome was 20% van de wereldbevolking Europeaan, nu is dat minder dan 10%. Wij zullen de uitdaging met opkomende landen, China, Brazilië, de Russen, Amerikanen die een belangrijke rol blijven spelen, de grondstoffen in Afrika - wij zullen die uitdaging aan moeten. En een minister van Buitenlandse Zaken heeft in Beijing niks te vertellen als die namens 16 miljoen komt. Iemand die namens 500 miljoen, namens een half miljard komt, die kan praten, niet alleen over economie, die kan ook praten over universele mensen rechten.

CP: Maar het gaat over dat woordje “namens”. Men vindt niet dat die mensen namens de burgers van Europa daar zitten.

AP: En daarom is die politieke unie in mijn ideaal een gekozen president - Europese lijsten dat ik als liberaal democraat op die Verhofstadt kan stemmen als de Europeaan die ik daar wil hebben zitten. Met het initiatiefrecht van het Europeesparlement om te zorgen wetten te kunnen maken. Europa is niet af maar we hebben niet de keus om ons terug te trekken. Dat hele discussie over soevereiniteit [sic] – die soevereiniteit daar zei de Raad van State laatst al over dat is een ongenuanceerde discussie. Ik praat liever mee over alles een invloed te hebben dan alles te zeggen over niets.

CP: Ik heb het niet over soevereiniteit gehad. Ik heb het over dat meepraten gehad. Wat u nu zegt, we hebben een politieke unie nodig. Straks moet het Europarlement meer zeggenschap hebben. Ik moet straks… Maar u wilt eerst een politieke unie en dan moet dat geregeld worden. Moet dat niet eerst geregeld worden voordat je überhaupt aan een politieke unie kan denken?

AP: Dat is het onderdeel er van, het is een en hetzelfde.

CP: Maar dat gebeurt niet. Het gaat alleen nog maar over economie. Het gaat alleen nog maar over …

AP: We zitten nu na al die jaren in een crisis. Daar komen we uit door goed begrotingstoezicht, door te zorgen dat we dat groei pakt dadelijk met die Hollande dadelijk maken, maar niet door de staatschuld te verhogen, nee laten we Hollande eens uitdagen om de komende jaren die landbouwfondsen eens te halveren. Dat zijn de gesprekken. En dan wil ik mensen meenemen waarom dat Europa zo belangrijk is. Waarom het belangrijk is dat we daar zaken afstemmen. Dat we Hongaren er aan houden dat ze de grondwet goed maken. Dat in Italië een premier de media niet in handen kan hebben. Dat het in Praag gewoon mogelijk is gewoon als homo je te uitten. Dat zijn waardes die zijn niet universeel, daar kunnen we in de 21e eeuw aan werken, en ik wil mensen daar graag bij betrekken. Niet door ze naar de mond te praten, niet door ze de put in te praten, maar door vertellen …

CP: … Maar door ze stemrecht te geven. Door een referendum te houden over Europa?

AP: Zeker als het gaat om die zaken waarmee het betekend dat je Europa mee af maakt.[24]

CP: En wat zou er dan voor referendum moeten komen in Nederland?

AP: Dat zou dan moeten gaan over het totaal van de Unie. Alle spookverhalen van de gulden – we hebben al jaren geen gulden gehad.

CP: Nee maar u heeft het steeds over …

AP: Maar het gaat over het totaal.

CP: Ja het gaat over het totaal. En wat is dan de vraag die op tafel ligt?

AP: Willen wij onderdeel uitmaken van die waarden gemeenschap, van die Unie waarin veiligheid en andere zaken geregeld worden en waar voor Nederland heel veel welvaart uit voort komt. Want tegenover de gevoelens die u terecht agendeert zet ik de feiten. Nederland draagt per persoon 230 euro ongeveer bij aan Europa maar krijgt aan welvaar daar per jaar terug 1500 tot 2000 euro. Bill Clinton zei het al terecht “we leven in de tijd van fact free politics” en ik roep mijn collega’s op, met name degenen die zich laten meeslepen door die populistische geluiden over Europa. Benoem die feiten. Staan voor dat verhaal en dan durf ik 12 september daar ook mee aan te komen

CP: Ok een referendum. Meer macht naar het Europarlement zei u al. Gekozen Eurocommissaris?

AP: Gekozen Eurocommissaris, Commissie leden die je kan wegsturen.

CP: Hoe lang hebben we daarvoor? Hoeveel tijd? Op welke termijn?

AP: Het mooie van een crisis is dat je het een kan doen zonder het ander te laten. Het moet allebei gebeuren – er is nog meer aan de agenda –

CP: Hoeveel tijd hebben we nog om Europese politieke unie te formuleren?



AP: Ik wil dat we daar de komende 5 jaar belangrijke klappen in gaan maken. En anders komt Europa anders in, inderdaad zwaar weer terecht. Wij moeten voorkomen dat dat wat nu gebeurt, is dat de banken landen omlaag gaan trekken. Je zag al bij Spanje dat het zich gelukkig beperkte tot de banken en niet ook het land meesleept. Dat is dus een andere casus dan wat we gezien hebben bij Portugal, en bij de Grieken en bij de Ieren. Waarvoor we dus moeten zorgen is dat los koppelen. Er ligt een prachtige agenda voor Europa voor ons klaar. Nederland is altijd als founding father voorop gelopen. Wij dienen nu mede te bepalen en niet op ons handen te gaan zitten.

CP: Goed. Het is duidelijk waar u voor staat. Ian Buruma schreef als mensen geen vertrouwen meer hebben in de democratische instituties – en dat is nu zo in Europa – dan gaan ze voor extreme oplossingen. Dat moet u zorgen baren.

AP: Dat klopt. Dat zie ik in Griekenland en dat dreigt in Nederland ook. Van rechtse stilstand naar linkse stilstand en ik wil voorruit met Nederland. Ik wil laten zien dat 12 september daarom inderdaad over economie, over banen, over kansen, en daarmee over Europa gaat. [eindigt 26e minuut]

Read more...

En de koning beval de zee "ga terug"

Weer een nieuwe post op Sargasso: Het economisch onbenul van Rutte begint ronduit gevaarlijk te worden.

Ik heb al eerder geschreven over Mark Rutte, het Clichémannetje, maar hij blijft me inspireren. Ook deze week weer in de Tweede Kamer. Iedereen die heeft opgelet heeft kunnen zien hoe leeg het beleid van deze regering is. Ja ik weet, dit kabinet is demissionair, het mag niet beslissen over controversiële zaken. Maar stel dat het stormt en de dijken staan op doorbreken. Dan ga je dijkverzwaring toch niet uitstellen omdat het controversieel is? Elke Nederlander snapt dat. Maar niet Mark Rutte. Want volgens hem is er helemaal niets aan de hand. Hij ziet de urgentie van de problemen niet. Dat blijkt uit de volgende uitwisseling die afgelopen dinsdag in de Tweede Kamer plaats vond.

Lees de rest op Sargasso

In het stukje vergelijk ik Mark Rutte met koning Kanoet (Cnut), koning van Denemarken van 1018 tot 1035 die volgens de legende de golven van de zee heeft bevolen zich terug te trekken. Er zijn meerdere versies van het verhaal, maar het gaat mij natuurlijk om de variant waarin de koning dit deed uit hoogmoed, niet om zijn hovelingen belachelijk te maken. Hoewel, misschien onderschat ik Rutte wel.

Maar als zie ik hem precies dezelfde uitspraken zie doen als op bezoek is bij zijn Spaanse collega Rajoy twijfel ik niet meer. De keizer heeft echt geen kleren, maar iedereen blijft doen alsof.



Vandaag schrijft Paul Tang in de Groene over het zelfde onderwerp. Ondanks de urgentie van deze kwestie - nog drie maanden volgens Soros - zullen de verkiezingen niet over de echte problemen gaan. Met uitzondering van de PVV houden houden de partijen zich muisstil als het over Europa gaat:

Het pleidooi voor een bankunie vindt in de kern van de eurozone weinig gehoor, en wordt snel weggezet als een pleidooi voor een superstaat. Mark Rutte, onze premier, heeft in een snelle reactie al laten weten geen behoefte te hebben ‘aan structuurdiscussies over de toekomst van Europa’. Hij heeft al eerder laten weten dat hij niets ziet in het idee van gezamenlijke Euro-obligaties. Kortom, Rutte blokkeert elk onderdeel van een plan A dat nodig is om de eurozone niet uit elkaar te laten vallen. Wat wil hij dan wel? De gulden? Dan prefereer ik de eerlijkheid van Geert Wilders. De overige politieke partijen vragen niet aan de minister-president om verantwoording af te leggen over waarom hij consequent elk voorstel tot redding van de eurozone blokkeert. Ze zijn muisstil over ‘the elephant in the room’.

De koudwatervrees voor Europa is op zijn best struisvogelpolitiek, en als Merkel een paar ontactische uitspraken doet zijn de partijen helemaal niet stil, integendeel:



Ik wordt er moe van, maar ik her haal het maar weer eens: we kunnen alleen maar vooruit, er is geen weg terug. Uitstappen uit de euro is niet mogelijk, en opbreken van de euro zal de crisis verdiepen. Dan wordt de Grote Recessie een Grote Depressie. Welbeschouwd gaan deze verkiezingen helemaal niet over Europa, maar over onze economie, pensioenen en de welvaart. Die is onlosmakelijk verbonden met de andere Europese landen, of we dat nou willen of niet. We zitten vast aan landen als Spanje, Italië en Griekenland, of we nu willen of niet. Europa en de euro zijn niet tegen te houden, maar wie vertelt het de kiezer?

---
Verantwoording afbeeldingen:
1. Koning Kanoet van Denemarken. Bron: Wikipedia
2. Kanoetstrandloper (Calidris Canutis), vernoemd naar de koning omdat hij met de golven op en neer loopt. Bron: Wikipedia.

Read more...

Politiek voetbal: de wedstrijd VVD - PvdA

Politiek is een vorm van vermaak, goedkoop en plat vermaak. Dagelijks worden wedstrijden uitgezonden op TV waarin we politici zien die niet op de bal, maar op de man spelen. En net als bij het Songfestival mogen de toeschouwers stemmen wie de beste is, vroeger één keer in de vier jaar, tegenwoordig gemiddeld één keer per twee jaar. Gezien het niveau is het amateurklasse voetbal. Afgelopen maandag was de klassieke derby VVD – PvdA op TV, deze keer bij de EO met arbiters Andries Knevel en Tijs van den Brink. De PvdA speelt uit met Diederik Samsom en de VVD heeft Stef Blok opgesteld.

... Lees de rest op Sargasso.

Ik heb lang niet alle pareltjes van wijsheid van de heren in de post op Sargasso kunnen gebruiken, anders zou het verhaal veel te lang worden. Voor de liefhebbers daarom nog een paar howlers zoals Bob Somberby zou zeggen.

Schulden
Als Samsom het heeft over consumentenvertrouwen gaat Blok daar overheen met vertrouwen van investeerders:

Samsom: Onze export, onze export groeit. Het grote probleem is dat wij in een recessie zitten omdat de binnenlandse bestedingen terugvallen en de bedrijfsinvesteringen wegvallen. Het vertrouwen is nergens in Europa zo snel gedaald. U pocht over uw vertrouwen, maar nergens in Europa is het zo snel gedaald in het afgelopen jaar als in Nederland. De binnenlandse bestedingen vallen stil.
Blok: Schulden leiden niet tot vertrouwen.

Niet alleen doet Blok hier of zijn neus bloed, door het onderwerp subtiel te veranderen, het is ook onzin. Investeerders vluchten uit de schuldenlanden, niet omdat de schulden zo hoog zijn maar omdat ze bang zijn voor het uiteenvallen van de eurozone. Daarom is bij ons de rente zo laag en in Spanje en Italië zo hoog. Investeerders zitten überhaupt niet op deze crisis te wachten, en houden hun geld liever in hun zak, of steken het in veilige obligaties van landen als Nederland, Duitsland, de USA of Japan. Blok lijkt dit niet te beseffen en hij is degene die met vuur speelt, niet Samsom. Een andere reden waarom niet wordt geïnvesteerd is dat er onvoldoende vraag is. Er is genoeg ongebruikte productiecapaciteit, dus waarom zou een ondernemer uitbreiden, of mensen in dienst nemen?

De kleine Staat
Samsom onderbreekt Blok als hij zit te pochen over zijn succes met het kleiner maken van de Staat:

Samsom : Maar dit doet u nou anderhalf jaar, hoe succesvol is dat?
Blok: Terechte vraag. De eerste stap van dit kabinet was minder ministers, minder ministeries. Wat mij betreft dringend noodzakelijk. Dat levert geld op. Dat betekent ook minder bureaucratie. Ook in dit pakket waar we het nu over hebben wordt er opnieuw bezuinigd op ministeries, opnieuw bezuinigd op gemeentes. Dat vind ik een belangrijke keuze. Ik vind eigenlijk jammer dat in die goede jaren toen dat ook gekund is [sic] dat niet gebeurd is. Maar nogmaals dat vind ik een hele wezenlijke want dat betekent dat je minder [onverstaanbaar] uitgeven.

Het is werkelijk lachwekkend wat Blok hier zegt: het kleiner maken van de regering en de ministeries levert geld op. Hoeveel geld eigenlijk? Enige tientallen miljoenen? Het bezuinigen op gemeentes levert natuurlijk wel veel geld op, maar wie is daarmee geholpen? Dit zal er alleen maar voor zorgen dat de economie verder krimpt doordat lokale voorzieningen worden wegbezuinigd. De kwaliteit van het bestuur wordt minder omdat er minder ambtenaren op ministeries en in de gemeentes zijn die dit kunnen uitvoeren. Blok gaat er blijkbaar vanuit dat ambtenaren niets anders doen dan nutteloze en hinderlijke regeling maken. Bureaucratie noemt hij dat. Hij schets een Kafkaiaans beeld van de ambtenaar: cynische bureaucraten die nutteloze regels bedenken om onschuldige burgers onder de duim te houden. Het zegt meer over Blok dan over de ambtenaar.
Samsom krijgt geen kans voor verweer, want de talkshow hosts onderbreken de discussie omdat ze willen weten wanneer de heren "begrotingsevenwicht" denken te bereiken.

Gemiste kans
Blok laat keer op keer zien dat hij niet weet waar hij over praat. Maar helaas laat Samsom bijna alles passeren. Bijvoorbeeld in het volgende fragment. Hij begint goed door er op te wijzen dat bezuinigen niet helpt, sterker nog, de praktijk heeft dat bewezen: het begrotingstekort is niet minder, maar meer en de economie groeit niet, maar krimpt na 2 jaar Rutte.

Samsom: En daarom zit u op een begrotingstekort van 4,6 % en krimpt de economie en stijgt de werkloosheid, dat is het recept van Rutte de afgelopen anderhalf jaar.
Blok: Nou dat is een punt daar wil ik op ingaan, want dat is een punt wat mensen ook merken. En je ziet dat de landen die gekozen hebben voor hoge schulden een veel hogere werkloosheid hebben dan Nederland. En ik vind het dus een heel gevaarlijke redenering om te zeggen dat, terwijl je overal ziet hoe het misgaat, omdat die landen veel meer geld kwijt zijn aan rente, geld dat je dus niet kunt uitgeven aan onderwijs …
Samsom: Maar u schiet door naar de andere kant, ik kies niet voor hoge schulden …

Op dit soort momenten zit echt te kijken zoals de toeschouwers in de foto boven dit artikel: ja, ja, ... hij gaat scoren, hij schiet .... ooohhh... net er naast.
Samsom begint goed, maar Blok "pakt de bal af" zou je kunnen zeggen. Hij begint over schuldenlanden die er voor gekozen hebben om hoge schulden te maken. Dit is onzin. Alleen de Grieken hebben zich onverantwoordelijk gedragen. Spanje en Ierland zijn het slachtoffer van de instroom van goedkope euro's in de tijd toen iedereen dacht dat de bomen tot hemel zouden groeien. Overal in Europa was de rente gelijk en de markt ging er vanuit dat er een effectieve muntunie was. Dit jaagde de economie in die landen op hol en er ontstond een vastgoedbubbel. Je kan het Spanjaarden en Ieren verwijten dat ze dat lieten gebeuren, maar het is evengoed de verantwoording van bestuurders in Duitsland en van de ECB. Die keken alleen maar toe, verdienden er aan, en lieten het gebeuren.
Blok redeneert precies andersom: hij begint bij de gevolgen, de hoge schulden en zegt dat dat de oorzaak is. Samsom staat echter toe dat Blok de bal op deze manier overneemt en bevestigt indirect dat Blok gelijk heeft door te zeggen ... ik kies niet voor hoge schulden. Als of dat het punt was! Misgeschoten dus.

Read more...

Transscript Knevel & vd Brink 28 mei 2012

Dit is het transcript van een deel van het programma Knevel & van den Brink, uitgezonden op 28 mei, Nederland 1 waarin Stef Blok en Diederik Samsom discussiëren over het Lenteakkoord. Ik schrijf hierover op Sargasso en (met wat extra's hier.

Knevel: We gaan het, als jullie het niet erg vinden, over politiek hebben vanavond. Morgen dus dat debat over het Lenteakkoord. Uitgangspunt van dat Lenteakkoord, waar uw handtekening onder staat, is een tekort volgend jaar van 3%. Kunt u nog één keer aan de heer Samsom uitleggen waarom het zo belangrijk is dat we volgend jaar een tekort hebben van 3%?

Blok: Ja, het is altijd lastig om aan een socialist uit te leggen waarom je niet meer geld moet uitgeven dan je binnen krijgt, want dat is de kern natuurlijk. Ook als er helemaal geen Europese afspraken waren dan nog begrijpt iedereen dat je niet eindeloos meer geld kan uitgeven dan je binnenkrijgt. Nederland als land, de overheid, geeft op dit moment 70 miljoen per dag meer uit dan er binnenkomt. Voor een gezin zou dat betekenen 70 euro per dag. Ja, eigenlijk is het onbegrijpelijk dat de heer Samsom nog uitgelegd moet worden dat je dat niet vol kunt houden.

Samsom: Nee dat klopt, dat kun je ook niet volhouden, dus je moet zo snel mogelijk naar begrotingsevenwicht en de discussie tussen ons is, wat is nou de beste route naar dat begrotingsevenwicht? Is dat een sprintje naar de 3% met bezuinigingen die juist gezinnen die nu geld moeten uitgeven om de economie te laten groeien, die juist allerlei kosten mee opzadelt [sic] bijvoorbeeld die woonwerkvergoeding, bijvoorbeeld de BTW verhoging, bijvoorbeeld de kosten in de zorg waar we het al over hadden. Als je dat doet, en je ondermijnt dus het vertrouwen van gezinnen. Juist de binnenlandse bestedingen zijn ons grootste probleem op dit moment. Ja, dan laat je de economie stil vallen. Daar zit al anderhalf jaar in een recessie [sic] en ik vrees dat dit akkoord die recessie verlengt. En dan kom je dus niet op een punt uit waardoor je geld gaat verdienen en het begrotingstekort kunt aflossen.

Blok: Nee, nee, dit verhaal vertelt de PvdA niet alleen dit jaar maar nu echt al jaren. Toen PvdA weer ging regeren met Wouter Bos op financiën, 2007, toen zat de schatkist vol. Gerrit Zalm had de schuld teruggebracht, er was een overschot op de begroting en de PvdA zei “we moeten meer geld uitgeven want er is veel geld”. Twee jaar daarna brak de crisis uit en de reactie van de PvdA was: “we moeten meer geld uitgeven want er komt een crisis en hij gaat vast over als we meer geld uitgeven”. Wouter Bos zei daar toen nog bij “maar waarschijnlijk in 2013 gaan we weer aflossen”. En nu is het 2013. De crisis is niet weggegaan zoals te verwachten was en weer zegt de PvdA “meer geld uitgeven”. Dus of het nou goed gaat of slecht gaat in Nederland, de PvdA wil altijd meer geld uitgeven.

Samsom: Ik gun u de clichés, maar de afgelopen 12 jaar waren er 5 jaren met een begrotingsoverschot, 4 keer was een Partij van de Arbeider aan het roer op dat moment, een keer mocht u er aan meedoen. Dus dat is de feiten [sic]. Wij passen op de schatkist. Ook in 2007 en 2008 …

Blok: Maar haal die goeie traditie [sic] er zijn mensen als Drees geweest en Wim Kok in zijn goede jaren die …

Samsom: Precies

Blok: … die inderdaad zorgvuldig met belastinggeld konden omgaan. Maar het is echt een keuze, die ik beschrijf van de afgelopen jaren, waar u zelf nog verder wilt gaan. U zegt: ook ik wil meer op de SP lijken en dat betekent dat die rekeningen doorgeschoven worden. Ik vind de vergelijking met de landen om ons heen heel relevant. Er zijn andere landen die die keuze gemaakt hebben, veel te veel, die de keuze van de PvdA gemaakt hebben: “laat de schulden maar oplopen”. En dat zijn bij uitstek de landen waar het vertrouwen veel lager is omdat de mensen zien: die overheid heeft [het] niet onder controle. Waar, nog veel erger, de werkloosheid veel hoger is. In al die schuldenlanden is de werkloosheid voor volwassen, maar [vooral] voor de jeugd - wat nog veel erger is - veel hoger. In Spanje is de jeugdwerkeloosheid 5 keer zo hoog. Zo’n land wat schulden maakt, Italië, dramatisch …

Samsom: Maar kijkt u nou eens naar de landen om ons heen, gewoon de landen - niet de landen in Zuid-Europa - maar gewoon de landen naast ons. Die hebben in de zelfde crisis gezeten. Die zijn overvallen door de zelfde financiële crisis, die groeien weer. Terwijl na 1½ jaar …

Blok: Duitsland

Samsom: Duitsland groeit. Na anderhalf jaar beleid Rutte …

[onverstaanbaar, praten door elkaar]

Blok: Nou Duitsland is weer het relevante voorbeeld. Maar heel goed, ik wil het graag met de heer Samsom over Duitsland hebben. Duitsland heeft een aantal belangrijke keuzes gemaakt. Duitsland heeft gezegd wij moeten kunnen concurreren dus de loonkosten moeten niet te hoog oplopen. Dat is een verstandige keuze. Een keuze die wij nu ook maken, de nullijn. PvdA tegen. Duitsland heeft gezegd we moeten de arbeidsmarkt flexibeler maken. Dus we moeten het verschil tussen niet werken en werken groter maken. Verstandige keuze. De heer Samsom tegen. Duitsland is een bondgenoot van Nederland als het gaat om het aflossen van de schuld. Heel verstandig. De heer Samsom tegen. Dus het meest succesvolle voorbeeld geeft aan dat de lijn van de PvdA niet werkt.

Samsom: Meneer Blok, meneer Blok, onze concurrentie positie is uitstekend en dat blijkt ook want wij exporteren gewoon.

Blok: Ach…

Samsom: Onze export, onze export groeit. Het grote probleem is dat wij in een recessie zitten omdat de binnenlandse bestedingen terugvallen en de bedrijfsinvesteringen wegvallen. Het vertrouwen is nergens in Europa zo snel gedaald. U pocht over uw vertrouwen, maar nergens in Europa is het zo snel gedaald in het afgelopen jaar als in Nederland. De binnenlandse bestedingen vallen stil.

Blok: Schulden leiden niet tot vertrouwen.

Knevel: OK, daar val ik er even in. Ja, we hebben wel eens van Griekenland gehoord …

[iedereen praat tegelijkertijd]

Knevel: De vraag van de heer Samsom is: U wilt de economie gaan stimuleren, u wilt de groei gaan stimuleren. Dat wil Hollande in Frankrijk ook, dat willen meer politici. U wilt minder bezuinigen. De vraag aan u bent, waar haalt u het geld vandaan?

Samsom: Ja dat is dus een interessant punt, want wij willen de begroting op orde brengen en de route daarnaar toe loopt niet via het bezuinigen, zodanig dat de groei nog verder stilvalt en de mensen dus helemaal niets meer in de portemonnee hebben of willen uitgeven. En dat is wat er in Nederland nu gebeurd. Waar we naar toe moeten en waar Hollande ook naar zoekt is een nieuwe balans. Een balans tussen de begroting die op orde moet komen; een samenleving die op orde moet blijven en een economie die weer moet groeien - en daarvoor heb je geld nodig.

Knevel: … extra geld uitgeven?

Samsom: Nee er zijn een aantal voorbeelden waardoor je extra geld zou kunnen uitgeven, ik ben ook heel benieuwd of de heer Blok daar voor zou kunnen zijn. In Europa heb je de Europese investerings…

Blok [onderbreekt]: Maar de vraag was waarop u wilde bezuinigen en daar heb ik geen antwoord op gehoord.

Samsom: O daar wil wel op antwoorden, dat wil ik u wel uitleggen, dat is geen probleem.

Knevel: Nee de vraag was nu waar de heer Samsom het geld vandaan haalt om extra groei te genereren. Dat is de vraag. Aan u.

Samsom: Ja dat klopt. En in Europa kunnen we dat organiseren door bijvoorbeeld de Europese Investeringsbank meer ruimte te geven. Door de structuurfondsen die nu ongebruikt blijven beter in te zetten, en in Nederland kun je gewoon andere keuzes maken. We hadden het al over dat eigen risico in de zorg. Waarom maken de we de premies niet inkomensafhankelijk, zodanig dat je die pijn van die crisis eerlijk verdeelt. Waarom verhoogt u nu de BTW juist op het moment dat consumenten bestedingen zo hard nodig zijn. Er zijn ook andere keuzes. Je zou bijvoorbeeld de pensioenopbouw van de rijkste Nederlanders enigszins kunnen beperken [dan] haal je net zo veel geld op en schaadt je veel minder de economie. In de zorg, zolang je de specialisten gewoon per verrichting blijft betalen en hun inkomens niet aftopt aan de bovenkant geef je te veel geld uit in de zorg. Wij maken andere keuzes.

Knevel: Ok, de heer Blok. De heer Samsom geeft aan waar hij denkt dat groei vandaan kan komen.

Blok: Nou dat heb ik eerlijk gezegd niet gehoord. Ik heb hem horen zeggen dat hij de ziektekosten nog meer inkomensafhankelijk wil maken.

Samsom: Andere keuzes maken waardoor de pijn eerlijk word gedeeld en de groei op gang kan blijven.

Blok: Het is wel van belang dat lage inkomens gecompenseerd blijven worden via de zorgtoeslag, maar over groei heb ik de heer Samsom niet gehoord. Het is juist cruciaal dat de overheid kleiner wordt, want die uitgaven die drukken op burgers die dat geld inderdaad anders niet uit kunnen uitgeven in de winkel, of die drukken op bedrijven die dan meer belasting moeten betalen in de landen om ons heen dus de belangrijkste opgave is durven te snijden in de overheid zelf. Nou in dit pakket zitten…

Samsom [onderbreekt Blok]: Maar dit doet u nou anderhalf jaar, hoe succesvol is dat?

Blok: Terechte vraag. De eerste stap van dit kabinet was minder ministers, minder ministeries. Wat mij betreft dringend noodzakelijk. Dat levert geld op. Dat betekent ook minder bureaucratie. Ook in dit pakket waar we het nu over hebben wordt er opnieuw bezuinigd op ministeries, opnieuw bezuinigd op gemeentes. Dat vind ik een belangrijke keuze. Ik vind eigenlijk jammer dat in die goede jaren toen dat ook gekund is [sic] dat niet gebeurd is. Maar nogmaals dat vind ik een hele wezenlijke want dat betekent dat je minder [onverstaanbaar] uitgeven.

 Samsom: Maar wat heeft dat nou de afgelopen anderhalf jaar opgeleverd? Wij krimpen terwijl landen om ons heen groeien, bij ons stijgt de werkloosheid. De jeugdwerkloosheid in Nederland stijgt nu snel. Elk kind wat van school komt, geen werk vindt, maakt ongelooflijk veel minder kans in het leven verderop. Alle onderzoeken laten dat zien. Wij moeten nu met urgentie, en dat zal u ook moeten vinden, en waarschijnlijk vindt u dat ook, met urgentie moet die jeugdwerkloosheid worden aangepakt. Waarom wilt u daar niets aan doen?

Knevel: OK meneer Samsom, we gaan zo dadelijk verder met enkele concrete maatregelen. Nog eventjes een vraag aan beide. Wanneer en in welk jaar moet er van de PvdA een begrotingsevenwicht zijn? Nul procent dus.

Samsom: Kijk wij streven, volgens de afspraken van het Stabiliteits en Groeipact gewoon naar een structureel begrotingsevenwicht in 2017.

Knevel: 2017, dus daar wilt u vanaf nu naar toe gaan werken?

Samsom: Ja, en dat is niet 3%, dat is gewoon nul!

Knevel: en de VVD?

Blok: Ik wil ook naar die nul, maar natuurlijk is het wel een beetje ongeloofwaardig wanneer je op korte termijn niet wilt bezuinigen, dat je dan op lange termijn zegt gaat het gebeuren. Dat is een beetje als die man die al vijf jaar lang zegt: “maar morgen begin ik echt met sporten”.

Knevel: Maar meneer Blok, de vraag was: wanneer wilt u naar die nul procent.

Blok: Maar ik wil het zelfde pad volgen.

Samsom: Nee u volgt een heel ander pad.

Blok: Nee ik zet de eerste stap op dat pad, zodat je ook op die nul kunt komen.

Samsom: Het Catshuisakkoord is wel doorgerekend voor de jaren daarna. En wat zie je? Een sprintje naar de 3%. Godzijdank, gehaald. Mooi is dat. En daarna? Niets meer. 2014 blijft het tekort ongeveer op 3% hangen en in 2015 ook. Dus uw curve loopt zo. Dat mag u vinden omdat u…

Blok: Ja dit is echt de omgekeerde wereld zeggen ja ik ga nog niet bezuinigen maar in de toekomst gaat het gebeuren van een partij die dat al 5 jaar zegt is dat een beetje vreemd.

Samsom: Juist omdat je de groei in stand wilt houden, banen blijft creëren, er voor zorgt dat mensen geld durven uitgeven omdat ze vertrouwen houden in de economie, juist dan …

Blok: Nu die banen, want dat vond ik een terechte.

Knevel: Nu nog even de vraag wanneer u bij die nul procent wilt uitkomen.

Blok: Nee de einddatum is het zelfde, alleen ik begin ook echt en de heer Samsom niet.

Knevel: Ook in 2017?

Blok: Ook in 2017, maar wij beginnen ook echt in 2013 en we hebben juist in de afgelopen jaren, tegen de zin van de PvdA ook al bezuinigd.

Samsom: En daarom zit u op een begrotingstekort van 4,6 % en krimpt de economie en stijgt de werkloosheid, dat is het recept van Rutte de afgelopen anderhalf jaar.

Blok: Nou dat is een punt daar wil ik op ingaan, want dat is een punt wat mensen ook merken. En je ziet dat de landen die gekozen hebben voor hoge schulden een veel hogere werkloosheid hebben dan Nederland. En ik vind het dus een heel gevaarlijke redenering om te zeggen dat, terwijl je overal ziet hoe het misgaat, omdat die landen veel meer geld kwijt zijn aan rente, geld dat je dus niet kunt uitgeven aan onderwijs …

Samsom: Maar u schiet door naar de andere kant, ik kies niet voor hoge schulden …

Blok: Maar misschien mag ik mijn punt even afmaken.

Samsom: Ja meneer Blok, doet u dat.

Blok: Je kunt dat geld niet uitgeven aan onderwijs, niet uitgeven aan wegen, dus je ziet de belasting in schuldenlanden als Frankrijk - dat werkloosheid in schuldenlanden als Frankrijk, Italië en Spanje, veel hoger is. En om dan te gelijkertijd te beweren, ik wil hoge schulden en dan zou in Nederland opeens wel de werkloosheid omlaag vind ik echt het spelen met de toekomst van die jongeren waarvan we allebei vinden dat ze een baan moeten krijgen.

Samsom: Het gaat om de balans en u schiet door naar een begrotingsobsessie – we moeten ook niet doorschieten naar een schuldenobsessie dat is net zo gevaarlijk, dan moet u misschien bij andere partijen zijn. Wij zoeken de balans, en daar we hebben we ook voorstellen voor ingediend, en die zijn ook doorgerekend door het Centraal Plan Bureau, en die laten zien dat je dus op een gestaag pad eerder bij de nul komt dan als je keihard wilt bezuinigen door om welke reden dan ook precies naar die 3% wilt gaan en daardoor die economie nog verder … want we zitten al in een recessie.

Blok: [onverstaanbaar] … al vijf jaar maar er gebeurt helemaal niks.

Brink: Meneer Blok, ik wil naar een concreet punt. Het woon-werk verkeer gaat u belasten. Dat lijkt me een moeilijke maatregel voor de VVD. Waarom doet u dat?

Blok: In het akkoord zitten heel vervelende maatregelen, en dit is inderdaad een hele pijnlijke, omdat we er van overtuigd zijn dat als je geen maatregelen neemt, dat tekort niet terug brengt dat de schade voor Nederland dan echt veel groter is. We hebben al wat vergelijkingen met landen om ons heen getrokken. In België hebben de politici een jaar lang alleen maar ruzie gemaakt. Dat resulteerde er in dat België steeds duurder geld moest gaan lenen. België betaalt nu anderhalf procent meer rente dan Nederland.

Brink: Maar waarom nou de automobilist, uitgerekend voor de VVD?

Blok: De automobilist is een pijnlijke maatregel [sic]. De maatregelen in de zorg die de heer Samsom noemt zijn ook pijnlijk. Daar loop ik ook niet voor weg. Wat ik veel erger zou vinden is als wij, alla de Belgische politici, alleen maar ruzie maken, of alleen maar politici die weg lopen als het moeilijk wordt. Omdat ik niet wil dat wij ook zoveel rente gaan betalen. Als Nederland de Belgische rente zou betalen zouden we ieder jaar 6 miljard meer kwijt zijn. Dat is alles wat wij aan politie uitgeven.

Brink: u zegt: “Dat is een rot maatregel, maar hij is nodig”

Blok: Er zitten een aantal heel vervelende maatregelen in, maar het zou nog veel erger zijn als we dat voor ons uitschuiven. Die rente rekening die we in België hadden moeten betalen, is 360 euro per Nederlander. Jaar in jaar uit.

Brink: [onverstaanbaar] Lasten, goed idee?

Samsom: Nee is geen goed idee, zeker niet op dit moment want we hadden het er net al over. De Nederlandse economie is stil gevallen. Staat letterlijk in het jaarverslag. De werkloosheid stijgt. We willen er voor zorgen dat mensen weer een baan krijgen. Als ik met iemand sprak [sic], die onlangs, die werkt in Almere, woont in Amersfoort en die gaat opeens 200, 250 euro in de maand er op achteruit. En dan hoor ik van partijen die het akkoord hebben gesloten, “ach, dan ga je toch gewoon dichter bij je werk wonen?” Met een vastgelopen woningmarkt …

Blok: … Nee, nee zo makkelijk is het niet.

Samsom: … Ja maar zo makkelijk werd het wel gezegd.

Blok: De heer Samsom heeft gelijk dat het een pijnlijke maatregel is, dat geef ik hem mee, maar hij spreekt ook voor een partij die altijd voor rekeningrijden gepleit heeft, en die die zelfde rekening ook bij de consument zou neerleggen.

Samsom: Nee, zoals u weet, want daar hebben we lang over gediscussieerd de vorige keren, daar gaan de lasten niet van omhoog, ze worden alleen op een andere manier verdeeld, de vaste lasten van de auto gaan weg en alleen de variabele lasten van de auto blijven over.

Brink: zit er een element in het voorstel waarvan u zegt, goed gedaan zouden wij ook doen

Samsom: O er zitten een aantal akelige bezuinigingen, die uit uw regeerakkoord kwamen van Rutte/Verhagen die nu worden teruggedraaid en daar deel ik een welgemeend compliment voor uit. Ik weet niet of het ook voor u geldt, maar u heeft er ook aan mee gewerkt dus u krijgt het compliment ook van me.

Brink: U vond dat goed?

Blok: Ik vind nogmaals dat de overheid allereerst moet snijden in eigen vet. Dus de …

Brink: … bent u blij met zijn compliment?

Blok: Complimenten neem ik altijd in dank in ontvangst…

Knevel: Een soort doodskus.

Blok: Maar terugdraaien van bezuinigingen was dus niet een keuze die de VVD gemaakt heeft. Het gaat om bijvoorbeeld de BTW op cultuur. Ik had graag verder gesneden in ontwikkelingshulp, ook in de omroep zeg ik hier …

Brink: Maar dat kon u niet.

Blok: … in alle eerlijkheid…

Brink/Knevel: oh, oh...

Blok: Omdat ik vind dat we beter daar zuinig met geld kunnen zijn, dan dat uit de portemonnee van de burger pakken. Maar ik realiseer me ook dat je niet dat probleem eindeloos door kunt schuiven. Dat je een meerderheid moet vinden voor de maatregelen die je wel kunt nemen.

Brink [tegen Derksen]: dus je moet compromissen sluiten. Weet je nou op wie je moet stemmen nu je dit gehoord hebt?

Johan Derksen: Ja dat wist al en dat weet ik nog steeds. Ik heb jarenlang VVD gestemd. Maar beide heren, ik zie ze hier en ik zie natuurlijk ook wel op TV, die hebben allebei een nadeel, het is het tijdperk van de boegbeelden. Ik vind ze geen boegbeeld. Meneer Blok moet ik nog steeds uitkomen [sic] of die stuitend arrogant is of vermakelijk arrogant, kan beide. Ik heb hem van te voren aan de koffie getroffen, dan is hij een ander mens, maar hier wordt ie weer in zijn rol gedrongen. En ik vind Samsom, dat vind ik nog steeds, die Greenpeace activist in een snel pak.

Brink: Dus u gelooft allebei niet?

Derksen: Ik geloof beiden niet, ze hebben niet de charisma [sic] want de man, de kiezer, die kiest veel op personen nu, en je moet dus iets lekkers hebben – die dorpsonderwijzer uit Boxmeer die heeft dat zomaar van Onze Lieve Heer.

Brink: Roemer is dat. Ga je daar op stemmen dan nu?

Derksen: Nee absoluut niet, dat is de laatste, nee Wilders is de laatste, maar Roemer is de een na laatste.

Brink: Wat ga je dan stemmen dan?

Derksen: Ik overweeg naar Pechtold over te stappen omdat ik me nooit gerealiseerd heb toen ik VVD stemde - op Rutte - dat ik in de schoot van Wilders gedreven zou worden. Dat is het laatste wat ik wilde.

Brink: En dat neem je hem kwalijk?

Derksen: Ja in die coalitie perikelen is dat vaak niet te voorkomen maar als ik dat van te voren gerealiseerd had dan had ik nooit op de VVD gestemd.

Brink: Roderick, als jij hier naar luistert, wat zou je doen?

Roderick Vonhögen: ja dat is heel lastig. Ik ben wat dat betreft nog aan het nadenken. Wat, welke partij past het beste bij waar ik voor sta. En ik ben een altijd sterk geweest voor een christelijk geluid in de politiek ook. Ik vind het heel belangrijk dat dat niet verdwijnt in al het geweld van de bezuinigen en in alle economische overwegingen die er zijn. Maar ik ben in zoverre wel heel blij met een aantal dingen die uit het Lenteakkoord zijn gekomen waar ik persoonlijk erg benauwd voor was, met name het verder korten op de ontwikkelingssamenwerking. Ik had dat heel erg gevonden als dat door was gegaan. Ik ben ook blij dat, laten we zeggen, echt aan de onderkant, de armste Nederlanders, dat die worden gecompenseerd, dat die een beetje worden ontzien. Ik bedoel die mensen kom ik tegen.

Knevel: Waarom zeg je niet gewoon dat je CDA of Christen Unie stemt? Dat is toch een veel korter antwoord?

Vonhögen: Daar ben ik nog helemaal niet uit.

Knevel: Oh, een van beide partijen?

Vonhögen: Ik ben altijd wat dat betreft … ik lees alle partijprogramma’s, ik wil daar ook echt de komende tijd…

Knevel: … maar het kan zo maar zijn dat jij Roemer gaat stemmen? Eventueel. Ooit. Misschien.

Vonhögen: Ik heb geen flauw idee, dan zou ik eerst heel goed moeten kijken.

Samsom: Maar grotendeels seculiere partijen maken weinig kans begrijp ik?

Vonhögen: Ja …. ik ga daar eens heel goed naar kijken dat zou ik iedereen willen aanraden.

Blok: Dan hebt u nog een zware klus aan beide heren.

Leo Derksen: Kijk, u zegt op christelijke partijen. Wat mij stoort aan de christelijke partijen is dat die politici, die nemen iedere beslissing met Onze Lieve Heer op de schouder.

Brink: Nou is dat zo?

Derksen: Ja ja ja ja en er komen ook vaak als argumentatie komen er Bijbelteksten aan te pas. Ik heb liever politici die met beide benen in de maatschappij staan en realistische beslissingen nemen.

Vonhögen: Maar dat is een karikatuur van de christelijke politiek.

Derksen: Maar als je met die protestants christelijke politici praat, die halen overal Onze Lieve Heer bij voor dat ze een beslissing nemen. En dat vind ik niet van-deze-tijd.

Vonhögen: Ik denk dat dat misschien bij sommige zo is, maar ik denk ook er is natuurlijk altijd een breed christelijk midden geweest En ik ben nog steeds van mening dat dat vooral moet blijven. Ik vind dat heel belangrijk.

Brink: Ok, ik wil weer even terug naar het Lenteakkoord. Gaan de verkiezingen daarover?

Derksen: Ze praten niet zo graag over dit soort onderwerpen.

Brink: Hebben we al een tijd gedaan. Gaan de verkiezingen over dit Lenteakkoord?

Samsom: Niet over dit akkoord per se, maar wel over de vraag hoe Nederland het beste uit deze crisis kan komen.

Brink: Maar dat heeft wel hiermee te maken.

Samsom: Uiteraard, want een aantal partijen hebben gekozen voor een methode om uit de crisis te komen. Wij denken dat er een betere methode is, en daar zullen de verkiezingen dus over gaan.

Brink: Gaat uw verkiezingsprogramma er anders uit zien dan dit lenteakkoord?

Blok: Ja absoluut, het lenteakkoord is een compromis. Het is een pakket - wat nu het maximaal haalbare is, maar de VVD zal altijd kiezen om, ja meer toch, sorry, ook in ontwikkelingshulp te hulp te snijden

Brink: En de omroepen ook nog een keer

[iedereen praat te gelijk]

Blok: Ook nog een keer in de omroepen… zodat de rekening voor de burger kleiner wordt. Absoluut.

Samsom: Maar geldt dat dan al vanaf 2013?

Blok: Nou de kiezer is eerst aan het woord en natuurlijk neem je de kiezer serieus, wij hebben …

Brink: Maar dit akkoord gaat over 2013, vandaar de vraag, blijft dat voor 2013 wel staan?

Blok: Ja vandaar dat ik ook antwoord aan het geven was.

Brink: Sorry gaat u door.

Blok: Wij hebben afgesproken dat zolang er geen nieuw kabinet is we dit akkoord uitvoeren want anders kan je die begroting voor 2013 niet maken. Maar natuurlijk zodra de kiezer gesproken heeft moet er zo snel mogelijk een nieuw kabinet komen.

Brink: Maar mag die de begroting van 2013 nog weer gaan verbouwen?

Blok: Een nieuw kabinet, zodra het er zit mag dat gaan verbouwen maar dan heeft natuurlijk eerst de kiezer gesproken.

Knevel: En ook als het pas per 1 januari of per 1 februari aantreedt. Want de verkiezingen zijn 12 september.

Blok: Precies, vandaar dat de afspraak is, dat zolang er nog geen kabinet zit, gaat dit huidige kabinet, demissionair aan de slag met de afspraken die er zijn.

Samsom: Nou ja dat, dan weten wat ons te doen staat.

Brink: Namelijk?

Samsom: Zo snel mogelijk een nieuw kabinet maken na de verkiezingen.

Blok: Nou dat lijkt me nou iets waar we het over eens worden, maar de invulling is toch heel verschillend.

Brink: Ss het dan ook denkbaar dat u ook samen gaat regeren?

Samsom: Alles is denkbaar.

Blok: Ja het is aan de kiezer om te bepalen wie de grootste partij wordt, welke partijen samen een meerderheid kunnen hebben.

Brink: Maar wat heeft uw voorkeur?

Blok: Ja toch partijen waarmee ik zo veel mogelijk in de overheid zelf kan snijden en daar verschillen de heer Samsom en ik toch echt ernstig van mening.

Samsom … deze partijen toch wel erg verschillen inderdaad. Een partij die vindt dat de overheid er liever niet moet zijn, dat individuen in de samenleving het zelf maar moeten uitzoeken, tegenover onze visie waarin we elkaar samen sterker maken, publieke voorzieningen organiseren waardoor iedereen het beste uit zichzelf kan halen. Dat is wel een groot verschil van inzicht. Het Lenteakkoord leunt enigszins, u bent ook een van de ondertekenaars, uw kant op, dat is ook een van de redenen waarom wij het afwijzen. Wij zien echt een andere weg uit de crisis, die loopt via groei, richting een begrotingsevenwicht, voor iedereen beter.

Brink: De samenwerking ligt niet voor de hand maar uitsluiten kunt u het niet? Want u heeft het acht jaar gedaan hé, in de jaren 90 van de vorige eeuw?

Samsom: Klopt.

Brink: Kan dat weer?

Samsom: Alles kan.

Brink: Ja maar u kijkt er niet bij als of [onverstaanbaar].

Samsom: Ja, ik zei de partijen verschillen nogal en er staan een aantal partijen dichter bij ons, maar wie weet, misschien, we zullen na 12 september zien.

Brink: Wat wordt wat u betreft het belangrijkste thema? Economie? Of toch ook Europa? Want u heeft allebei last van een partij naast u, de PVV in uw geval, de SP in uw geval, die Europa tot thema willen maken.

Blok: Nee waar het mij om gaat is hoe ga je die economie weer op orde krijgen, want als je dat heel abstract zegt, natuurlijk willen we allemaal de werkloosheid aanpakken, maar het gaat er inderdaad om doe je dat door bedrijven ruimte te geven, door mensen ruimte te geven, of ben je meer een liefhebber van banenplannen, van plannen van boven af, daar zitten de …

Samsom: Er kwamen er 24000 bij hè - de afgelopen maand - werklozen.

Blok: Nou nog geen banenplannen gelukkig, maar dat is een aanpak waar ik niet in geloof.

Samsom: U mag er best lollig over doen, maar 24000 gezinnen hoorden de afgelopen week dat er voor hen geen werk meer is.

Blok: Klopt, en die hebben behoefte aan concrete maatregelen en niet aan een motie in de kamer dat er iets moet gebeuren, maar die hebben behoefte aan bijvoorbeeld geld om wegen aan te leggen, geld voor onderwijs, niet hogere rente.

Samsom: Nee het laatste waar ze behoeft aan hebben zijn maat regelen die de economie nog verder in de recessie helpen, dat is nou precies het verschil. En ja de verkiezingen gaan ook over Europa omdat wij, en dat is inderdaad een verschil met andere partijen, wij realiseren ons dat wij Europa nodig hebben om die groei te realiseren. Een Europa wat groeit, laat Nederland ook groeien, en een Europa wat werkt, laat Nederland ook werken.

Brink: Op dat punt denkt u het zelfde als zij, want u bent ook voor Europa toch?

Blok: Kijk Nederland leeft van de handel, en Nederland ligt in Europa, dus je moet zorgen dat de relatie met de landen om je heen zo zijn dat je die handel ook kunt drijven. Wij zijn sinds Bolkestein een partij die altijd heel scherp heeft aangegeven dat Europa doorgedraafd is, te veel bureaucratie, te veel zinloze uitgaven, daar willen we graag het mes in zetten. Europa kan echt met veel minder geld toe. Ook daar kan de overheid kleiner, maar die vrijhandel daar moeten we natuurlijk voor knokken.

Brink: Ok, nou, wordt vervolgd denk ik, en de komende weken en maanden ook nog wel eens keer aan deze tafel. Ik ga even naar Jan Derksen …

Read more...